Biopsja wątroby to badanie, które polega na pobraniu niewielkiego fragmentu wątroby za pomocą igły, którą wbija się w wątrobę przez skórę na brzuchu. Pobrany fragment wątroby jest następnie badany pod mikroskopem. Biopsja jest badaniem przydatnym m.in. u osób z przewlekłymi chorobami wątroby, żeby ocenić jej stan, z guzami wątroby, z uszkodzeniem wątroby na różnym tle oraz u osób po przeszczepieniu wątroby.
Co to jest biopsja wątroby?
Biopsja wątroby to inwazyjne badanie polegające na pobraniu niewielkiego fragmentu tkanki wątroby w celu zbadania jej pod mikroskopem. Biopsja wątroby jest badaniem stosowanym w diagnostyce chorób wątroby – dzięki obejrzeniu fragmentu wątroby pod mikroskopem, lekarz może określić rodzaj i zaawansowanie zmian w wątrobie. Najczęstszym rodzajem biopsji wątroby jest przezskórna biopsja wątroby. Polega ona na wprowadzeniu cienkiej igły przez skórę na brzuchu do wątroby i pobraniu niewielkiego fragmentu tkanki wątroby.
Kiedy wykonuje się biopsję wątroby? Co wykrywa biopsja wątroby?
Biopsję wątroby wykonuje się, kiedy od jej wyników zależy dalsze postępowanie – np. podjęcie określonego leczenia.
Wskazania do biopsji wątroby to m.in:
- rozpoznawanie, ocena aktywności i zaawansowania przewlekłych chorób wątroby (np. niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby, przewlekłego zapalenia wątroby typu B lub C, pierwotnego zapalenia dróg żółciowych, autoimmunologicznego zapalenia wątroby, hemochromatozy lub choroby Wilsona)
- monitorowanie efektów leczenia niektórych chorób wątroby (np. autoimmunologicznego zapalenia wątroby) lub hepatotoksyczności, czyli toksycznego wpływu na wątrobę stosowanych leków (np. metotreksatu)
- diagnostyka uszkodzenia wątroby, które stwierdzono na podstawie wyników badań biochemicznych (krwi), a którego przyczyny nie udało się ustalić za pomocą innych, nieinwazyjnych badań
- Próby wątrobowe
- Aminotransferazy alaninowa i asparaginowa (AlAT i AspAT)
- GGTP - badanie, jakie są normy?
- ocena stanu wątroby przeszczepionej (monitorowanie po przeszczepieniu) lub stanu wątroby dawcy przed planowanym przeszczepieniem
- diagnostyka zmiany (guza) podejrzanej uwidocznionej w badaniach obrazowych (np. podczas USG brzucha).
Więcej na temat działania leków na wątrobę przeczytasz w artykule: Polekowe uszkodzenia wątroby
Polecamy:
więcej na ten temat: Przeszczep wątroby
Zobacz: Rak wątroby (nowotwory złośliwe wątroby): rodzaje, objawy, leczenie i rokowanie
Biopsja wątroby może być również pomocna u osób z niewyjaśnioną gorączką oraz u osób z niektórymi rzadkimi chorobami metabolicznymi.
Jakie są przeciwwskazania do biopsji wątroby?
Przeciwwskazania bezwzględne, czyli sytuacje, w których nigdy nie wykonuje się biopsji wątroby, to:
- podejrzenie naczyniaka
- niedrożność zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych
- zaburzenia krzepnięcia krwi, których nie da się opanować lekami.
Przeciwwskazania względne, czyli sytuacje, w których wykonuje się biopsję wątroby tylko wtedy, kiedy potencjalna korzyść z badania przeważa nad możliwymi powikłaniami, to:
- niektóre przypadki wodobrzusza
- duża otyłość
- hemofilia
- amyloidoza wątroby
- zapalenie opłucnej po stronie prawej (w okolicy wątroby) lub ropień pod prawą kopułą przepony
- bakteryjne zapalenie dróg żółciowych
- ciąża.
Przygotowanie do biopsji wątroby
Do przeprowadzenia biopsji wątroby konieczne jest wyrażenie przez pacjenta świadomej zgody. Przed biopsją należy pozostać na czczo. Przed biopsją lekarz wykona badania dodatkowe: USG lub inne badanie obrazowe jamy brzusznej, a także zleci badania krwi, takie jak morfologia krwi obwodowej z liczbą płytek, wskaźniki krzepnięcia krwi: INR, APTT, fibrynogen oraz grupę krwi. Jeśli pacjent przyjmuje lek przeciwzakrzepowy, konieczna może być modyfikacja leczenia, dlatego należy porozmawiać o tym wcześniej z lekarzem kierującym na biopsję.
Przebieg biopsji wątroby
Podczas biopsji wątroby pacjent pozostaje w pozycji leżącej na plecach. Lekarz podaje znieczulenie miejscowe, pielęgniarka zakłada wenflon. Czasem podaje się pacjentowi tzw. analgosedację, czyli leki działające uspokajająco oraz przeciwbólowo. Następnie lekarz wbija igłę w prawą górną część brzucha i pobiera przez skórę bardzo mały fragment wątroby do badania pod mikroskopem. Sama biopsja – wbicie igły, pobranie fragmentu wątroby i wycofanie igły – trwa zaledwie kilka sekund.
Czy biopsja wątroby jest bezpieczna?
Biopsja wątroby jest ogólnie bezpieczną procedurą, ale jest badaniem inwazyjnym, co oznacza, że jak po każdym takim badaniu – mogą wystąpić powikłania.
Powikłania częste to niezbyt nasilony ból brzucha po prawej stronie na górze lub ból prawego barku, nagły spadek ciśnienia tętniczego. Poważniejsze powikłania, takie jak krwawienie, infekcja i uszkodzenie pobliskich narządów, występują bardzo rzadko.
Większość powikłań ujawnia się w ciągu 2 godzin po zabiegu.
Samopoczucie po biopsji wątroby
Zwykle po biopsji wątroby pacjent może odczuwać dyskomfort (czasem ból) w prawej górnej części brzucha, skąd pobierany był wycinek. Zazwyczaj nie jest to jednak dolegliwe. Po biopsji gruboigłowej pacjent powinien leżeć przez kilka godzin. Przez kilka godzin po biopsji monitorowane są podstawowe parametry życiowe – ciśnienie krwi, tętno. Przez 48 godzin pacjent nie powinien podejmować intensywnego wysiłku fizycznego, podnosić ciężkich przedmiotów, prowadzić pojazdów mechanicznych ani obsługiwać ciężkiego sprzętu.
Jeśli występują niepokojące objawy, jak:
- silny ból w miejscu biopsji lub w ramieniu
- duszność
- ból w klatce piersiowej
- krwawienie z miejsca biopsji
- gorączka
- ból brzucha
- osłabienie, pocenie się
- kołatanie serca
- krew w stolcu lub czarny, smolisty stolec
Wyniki biopsji wątroby
Wyniki zwykle są dostępne po kilku lub kilkunastu dniach. Należy omówić je z lekarzem.
