×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Leki przeciwcholinergiczne stosowane w astmie

Lek. Paweł Nastałek

Jak działają leki przeciwcholinergiczne?

Komórki człowieka wyposażone są w wiele różnych receptorów, czyli cząsteczek pełniących funkcję przekaźników informacji pomiędzy wnętrzem komórki a jej otoczeniem. Receptory znajdują się w błonie komórkowej; przyłączają się do nich różne substancje regulujące, które są produkowane przez komórki. Są one również miejscem działania wielu leków. Receptor po przyłączeniu białka lub leku wysyła odpowiedni sygnał do wnętrza komórki. W ten sposób inicjuje szereg reakcji prowadzących do określonego efektu, zarówno pożądanego, terapeutycznego, jak i czasami niepożądanego (ubocznego).

Bogate w receptory komórki ustroju człowieka zawierają m.in. receptory muskarynowe. Ten typ receptora jest szeroko rozpowszechniony w całym układzie oddechowym.

Naturalną substancją przyłączającą się do receptora muskarynowego jest acetylocholina. Jest to przekaźnik uwalniany z zakończeń nerwu błędnego, który odpowiada m.in. za unerwienie drzewa oskrzelowego.

Efektem pobudzenia receptora muskarynowego jest skurcz mięśni oskrzeli oraz zwiększenie wydzielania śluzu w drzewie oskrzelowym. Z tego właśnie powodu receptor muskarynowy znalazł się w polu zainteresowania naukowców opracowujących leki dla pacjentów z chorobami płuc.

Leki przeciwcholinergiczne (inaczej cholinolityki) to substancje, które blokują receptory muskarynowe, czego efektem jest rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli i zapobieganie kolejnym skurczom oraz zmniejszenie wydzielania śluzu w drzewie oskrzelowym.

Wskazania

Leki przeciwcholinergiczne stosuje się przede wszystkim w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP). Niektóre z nich można też stosować w astmie, ale nie są w tej chorobie lekami pierwszego rzutu, tylko lekami dodatkowymi stosowanymi u niektórych pacjentów, m.in. w leczeniu zaostrzeń choroby.

Przeciwwskazania

Należy zachować ostrożność w trakcie stosowania leków przeciwcholinergicznych u chorych na jaskrę, ponieważ mogą spowodować wzrost ciśnienia w gałce ocznej i wywołać napad jaskry. Ostrożność wskazana jest również u pacjentów z przerostem gruczołu krokowego i zwężeniem szyi pęcherza moczowego. Przeciwwskazaniem jest też oczywiście nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu.

Działania niepożądane

Najczęstszymi działaniami niepożądanymi leków przeciwcholinergicznych są bóle głowy, nudności, suchość w ustach. Rzadko występują: przyspieszenie czynności serca, kołatanie serca, zaburzenia widzenia, zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego. Mogą pojawić się także kłopoty z oddawaniem moczu i zaleganie moczu (ryzyko wystąpienia zwiększa się u osób z przerostem gruczołu krokowego i zwężeniem szyi pęcherza moczowego). Wystąpić może również: kaszel, miejscowe podrażnienie, a także skurcz oskrzeli wywołany samą inhalacją. W pojedynczych przypadkach obserwowano reakcje alergiczne: wysypkę, obrzęk języka, warg i twarzy, pokrzywkęduszność spowodowaną skurczem krtani.

Ciąża i karmienie piersią

Należy unikać stosowania leków przeciwcholinergicznych u kobiet w ciąży i w czasie karmienia piersią.

Dostępne w Polsce leki

W Polsce dostępne są następujące leki przeciwcholinergiczne: ipratropium, lek o krótkim czasie działania, niekiedy stosowany doraźnie, dostępny jako preparat pojedynczy lub złożony zawierający również szybko działający beta2-mimetyk (ipratropium + fenoterol, ipratropium + salbutamol), i tiotropium, lek o długim czasie działania, ponad 24 godziny, niekiedy pomocniczo stosowany w leczeniu astmy, których wpływ utrzymuje się przez około 6 godzin oraz tiotropium – lek działający ponad 24 godziny. Jest też dostępny trzeci lek z tej grupy – glikopironium – stosowany tylko w POChP i niestosowany w astmie.

17.08.2017
Zobacz także
  • Glikokortykosteroidy (GKS) w leczeniu astmy
  • Metyloksantyny (teofilina)
  • Jak przyjmować leki przeciwastmatyczne?
Wybrane treści dla Ciebie
  • Alergia na jad owadów
  • POChP a astma - podobieństwa i różnice
  • Astma u palaczy
  • Inne badania wykonywane u chorych na astmę
  • Kompleksy immunologiczne
  • Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja)
  • Astma oskrzelowa u dzieci
  • Astma
  • Próba prowokacyjna z alergenem
  • Spirometria u chorych na astmę
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta