Pytanie nadesłane do redakcji
Jakiś czas temu poddałem się badaniu Fibroscanem. Badanie wykazało stopień zwłóknienia F2, jednak nie wiem, co oznaczają inne skróty, np. IQR itd. Bardzo proszę o objaśnienie mi tych skrótów i podanie prawidłowych wyników, abym mógł je porównać z moimi. Z góry serdecznie dziękuję i pozdrawiam.
Odpowiedział
dr n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Najpierw kilka słów wstępu na temat włóknienia wątroby. Jest to - ogólnie biorąc - zwiększenie ilości tkanki łącznej (kolagenu) w miąższu wątroby. W specjalnie opracowanej 5-punktowej skali Metavir włóknienie (ang. i łac. = fibrosis, stąd F) oceniamy od 0 (brak) do 4 punktów (marskość). Różnorodne przewlekłe procesy chorobowe (np. uszkodzenie alkoholowe czy wirusowe zapalenie wątroby) mogą prowadzić do zwłóknienia i rozwoju marskości wątroby, potrzebne są zatem metody diagnostyczne oceniające stopień zaawansowania tych zmian. Ma to zarówno znaczenie rokownicze, czyli pozwala na ocenę, jak się zakończy przewlekła choroba wątroby, jak i służy do kwalifikacji do leczenia. Jeżeli na przykład włóknienie wynosi ≥2 punkty, pacjenta z WZW C zwykle kwalifikuje się do leczenia przeciwwirusowego.
Tradycyjną metodą oceny włóknienia jest badanie histologiczne bioptatu. W celu uniknięcia inwazyjnej biopsji opracowano metody nieinwazyjne, np. wspomnianą metodę elastograficzną, wprowadzoną do użytku w 2003 roku pod nazwą FibroScan®. Wykorzystano w niej właściwości mechaniczne miąższu wątroby: wątroba zwłókniała jest bardziej sprężysta, a więc badając sprężystość wątroby, można ocenić jej zwłóknienie.
Aparat Fibroscan mierzy sprężystość wątroby (sprężystość = elasticity, moduł Younga wyrażony w kilopaskalach = kPa), a ponieważ wykonuje 10 pomiarów, oblicza średnią i inne parametry statystyczne pomiarów, stąd parametr elasticity (mediana 10 pomiarów), IQR (interquartile range of all valid measurements, też wyrażone w kPa). CS oznacza z kolei Current stiffness (obecną sztywność, wynik aktualnego pomiaru wyrażony w kPa). S. Rate to success rate - określa, jaki odsetek pomiarów wykonano prawidłowo.
Rycina. Obliczanie IQR
Piśmiennictwo:
Castera L., Pinzani M.: Biopsy and non-invasive methods for the diagnosis of liver fibrosis: does it take two to tango? Gut., 2010; 59: 861-866.FibroScan User Training.
Marín-Gabriel J.C., Solís-Herruzo J.A.: Noninvasive assessment of liver fibrosis. Serum markers and transient elastography (FibroScan). Rev. Esp. Enferm. Dig., 2009; 101: 787-789.
Rockey D.C.: Noninvasive assessment of liver fibrosis and portal hypertension with transient elastography. Gastroenterology, 2008; 134: 8-14.
