W jaki sposób przekazywać pacjentom informacje o zakażeniu oraz jak ich motywować?
Przekazanie informacji o zakażeniu jest zawsze trudne, bo HIV ma wyjątkowo złą opinię. Trochę łatwiej jest w punktach konsultacyjno-diagnostycznych, w których testy wykonuje się bezpłatnie, bez skierowania i anonimowo (lista tych punktów dostępna jest na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS, również w naszym serwisie: mp.pl/aids), a zrobienie testu poprzedza rozmowa o tym, czym jest HIV i dlaczego warto wiedzieć o swoim zakażeniu, bo wiedza o zakażeniu naprawdę ratuje życie. Im więcej człowiek zakażony wie wcześniej o HIV/AIDS, tym łatwiej jest w stanie przyjąć informację o swoim zakażeniu.
Motywowanie do podjęcia terapii jest dość proste, bo na ogół ludzie chcą żyć i nie mieć perspektywy zachorowania na AIDS. Motywowanie do przekazania informacji o zakażeniu partnerce/partnerowi seksualnemu też zwykle nie jest trudne, bo nikt nie chce dla najbliższej osoby tego, co mu/jej się przytrafiło.
Czego najczęściej obawiają się osoby zakażone HIV?
Ponieważ HIV ma tak złą opinię, ludzie z HIV boją się stygmatyzacji, odrzucenia, utraty przyjaciół, pracy. Dlatego ważne jest, by taka osoba wiedziała, że może stanowić zagrożenie tylko dla partnera/partnerki seksualnej – inni nie muszą o zakażeniu wiedzieć, bo nie można zakazić się mieszkając pod jednym dachem, korzystając z tych samych sztućców, łazienki. Nie można również nikogo zakazić podczas wykonywania pracy zawodowej.
Czy kontakt ze służbą zdrowia jest dla takich osób doświadczeniem traumatyzującym?
Ludzie żyjący z HIV leczeni są przez lekarzy specjalizujących się w terapii antyretrowirusowej. Z większością problemów zdrowotnych zgłaszają się więc do swoich lekarzy, do których mają ogromne zaufanie.
Bywa, że czasem problemów zdrowotnych nie rozwiąże lekarz zajmujący się HIV albo problem jest niewielki, albo do swojego lekarza jest daleko. Wtedy kontakt z innymi specjalistami wciąż bywa doświadczeniem traumatycznym, a przecież nie tylko HIV może być zagrożeniem dla pracowników opieki medycznej. Dziesięciokrotnie łatwiej niż HIV można się zakazić HCV, a szczepionki chroniącej przez tym zakażeniem nie ma. Jeśli więc lekarz pracuje tak, by nie zakazić się HCV, to HIV nie zakazi się na pewno. Nie ma więc powodu obawiać się ludzi żyjących z HIV.
Jak powinna wyglądać relacja lekarza i pacjenta zakażonego HIV?
Jak najbardziej normalnie. Ze wzajemnym poszanowaniem obu stron.
Czy lekarz sprawujący opiekę nad zakażonym HIV może mieć wpływ na poprawę adherencji w stosowaniu terapii ARV?
Lekarz sprawujący opiekę nad zakażonym HIV może pomóc w doskonałej adherencji pytając od czasu do czasu o ewentualne problemy związane z przyjmowanymi lekami.
Jak z pacjentem rozmawiać o zakażeniu, leczeniu i aspektach dodatkowych (np. możliwości posiadania potomstwa, możliwości pracy itp.)?
Powinno prowadzić się takie rozmowy, bo w Polsce wiedza o HIV jest niewielka, a dzięki terapii antyretrowirusowej człowiek zakażony może normalnie żyć, pracować, założyć rodzinę, mieć przyjaciół. HIV już nie skraca życia, nie zabiera niczego. Tylko trzeba o tym wiedzieć.
Lekarze nie mający czasu mogą polecić przeczytanie broszurki „Żyć z wirusem…”, w której wiele z tych kwestii zostało wyjaśnionych - jest na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS, w zakładce Publikacje.
Czy stygmatyzacja pacjentów w rodzinie, otoczeniu i służbie zdrowia obecnie wygląda inaczej niż kiedyś?
Sytuacja się poprawiła, ale nie zawsze i nie wszędzie. W rodzinach już nie wyrzuca się zakażonych dzieci. Kobiety, które dowiadują się o zakażeniu HIV swojego wieloletniego partnera też ich nie porzucają. W sytuacjach odwrotnych jest trudniej. Światłe otoczenie już nie dyskryminuje zakażonych. Ale pracownikom opieki medycznej zdarza się mniej lub bardziej grzecznie odmówić udzielenia pomocy zakażonym HIV, zamiast docenić, że pacjent wykazał się ogromną wobec nich szczerością, bo przecież nie ma obowiązku o tym mówić. Najczęściej zdarza się to stomatologom, ginekologom, chirurgom. Nie wiedzą, że na liście zawodowych zakażeń HIV nie ma lekarzy tych specjalności.
