×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Jakie badania pomagają w rozpoznaniu astmy?

Pytanie nadesłane do redakcji

Jakie badania pomogą w dokładnym zdiagnozowaniu astmy?

Odpowiedziała

dr n. med. Agnieszka Padjas
specjalista chorób wewnętrznych
Klinika Alergii i Immunologii Collegium Medicum UJ

Astma jest przewlekłym procesem zapalnym, toczącym się w drogach oddechowych, przede wszystkim w oskrzelach, czyli „przewodach” doprowadzających powietrze do pęcherzyków płucnych. Przewlekłe zapalenie wywołuje obturację, czyli ograniczenie (utrudnienie) przepływu powietrza przez oskrzela oraz nadwrażliwość oskrzeli na różne bodźce. Wszystko to prowadzi do rozwoju objawów astmy, czyli nawracających epizodów świszczącego oddechu, duszności, uczucia ściskania w klatce piersiowej i kaszlu.

W ścianie oskrzeli znajdują się mięśnie, dzięki którym oskrzela mogą zmieniać swoją średnicę. U chorych na astmę oskrzela są „nadwrażliwe” – kurczą się zbyt mocno i zbyt często w odpowiedzi na bodźce (np. dym tytoniowy, silne zapachy, wysiłek fizyczny), które u zdrowej osoby nie wywołują reakcji. Nadwrażliwość oskrzeli jest przyczyną napadów suchego kaszlu. Przewlekły stan zapalny prowadzi także do obrzęku ściany oskrzeli i nadprodukcji śluzu, oskrzela takie są zwężone (tzw. obturacja oskrzeli). Zwężenie oskrzeli wywołuje duszność i uczucie ściskania w klatce piersiowej. U chorych na astmę obturacja jest zwykle stanem odwracalnym, po zastosowaniu odpowiedniego leczenia zmniejsza się istotnie lub ustępuje całkowicie. Jednak u osób, które przez lata nie stosowały leczenia hamującego stan zapalny w drogach oddechowych, dochodzi do trwałej przebudowy i uszkodzenia ściany oskrzeli, u tych chorych obturacja jest zjawiskiem nieodwracalnym.

Objawy astmy występują samoistnie, szczególnie w nocy lub nad ranem, mogą być także wywołane przez wysiłek, zdenerwowanie, towarzyszyć infekcjom dróg oddechowych, pojawiać się po kontakcie z alergenami. Wyróżnia się kilka rodzajów astmy, m.in.: alergiczną, niealergiczną, aspirynową czy zawodową.

Astmę rozpoznaje się na podstawie wyżej wymienionych objawów. Istotnym elementem w stawianiu rozpoznania jest stwierdzenie u chorego chorób alergicznych, np. alergicznego nieżytu nosa, alergicznego zapalenia spojówek lub objawów nadwrażliwości na aspirynę czy czynniki, na które chory narażony jest w pracy. Badaniem pomocniczym jest badanie spirometryczne (spirometria). Podczas spirometrii ocenia się objętość powietrza wydychanego i wdychanego do płuc zarówno w trakcie spokojnego, jak i forsownego oddechu. W ramach diagnostyki astmy wykonuje się tzw. spirometrię podstawową oraz spirometrię po inhalacji leku rozkurczającego oskrzela (nazywaną „spirometrią z oceną odwracalności obturacji” lub „spirometrią z próbą rozkurczową”). Wyniki spirometrii podawane są w postaci wykresu krzywej przepływ objętość, a także postaci liczbowej, tj. wartości bezwzględnej (objętości w litrach, a przepływy w litrach/minutę) oraz w procentach wartości należnych (prawidłowych) dla osoby danej rasy, płci i wzrostu.

Zmiana kształtu części wydechowej krzywej przepływ – objętość (spłaszczenie i wydłużenie), nieprawidłowe wartości nasilonej pierwszosekundowej objętości wydechowej (tzw. FEV1 od angielskiego określenia forced expiratory volume in one second), a także obniżony wynik tzw. testu Tiffeneau (iloraz FEV1 i FVC) to typowe oznaki obturacji w badaniu spirometrycznym. Do oceny czy obturacja jest zjawiskiem trwałym, czy nie, służy próba odwracalności obturacji. Badanie to polega na wykonaniu standardowej spirometrii (bez wcześniejszego stosowania leków), a następnie powtórzeniu pomiaru po podaniu leku rozkurczającego oskrzela. Lekarz opisujący spirometrię sprawdza, czy po podaniu leku rozkurczającego oskrzela wyniki spirometrii poprawiły się istotnie, parametrem oceniamy jest wspomniany wyżej FEV1.

Reasumując, spirometrii używa się jako badania pomocniczego do rozpoznawania astmy. Cechy odwracalnej obturacji oskrzeli w spirometrii zwiększają prawdopodobieństwo rozpoznania. Należy jednak pamiętać, że są inne choroby, które powodują podobne zmiany w wynikach spirometrii. Ponadto typową cechą astmy jest zmienna czynność płuc. W okresie bezobjawowym wynik spirometrii może być zupełnie prawidłowy, co nie wyklucza rozpoznania astmy.

Badaniami pomocniczymi w diagnostyce poszczególnych typów astmy są także: punktowe testy skórne, pomiar stężenia swoistych IgE w surowicy (astma alergiczna) czy próby prowokacyjne z aspiryną (astma aspirynowa).

27.07.2012
Zobacz także
  • Spirometria u chorych na astmę
  • Testy skórne
Wybrane treści dla Ciebie
  • Astma zawodowa
  • Astma u dzieci - mechanizmy i przyczyny
  • Próba rozkurczowa u chorych na astmę
  • Spirometria u chorych na astmę
  • Próba prowokacyjna z alergenem
  • POChP a astma - podobieństwa i różnice
  • Astma aspirynowa
  • Astma
  • Inne badania wykonywane u chorych na astmę
  • Densytometria u chorych na astmę
Inne pytania
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta