Pacjentom chorym na cukrzycę w okresie świąteczno-noworocznym warto przypomnieć nie tylko o regularnym spożywaniu zbilansowanych posiłków oraz aktywności fizycznej, ale przygotować ich również na sytuacje awaryjne, które wymieniono w artykule.
Fot. pixabay.com
Okres świąteczno-noworoczny to czas pełen wyzwań, również w gabinecie lekarskim. Bez względu na to czy pacjenci planują spędzić ten czas w rodzinnym domu, czy na wyjeździe, niezbędne jest uzupełnienie zapasów… nie tylko jedzenia. Pacjentom chorym na cukrzycę warto przypomnieć nie tylko o regularnym spożywaniu zbilansowanych posiłków oraz aktywności fizycznej, ale przygotować ich również na sytuacje awaryjne. Czas pomiędzy Świętami Bożego Narodzenia a Nowym Rokiem to także okres urlopowy, podczas którego umówienie wizyty w POZ może być utrudnione, a wizyta w nocnej i świątecznej opiece zdrowotnej (NiŚOZ) wiąże się z kilkugodzinnym oczekiwaniem na przyjęcie. Warto więc wyprzedzić fakty i, przy okazji wizyty, upewnić się, czy nasi pacjenci mają wszystko, co niezbędne do spokojnego świętowania ostatnich dni grudnia.
Insulina
W czasie świątecznego wypoczynku, z uwagi na ilość, wielkość i skład posiłków, możliwe będzie większe zapotrzebowanie na insulinę. Warto więc zalecić pacjentom zapewnienie sobie zapasu na cały świąteczno-noworoczny okres.
Igły do podawania insuliny
Igły należy zmieniać po każdej iniekcji insuliny, pacjenci powinni mieć więc przynajmniej kilkanaście, kilkadziesiąt sztuk.
Paski do glukometru
Z uwagi na obfitość świątecznych posiłków pacjenci powinni regularnie kontrolować glikemię, by zawczasu skorygować nieprawidłowe stężenie glukozy we krwi. Wczesne rozpoznanie hiperglikemii i korekta dawek insuliny pozwoli uniknąć niekontrolowanego rozchwiania wyrównania metabolicznego.
Zapasowy glukometr i wstrzykiwacz
Powinniśmy mieć na uwadze, że wstrzykiwacze (peny) oraz glukometr również mogą ulec awarii. Zazwyczaj takie sytuacje zdarzają się w najmniej oczekiwanej chwili, na przykład…w święta. Awaria jednego z tych urządzeń uniemożliwia samokontrolę i leczenie cukrzycy, stanowiąc poważne zagrożenie dla zdrowia, dlatego tak niezbędny jest posiadanie przynajmniej jednego sprawnego urządzenia w zapasie.
Glukagon (w cukrzycy typu 1)
Pacjenci chorzy na cukrzycę typu 1 powinni mieć glukagon na wypadek ciężkiej hipoglikemii. Ponieważ glukagon jest rzadko używany, zazwyczaj przechowywany w domowej szafce lub lodówce traci swoją ważność niezauważenie. Przed rozpoczęciem świątecznego wypoczynku warto sprawdzić datę ważności glukagonu i w razie potrzeby odebrać receptę i wykupić nowy.
A dla pacjentów leczonych pompami insulinowymi…
Wkłucia
Wkłucia, tak jak każdy inny element zestawu infuzyjnego, mogą ulegać awarii. W czasie świątecznego urlopu warto mieć w zapasie więcej niż jedno opakowanie wkłuć, gdyż ewentualna awaria może dotyczyć całej serii. To bardzo rzadkie sytuacje, lecz jeśli się przydarzą osobie bez odpowiedniego zapasu wkłuć, pozostają wielokrotne iniekcje wstrzykiwaczami.
Pojemniki na insulinę
Jak wspomniano powyżej, mogą ulec awarii. W zależności od modelu należy je wymieniać co 3–7 dni, a uwzględniając awarie, warto mieć zapas zbiorników insulinowych.
Baterie
Pompa bez baterii/akumulatorów nie działa, a korzystający jednocześnie z systemu ciągłego monitorowania glikemii (CGM) koniecznie muszą je wymieniać nawet co tydzień.
Ciągły monitoring glikemii – sensory
Teoretycznie nie posiadając sensorów, możemy kontrolować glikemie dzięki regularnym pomiarom za pomocą glukometru. Niemniej pomiar glukometrem nie pozwala na nieprzerwaną kontrolę glikemii oraz analizę zmian, czyli strzałek trendu. W przypadku pomp połączonych z CGM brak sensorów uniemożliwia modyfikację insulinoterapii na podstawie wartości glikemii, co może utrudniać samokontrolę. Tak jak w przypadku wkłuć, w najgorszym przypadku awarii może ulec cała seria sensorów, warto więc mieć więcej niż jedno opakowanie, w tym zapas uwzględniający przedwczesne zakończenie działania czujnika.
Zapasowa insulina z kompatybilnym wstrzykiwaczem i igłami
Każdy diabetyk korzystający z pompy insulinowej musi mieć obowiązkowo zapas insuliny pozwalający na prowadzenie insulinoterapii za pomocą wielokrotnych wstrzyknięć. Awarie pomp się zdarzają, wówczas należy natychmiast zacząć podawać insulinę za pomocą penów. Do tego niezbędna w naszej apteczce jest insulina długo działająca, insulina szybko działająca wraz z kompatybilnymi wstrzykiwaczami oraz igłami.
Pacjenci mogą pomyśleć, że martwimy się na zapas, a apteki są dostępne całodobowo. Niemniej w sytuacji nagłej awarii pompy czy jedynego wstrzykiwacza insulinowego w czasie świąteczno-noworocznej przerwy perspektywa całodobowej apteki nie rozwiązuje problemu. By otrzymać receptę na niezbędne leki należy udać się na NiŚOZ, co może wiązać się z kilkugodzinnym oczekiwaniem w kolejce. Po tak długim czasie pacjent może wymagać już nie tylko recepty, ale i kroplówki z insuliną. W tym kontekście warto czasem pomartwić się na zapas, z jednej strony zabezpieczając zdrowie pacjenta, z drugiej – odciążając nieco kolejkę do koleżanek i kolegów pełniących świąteczne dyżury.
