Inwestycja w profilaktykę, to zdrowsze społeczeństwo i mniejsze koszty leczenia powikłań cukrzycy – mówi prof. Maciej Małecki, prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Kierownik Katedry i Kliniki Chorób Metabolicznych CM UJ w Krakowie. 14 listopada obchodzony jest Światowy Dzień Cukrzycy.
Przybywa chorych na cukrzycę typu 1, ale także coraz młodszych osób z cukrzycą typu 2. Tegoroczny Światowy Dzień Cukrzycy nawiązuje bezpośrednio do rodziny, która jest ważnym elementem wsparcia w chorobie obok lekarza i pielęgniarki.
Osoby z cukrzycą typu 2 bardzo często nie mają świadomości, że choroba się u nich rozwija. Brak widocznych objawów we wczesnym etapie choroby utrudnia bowiem jej skuteczne kontrolowanie. W zależności od momentu diagnozy może okazać się, że pacjent ma już niebezpieczne powikłania.
Jak informuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) cukrzyca jest wykrywana w okresie nawet do 12 lat od momentu jej wystąpienia, a cukrzycy typu 2 można zapobiec tylko przez zmianę stylu życia: wprowadzenie aktywności fizycznej, modyfikację diety. Należy również przechodzić okresowe badania kontrolne w tym dokonywać pomiaru glukozy we krwi, a można to zrobić w całej Polsce w sieci laboratoriów analiz medycznych.
– Rodzina powinna wspierać pacjenta z cukrzycą w stosowaniu się do podstawowych zaleceń: właściwej diety, wysiłku fizycznego, poszukiwania motywacji do częstych pomiarów cukru glukometrem. Powinna także uświadamiać, że zachowanie zdrowia, uniknięcie powikłań: zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu, niewydolności nerek, utraty wzroku – mówi prof. Maciej Małecki. – Społeczeństwo, czyli duża rodzina, także powinno myśleć, jak tego wsparcia udzielić, myśleć o tym w gremiach decydenckich, w ministerstwach i innych instytucjach oraz organizacjach. Bo w moim odczuciu nie jest ono jeszcze wystarczające. Niestety, nadal w porównaniu z innymi krajami, mamy pod tym względem jedne z najgorszych statystyk. Inwestycja w profilaktykę, to zdrowsze społeczeństwo i mniejsze koszty leczenia powikłań cukrzycy.
– W Polsce choroby sercowo-naczyniowe występują u co drugiego chorego na cukrzycę i powodują 2/3 zgonów. Cukrzyca przyspiesza proces miażdżycowy, a tym samym sprzyja odkładaniu się blaszki miażdżycowej, utrudniającej przepływ krwi w naczyniach – podkreśla prof. Zbigniew Gaciong, Kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Samodzielnego Publicznego Centralnego Szpitala Klinicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. – Każdy pacjent z długoletnim przebiegiem cukrzycy powinien mieć wykonaną diagnostykę kardiologiczną. Cukrzyca sprzyja nie tylko chorobie niedokrwiennej, ale także innym schorzeniom kardiologicznym, jak zaburzenia rytmu serca – głównie migotanie przedsionków, często prowadzi też do udarów.
Dane pochodzą z raportu „Polska rodzina z cukrzycą”, sierpień-wrzesień 2018
Wysokie stężenia glukozy we krwi niekorzystnie wpływają na narząd wzroku. Zmiany na dnie oka są swoiste dla cukrzycy i dotyczą co trzeciego chorego na cukrzycę po 40. roku życia. Retinopatia cukrzycowa i związany z nią obrzęk plamki (DME - Diabetic Macula Edema) mogą prowadzić do utraty wzroku (ślepoty).
– Podstawą obniżenia ryzyka retinopatii jest dobra kontrola metaboliczna cukrzycy. Niezwykle ważna jest ocena dna oka i systematyczna kontrola u lekarza okulisty – mówi prof. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz, prezes-elekt Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego; Kierownik Kliniki Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
– Prawidłowy poziom cukru i brak dużych wahań glikemii może przeciwdziałać powikłaniom w cukrzycy lub je opóźnić. U pacjentów przy nadmiernym stężeniu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii, uszkodzeniu ulega także układ nerwowy – dodaje prof. Dorota Zozulińska Ziółkiewicz. – Toksyczność nadmiaru glukozy manifestuje się przede wszystkim w długich nerwach. Dlatego najczęstszą postacią powikłań neurologicznych u chorych na cukrzycę jest polineuropatia obwodowa. Objawia się ona zaburzeniami czucia, drętwieniem i mrowieniem stóp i dłoni. Szczególnie dotkliwa dla pacjenta jest postać bólowa neuropatii, która jest bardzo trudna do leczenia. Dlatego, w prewencji rozwoju i progresji powikłań cukrzycy bardzo istotne jest dobre zarządzanie chorobą. Kluczowym elementem tych działań, szczególnie przy insulinoterapii, jest dokonywana wielokrotnie w ciągu doby ocena glikemii przy użyciu glukometru. Czym większa dynamika życia, tym więcej pomiarów glikemii. Postęp technologiczny i urządzenia pozwalające na bezkrwawe monitorowanie glikemii czynią leczenie cukrzycy skuteczniejszym i bezpieczniejszym.
Głównym celem leczenia cukrzycy jest zapobieganie rozwojowi jej powikłań. WHO szacuje, że na świecie jest więcej zgonów, których przyczyną są powikłania cukrzycy niż zgonów z powodu AIDS, gruźlicy i malarii łącznie. W perspektywie całego społeczeństwa, ogromny wpływ na zmniejszenie ryzyka powikłań mają badania przesiewowe. Jeśli przyjmiemy, zgodnie z oficjalnymi statystykami, że jedna na dwie dorosłe osoby z cukrzycą pozostaje niezdiagnozowana, oznacza to, że właśnie ta niezdiagnozowana połowa jest szczególnie zagrożona wystąpieniem powikłań cukrzycy, co w konsekwencji prowadzić może do niepełnosprawności, a nawet przedwczesnej śmierci.
