×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Sinica – sinica centralna i obwodowa. Jakie są jej przyczyny i co może oznaczać?

lek. Magdalena Wiercińska

Sinica to fioletowoniebieskawe zabarwienie skóry i błon śluzowych, które nie znika pod wpływem uciśnięcia. Sinica centralna najbardziej zauważalna jest w miejscach dobrze ukrwionych, takich jak nos, błona śluzowa jamy ustnej, wargi – jej charakterystyczną cechą są sine usta. Sinica obwodowa jest widoczna jedynie na skórze dystalnych (dalszych, np. dłoni i stóp) części ciała, która jest zwykle zimna. Sinica jest poważnym objawem i wymaga interwencji lekarskiej. Leczenie zależy od przyczyny sinicy.

Co to jest sinica?

Sinica jest to fioletowoniebieskie zabarwienie skóry, błon śluzowych oraz paznokci będące wyrazem zwiększonej zawartości odtlenowanej hemoglobiny we krwi włośniczkowej – powyżej 5 g/dl (5g na 100 ml krwi) lub związane z obecnością hemoglobiny patologicznej (najczęściej methemoglobiny). Sinica nie jest chorobą, lecz objawem, który może być skutkiem różnych chorób. Wpływ na występowanie sinicy ma zarówno barwa skóry, jak i stężenie hemoglobiny we krwi. Oznacza to, że sinica nie występuje lub pojawia się późno u chorych z nasiloną niedokrwistością, natomiast u pacjentów z czerwienicą pojawia się wcześnie i ma większe nasilenie. U osób z ciemną karnacją może być mniej widoczna. Sinica prawdziwa znika pod wpływem uciśnięcia skóry.

Hemoglobina jest to czerwony barwnik krwi (białko zawarte w erytrocytach), którego podstawową rolą jest przenoszenie tlenu – przyłączanie go w płucach i uwalnianie w tkankach obwodowych organizmu. Jedna cząsteczka hemoglobiny może przyłączyć od jednej do czterech cząsteczek tlenu. Hemoglobina utlenowana ma kolor czerwony, natomiast hemoglobina odtlenowana jest niebieska. Wyjaśnia to, dlaczego w przypadku sinicy niedobór tlenu wpływa na zmianę zabarwienia skóry, błon śluzowych oraz paznokci.

Sinica nie stanowi wiarygodnego objawu niedotlenienia (hipoksemii), dlatego w celu jego potwierdzenia lekarz zleci dodatkowe badania, do których należy pulsoksymetria (pomiar wysycenia hemoglobiny krwi tętniczej tlenem, za pomocą urządzenia zakładanego zazwyczaj na palec u ręki) oraz gazometria (oznaczenie ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętniczej, polegające na pobraniu krwi z tętnicy promieniowej lub udowej do specjalnie przygotowanej strzykawki).

Jakim chorobom towarzyszy sinica?

Sinica może występować w przebiegu różnych chorób, najczęściej w przebiegu chorób serca i płuc. W zależności od warunków jej powstawania wyróżniamy sinicę centralną i obwodową.

Sinica centralna

Sinica centralna najbardziej zauważalna jest w miejscach dobrze ukrwionych, takich jak nos, błona śluzowa jamy ustnej, wargi (jej charakterystyczną cechą są sine usta) i spowodowana jest zmniejszeniem utlenowania hemoglobiny w płucnych naczyniach włosowatych (widoczna jest zwykle przy saturacji krwi 75–85%). Skóra jest zwykle ciepła. Jeśli sinica występuje na płatku małżowiny usznej, to nie znika pod wpływem jego masażu.

Do najczęstszych przyczyn tego typu zaburzeń należy:

  • niewydolność oddechowa (zarówno ostra, jak i przewlekła)
  • niektóre wrodzone wady serca powodujące tzw. przeciek żylno-tętniczy
  • obniżenie ciśnienia parcjalnego tlenu we wdychanym powietrzu (np. podczas przebywania na dużych wysokościach).

Sine zabarwienie skóry występuje również w zatruciach, np.: sulfonamidami, azotanami, a wynika z powstawania hemoglobiny patologicznej, np. karboksyhemoglobiny, methemoglobiny czy sulfhemoglobiny.

Methemoglobinemia jest chorobą polegającą na występowaniu znacznych ilości methemoglobiny zamiast hemoglobiny we krwi, co skutkuje utratą zdolności do przyłączania i przenoszenia tlenu. W zależności od stopnia nasilenia, może nie powodować żadnych objawów lub w przypadkach zawartości methemoglobiny powyżej 70% może prowadzić do zgonu. Przy stężeniu methemoglobiny powyżej 1,5 g/dl chorobie towarzyszy sinica. Przyczyny mogą być wrodzone lub znacznie częściej nabyte, związane z przedawkowaniem niektórych leków (np. powszechnie stosowanego paracetamolu) lub środków chemicznych.

Methemoglobinemia Methemoglobinemia
Fot. Methemoglobinemia


Sulfhemoglobina powstaje w wyniku reakcji hemoglobiny ze związkami zawierającymi siarkę, co prowadzi do nieodwracalnej utraty zdolności hemoglobiny do transportu tlenu. Najczęstszą przyczyną choroby jest przedawkowanie leków, takich jak np. sulfonamidy, azotany.

Karboksyhemoglobina jest to hemoglobina związana z tlenkiem węgla. Powinowactwo hemoglobiny do tlenku węgla jest ponad 200–300-krotnie większe niż jej powinowactwo do tlenu. Hemoglobina związana z tlenkiem węgla nie jest w stanie transportować tlenu, a duże stężenia karboksyhemoglobiny powodują niedotlenienie, sinicę i mogą doprowadzić do zgonu. Tlenek węgla (czad) jest najczęstszą przyczyną zatruć, do których dochodzi przez drogi oddechowe, a jego toksyczność jest wprost proporcjonalna do stężenia tego gazu w powietrzu i czasu jego działania. Stężenie karboksyhemoglobiny u ludzi zdrowych nie przekracza 3% całkowitej zawartości hemoglobiny.

Zwiększenie jej stężenia do 20% daje objawy zatrucia, a przy stężeniu powyżej 60% następuje utrata świadomości i najczęściej zgon.

Przeczytaj więcej: Zatrucie czadem (tlenkiem węgla)

Sinica obwodowa

Sinica obwodowa widoczna jest jedynie na skórze obwodowych części ciała (palce dłoni i stóp, małżowiny uszne, czerwień wargowa, nos) i jest objawem nadmiernego odtlenowania hemoglobiny w tkankach obwodowych. Towarzyszy jej szaroniebieski odcień skóry i ochłodzenie dystalnych (czyli końcowych, np. dłoni, stóp) części ciała. Jeśli sinica występuje na płatku małżowiny usznej, to znika pod wpływem jego masażu.

Do najczęstszych przyczyn sinicy obwodowej należą:

  • znaczne wychłodzenie ciała (hipotermia)
  • zmniejszenie objętości wyrzutowej serca (wstrząs kardiogenny, zaawansowana niewydolność serca, zwężenie zastawki mitralnej lub aortalnej)
  • miejscowe zaburzenia układu tętniczego (miażdżyca, zatory tętnicze, choroba Buergera, angiopatia cukrzycowa)
  • zaburzenia naczynioruchowe (objaw Raynauda, akrocyjanoza, zaburzenia nerwicowe)
  • upośledzenie odpływu krwi żylnej (zakrzepica, zespół pozakrzepowy, zapalenie żył powierzchownych)
  • zwiększenie lepkości krwi (czerwienica, krioglobulinemia, gammapatie).

Sinica rzekoma

Istnieje również rzadka postać sinicy – sinica rzekoma. Nie jest ona związana z procesem odtlenowania hemoglobiny, tylko z obecnością nieprawidłowego barwnika w skórze (metale ciężkie – srebro, złoto; niektóre leki, np. amiodaron, chlorpromazyna, minocyklina). Jest to rodzaj sinicy, która nie znika pod wpływem uciśnięcia skóry palcem.

Czy sinica jest groźna?

Każde sine zabarwienie skóry należy potraktować poważnie, ponieważ jego przyczyną mogą być ciężkie choroby. Jeżeli wystąpi zmiana zabarwienia skóry, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, ponieważ zarówno ostra, jak i przewlekła postać sinicy wymaga stałego monitorowania i leczenia. Ostra sinica wymaga bezwzględnej i natychmiastowej interwencji lekarskiej. W sinicy przewlekłej pomoc lekarza jest również nieodzowna, ale nie tak pilna, jak w przypadku sinicy ostrej, ponieważ przewlekłe przyczyny jej występowania powodują stopniową adaptację organizmu chorego.

Sinica – diagnostyka

Lekarz najpierw oceni parametry życiowe – oddech, tętno, ciśnienie tętnicze, temperaturę ciała, a następnie zbierze wywiad od pacjenta i zbada go. Następnie zmierzy saturację, czyli wysycenie hemoglobiny tlenem za pomocą pulsoksymetru, a w razie potrzeby wykona także gazometrię. W dalszej kolejności może ocenić reakcję na tlenoterapię (czy sinica ustępuje po podaniu tlenu pacjentowi czy nie) oraz zlecić badanie morfologii krwi, RTG klatki piersiowej, w zależności od podejrzewanej przyczyny dalsze badania układu krążenia (EKG, echokardiografia i in.) lub oddechowego (badania czynnościowe, TK klatki piersiowej i in.), oznaczanie hemoglobin patologicznych.

Sinica – postępowanie

Podstawowym postępowaniem u chorego z sinicą jest leczenie choroby podstawowej, będącej przyczyną tego objawu. Ponadto duża ilość świeżego powietrza, dostosowany do możliwości pacjenta wysiłek fizyczny, zaprzestanie palenia tytoniu, systematyczne przyjmowanie leków rozszerzających oskrzela, leków poprawiających krążenie, a także regularne kontrole u lekarza to postępowanie, które może pomóc złagodzić objawy sinicy. Stosuje się także terapię tlenową.

22.09.2022
Zobacz także
  • Zatrucie tlenkiem węgla
  • Zatrucia tlenkiem węgla – objawy
  • Zatrucia tlenkiem węgla
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta