Wprowadzamy dwa pakiety diagnostyczne dla osób po 40. roku życia: podstawowy i rozszerzony – zapowiedział w piątek wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński.
Wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński. Fot. Kamila Kotusz/Agencja Gazeta
Wprowadzenie pakietu badań profilaktycznych dla osób po 40. roku życia były jedną z obietnic złożonych przez Prawo i Sprawiedliwość jeszcze przed wyborami w ramach „piątki Kaczyńskiego” na pierwsze sto dni nowego rządu. Potwierdził ją w exposé premier Mateusz Morawiecki.
Sto dni rządu właśnie minęło i Ministerstwo Zdrowia przedstawiło wstępne założenia projektu. Co wiadomo? Będą dostępne dwa pakiety badań. – Wprowadzamy dwa pakiety diagnostyczne: podstawowy i rozszerzony. Pakiet rozszerzony skierowany jest do osób, u których stwierdzone zostały czynniki ryzyka lub ich wyniki będą niepokojące – powiedział Cieszyński. Z bezpłatnych badań, raz na pięć lat, będzie mógł skorzystać każdy po ukończeniu 40. roku życia.
Programy (obydwa) obejmą ok. 11 mln Polaków między 40. a 65. rokiem życia. W ramach pakietu podstawowego lekarz oceni indywidualne czynniki ryzyka zachorowania na najbardziej rozpowszechnione choroby, w tym celu wykona badania krwi, w tym morfologię, oznaczy stężenie glukozy oraz cholesterolu, czyli parametry świadczące o stanie zdrowia. Jeśli w wyniku oceny stwierdzone zostaną czynniki ryzyka lub wyniki badań będą niepokojące, lekarz wykona bardziej szczegółowe badania laboratoryjne, EKG, USG lub skieruje na konsultację m.in. u kardiologa, diabetologa czy onkologa. Program został przygotowany zgodnie z wytycznymi klinicznymi w obszarze kardiologii i onkologii oraz w oparciu o rozwiązania organizacyjne przyjęte m.in. w Wielkiej Brytanii.
Z badań będą mogły skorzystać osoby ubezpieczone – pracownicy, pozostający bez pracy, osoby prowadzące działalność gospodarczą. – Do tej pory nigdy nie było w Polsce badań profilaktycznych przeprowadzanych na taką skalę. Wprowadzając pakiet badań 40 Plus chcemy na wczesnym etapie wykryć choroby cywilizacyjne, zdiagnozować je, gdy nie dają jeszcze żadnych niepokojących objawów – mówił Cieszyński.
Do wykonania badań nie będzie potrzebne skierowanie. Będzie można je wykonać w ramach medycyny pracy (w przypadku pracowników) lub w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) dla osób, które nie podlegają badaniom pracowniczym.
Specjaliści medycyny pracy będą mogli przeprowadzić badania w ramach Profilaktyki 40 Plus w ramach obowiązkowych badań profilaktycznych: wstępnych, okresowych oraz kontrolnych. Pracownik kwalifikujący się do programu badań profilaktycznych otrzyma od pracodawcy wraz ze skierowaniem do lekarza medycyny pracy informację o możliwości udziału w Programie Profilaktyka 40 Plus.
Podstawowy pakiet badań obejmie:
– morfologię;
– stężenie cholesterolu całkowitego i glukozy;
– pomiar tętna i ciśnienia tętniczego;
– określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index – BMI);
– zbadanie pacjenta przez lekarza;
– ocenę czynników wystąpienia u pacjenta chorób układu krążenia, onkologicznych lub cukrzycy.
Jeśli wyniki podstawowych badań będą niepokojące, lekarz medycyny pracy i lekarz rodzinny będzie mógł wykonać u pacjenta diagnostykę poszerzoną lub skierować go na konsultację innych lekarzy specjalistów np.: onkologa, diabetologa czy kardiologa.
Pakiet pogłębiony, w zależności od zidentyfikowanego ryzyka, obejmie:
– kontrolne badania biochemiczne krwi (diagnostyka chorób układu krążenia): stężenie cholesterolu całkowitego, LDL-cholesterol, HDL-cholesterolu, trójglicerydów;
– kontrolnie poziom glukozy na czczo lub hemoglobiny glikowanej HbA1c lub doustny test obciążenia glukozą (diagnostyka cukrzycy);
– badanie EKG (diagnostyka chorób układu krążenia);
– USG jamy brzusznej w kierunku tętniaka aorty;
– test na obecność krwi utajonej w kale (diagnostyka onkologiczna w kierunku raka jelita grubego);
– poziom PSA (diagnostyka onkologiczna w kierunku raka prostaty u mężczyzn);
– konsultację lekarza specjalisty np.: onkologa, kardiologa, diabetologa.
Pacjenci będą mogli skorzystać także z badań przesiewowych realizowanych w ramach ogólnopolskich programów zdrowotnych, regionalnych programów zdrowotnych oraz Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych (NPZChN), w szczególności:
– mammografia – diagnostyka raka piersi;
– cytologia – diagnostyka raka szyjki macicy;
– kolonoskopia – diagnostyka raka jelita grubego;
– niskodawkowa tomografia komputerowa – diagnostyka raka płuca;
– badanie dermoskopowe, badanie wideoskopowe – diagnostyka raka skóry;
– badania w ramach programów profilaktyki wykrywania nowotworów głowy i szyi;
– badania w ramach programu opieki nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe.
Program będzie finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Szacowane koszty to ok. 1,8 mld w ciągu pięciu lat, przy czym koszty zależne będą od liczby osób, u których wystąpią wskazania do pakietu rozszerzonego. Badania będą możliwe do przeprowadzenia od 1 stycznia 2021 r.
Aby program wszedł w życie, konieczne będą zmiany m.in.: w Kodeksie Pracy oraz rozporządzeniu dotyczącym przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych, ustawie o służbie medycyny pracy wraz z wydaniem odpowiednich rozporządzeń, ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz rozporządzeniu w sprawie świadczeń gwarantowanych.
Ministerstwo Zdrowia podkreśla, że wprowadzenie Programu Profilaktyka 40 Plus wymaga odpowiednio długiego vacatio legis, tak by mogły się do nowych zadań przygotować zarówno przychodnie medycyny pracy jak i POZ, a także – pracodawcy, którzy będą informować pracowników o możliwości wykonania dodatkowych badań (pracownik otrzyma informację o możliwości wykonania takich badań razem ze skierowaniem na badania profilaktyczne w zakresie medycyny pracy).
