Szczepienia przed wyjazdem na Bliski Wschód

Państwa/terytoria zależne: Arabia Saudyjska, Bahrajn, Cypr, Irak, Iran, Izrael, Jemen, Jordania, Katar, Kuwejt, Liban, Oman, Syria, Turcja i Zjednoczone Emiraty Arabskie

Szczepienia obowiązkowe

Od osób uczestniczących w pielgrzymce do Mekki Arabia Saudyjska wymaga szczepienia przeciwko meningokokom wykonanego najpóźniej 10 dni przed przybyciem do tego państwa. Od podróżnych udających się do innych krajów Bliskiego Wschodu bezpośrednio z Europy nie są wymagane żadne szczepienia obowiązkowe.

U osób przybywających do niektórych krajów Bliskiego Wschodu z państw zagrożonych żółtą gorączką w Afryce i Ameryce Południowej konieczne jest szczepienie przeciwko tej chorobie.

Szczepienia zalecane

Przed każdym wyjazdem zagranicznym warto skonsultować z lekarzem przeprowadzone w przeszłości szczepienia ochronne i w razie potrzeby uzupełnić je dawkami przypominającymi, zapewniającymi wieloletnie utrzymywanie się odporności, a także szczepionkami rekomendowanymi w polskim Programie Szczepień Ochronnych, których dotychczas nie podano.

Przed wyjazdem na Bliski Wschód najczęściej zaleca się szczepienia przeciwko:

• wirusowemu zapaleniu wątroby typu A 
  szczepienie zalecane u osób planujących wyjazd do tej części świata, niezależnie od długości i charakteru podróży; rekomendowane podróżnym udającym się na Bliski Wschód, nawet jeśli planują pobyt w dobrych warunkach sanitarnych
• wirusowemu zapaleniu wątroby typu B
  zgodnie z polskim Programem Szczepień Ochronnych szczepienie zalecane osobom dorosłym wcześniej nieuodpornionym przeciwko tej chorobie
• tężcowi i błonicy (krztuścowi)
  szczepienie przypominające wskazane jest u dorosłych co 10 lat; zgodnie z polskim Programem Szczepień Ochronnych u wszystkich dorosłych zaleca się szczepienia przypominające przeciwko tężcowi, błonicy i krztuścowi (niezależnie od planowanej podróży)
• durowi brzusznemu
  szczepienie zalecane zwłaszcza osobom, które w czasie podróży mogą się żywić w złych warunkach sanitarnych, wyjeżdżających na długi czas i udających się w wiejskie rejony tej części świata
• poliomyelitis (chorobie Heinego i Medina)
  u dorosłych zaleca się szczepienie przypominające przed wyjazdem do niektórych krajów Bliskiego Wschodu zagrożonych tą chorobą (w zależności od aktualnej sytuacji epidemiologicznej).

W niektórych przypadkach zalecane są dodatkowe szczepienia przeciwko:

• wściekliźnie
  szczepienie zalecane przede wszystkim osobom szczególnie narażonym na kontakt ze zwierzętami ze względu na charakter podróży (np. jazda rowerowa, zwiedzanie jaskiń, biwakowanie, trekking), zwłaszcza w rejonach wiejskich; rekomendowane u osób wyjeżdżających na długi czas do krajów dużego ryzyka, dzieci oraz osób udających się w rejony oddalone od placówek medycznych dysponujących możliwością profilaktyki wścieklizny po kontakcie z zakażonym zwierzęciem
• cholerze
  zalecane wyłącznie osobom szczególnie narażonym na zachorowanie: w przypadku wyjazdu w rejon dotknięty epidemią tej choroby, podróżnym zagrożonych ze względu na charakter wyjazdu (np. praca w organizacjach pomocy humanitarnej walczących ze skutkami katastrof naturalnych)

Uwaga! Wybór szczepień zalecanych przed podróżą zależy nie tylko od trasy, ale także od charakteru wyjazdu, terminu oraz bieżącej sytuacji epidemiologicznej i ewentualnych indywidualnych przeciwwskazań. W zależności od stanu zdrowia podróżnego i jego dotychczasowego uodpornienia lekarz może zalecić również inne szczepienia, niezależnie od celu podróży (np. u osób przewlekle chorych).

Zalecenia te dotyczą zdrowych dorosłych osób zaszczepionych prawidłowo w dzieciństwie. U podróżnych z chorobami przewlekłymi, zaburzeniami odporności lub alergią, kobiet w ciąży oraz dzieci zwykle konieczne są szczególne środki profilaktyczne, dostosowane do indywidualnej sytuacji zdrowotnej.

Malaria

Malaria to niebezpieczna dla zdrowia i życia choroba pasożytnicza przenoszona przez komary. Stanowi główną zakaźną przyczynę zgonu osób podróżujących do tropiku. Nie istnieje szczepionka przeciwko malarii dostępna dla podróżnych.

Zagrożenie malarią dotyczy następujących państw Bliskiego Wschodu: Arabia Saudyjska, Irak (bardzo małe ryzyko, w zapobieganiu malarii wskazana jest wyłącznie ochrona przed ukłuciami komarów), Iran, Jemen, Oman (bardzo małe ryzyko, w zapobieganiu malarii wskazana jest wyłącznie ochrona przed ukłuciami komarów), Syria (bardzo małe ryzyko, środki zapobiegające malarii nie są zalecane). Ryzyko malarii w większości tych krajów dotyczy jedynie części ich regionów i ogranicza się do niektórych miesięcy w roku.

W Turcji zagrożenie malarią jest bardzo małe i dotyczy jedynie kilku prowincji południowo-wschodniej części kraju. W popularnych rejonach turystycznych położonych na zachodzie oraz w południowo-zachodniej części Turcji malaria nie występuje.

W celu ochrony przed malarią i innymi chorobami przenoszonymi przez komary podczas podróży w rejony zagrożone na Bliskim Wschodzie należy używać środków ochrony przed owadami: odpowiedniego ubrania ochronnego, repelentów i preparatów owadobójczych oraz moskitier lub innych zabezpieczeń miejsca noclegu.

W regionach zagrożonych malarią wskazane jest również profilaktyczne stosowanie leków przeciwmalarycznych. Dostępne w Polsce leki skuteczne w zapobieganiu malarii na Bliskim Wschodzie to: atowakwon z proguanilem (preparat łączony) oraz doksycyklina. W niektórych krajach Bliskiego Wschodu można stosować również chlorochinę. Inne leki zapobiegające malarii w tym regionie świata nie są zarejestrowane w Polsce. Wybór leku do profilaktyki malarii zależy od trasy podróży, ale także ewentualnych przeciwwskazań zdrowotnych oraz preferencji podróżnego.

Zakres szczepień oraz zalecenia dotyczące profilaktyki malarii należy zawsze ustalić indywidualnie przed wyjazdem podczas konsultacji lekarskiej w poradni medycyny podróży.

Inne zalecenia zdrowotne dla podróżnych

W celu zapobiegania chorobom zakaźnym oraz innym problemom zdrowotnym w krajach tropikalnych i rejonach o złych warunkach sanitarnych należy przestrzegać zasad bezpiecznego zachowania oraz profilaktyki w podróży.

Podczas pobytu na Bliskim Wschodzie warto:

• przeznaczyć odpowiedni czas na aklimatyzację,
• stosować środki zabezpieczające przed promieniowaniem słonecznym (m.in. preparaty chroniące przed promieniowaniem ultrafioletowym o dużym współczynniku ochrony SPF),
• zapobiegać biegunce podróżnych oraz innym zakażeniom pokarmowym poprzez przestrzeganie higieny spożywania posiłków oraz wybór bezpiecznych pokarmów i napojów,
• stosować środki ochrony przed komarami, które w tym regionie świata przenoszą m.in. malarię oraz leiszmaniozę,
• chronić się przed chorobami odzwierzęcymi, czyli unikać kontaktów ze zwierzętami, nie drażnić ich oraz jak najszybciej skontaktować się z placówką ochrony zdrowia w przypadku kontaktu ze zwierzęciem mogącym przenosić wściekliznę,
• unikać podróżowania pojazdami niespełniającymi standardów bezpieczeństwa oraz nocnych podróży lądowych i innych sytuacji grożących wypadkiem komunikacyjnym,
• unikać chorób przenoszonych drogą płciową, w tym zakażenia wirusem HIV, czyli nie podejmować przygodnych kontaktów seksualnych albo używać prezerwatywy,
• unikać sytuacji grożących chorobami pasożytniczymi, m.in. kąpieli w niepewnych zbiornikach śródlądowych (jeziora, stawy), chodzenia boso po ziemi,
• unikać usług kosmetycznych, fryzjerskich, akupunktury, tatuażu i innych zabiegów narażających na zakażenia przenoszone przez zanieczyszczone narzędzia kosmetyczne lub chirurgiczne,
• w razie potrzeby korzystać tylko z renomowanych placówek opieki zdrowotnej, zmienić trasę podróży w przypadku wystąpienia epidemii, katastrof naturalnych i innych wyjątkowych zagrożeń.

Konsultacja w poradni medycyny podróży

Przed wyjazdem na Bliski Wschód warto skorzystać z konsultacji w poradni medycyny podróży, aby otrzymać bieżące informacje o sytuacji zdrowotnej w tym rejonie świata, a także szczegółowe zalecenia dotyczące szczepień ochronnych przed wyjazdem, zapobiegania malarii oraz pozostałych zasad profilaktyki i wyposażenia apteczki podróżnej. Optymalny czas na taką wizytę to co najmniej 6–8 tygodni przed podróżą. Na konsultację najlepiej przygotować podstawowe informacje na temat planowanej podróży i stanu swojego zdrowia.

Wyjeżdżającym na Bliski Wschód zaleca się także wykupienie dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego. W zależności od charakteru planowanej podróży przydatne może być ubezpieczenie kosztów leczenia, ratownictwa lub transportu medycznego do kraju w przypadku poważnego zagrożenia zdrowia albo życia.

Wszystkie powyższe zalecenia ograniczają ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych w podróży i zwiększają bezpieczeństwo wyjazdu, jednak nie zapewnią całkowitej ochrony przed zachorowaniem. Dlatego w przypadku wystąpienia niepokojących dolegliwości podczas pobytu na Bliskim Wschodzie lub po powrocie z podróży należy pilnie skontaktować się z lekarzem i poinformować go o swoim pobycie za granicą. Dotyczy to zwłaszcza osób powracających z rejonów zagrożonych malarią, u których wystąpiła gorączka lub inne objawy chorobowe.