Wskazania do stosowania są bardzo szerokie, od ciąży przez nowotwory po trądzik. Oznaczałoby to, że preparat ma wpływ na cały organizm. Przypomniałabym tutaj starą dobrą zasadę: „jeśli coś jest do wszystkiego, to jest do niczego” – mówi ginekolog, Ewa Kwiatkowska-Panek.
Fot. Pexels/ pixabay.com
Czy należy przeprowadzać samobadanie pochwy?
lek. Ewa Kwiatkowska-Panek: Nie zachęcam pacjentek do samobadania pochwy. Wyjątkiem są kobiety, które mają założoną wkładkę domaciczną. One powinny co jakiś czas – np. po miesiączce, czy po stosunku seksualnym (zwłaszcza z użyciem zabawek erotycznych) – sprawdzać, czy wyczuwają w górnej części pochwy, na szyjce macicy, nitkę kontrolującą ułożenie wkładki.
Pochwę przed drobnoustrojami chroni flora bakteryjna. Mechanizm samooczyszczania się pochwy jest wrażliwy na wszelkie ingerencje. Nie wszystkie kobiety zdają sobie sprawę z tego, że antybiotykoterapia – dopochwowa, ale także doustna – powoduje zmiany flory bakteryjnej, a powrót do prawidłowego stanu, sprzed leczenia, może zająć od kilku miesięcy do nawet 2 lat.
Jak sprawdzić, czy zapach wydzieliny z pochwy jest prawidłowy?
Oceniać należy świeżą wydzielinę z pochwy, a nie tę, która znajduje się na bieliźnie, ponieważ ta z bielizny jest zmieniona przez bakterie znajdujące się na sromie i na skórze. Wydzielina z pochwy powinna mieć lekko kwaśny zapach.
Zdarza się, że pacjentki skarżą się na przykry zapach z pochwy, a okazuje się, że przeszkadza im nie zapach z pochwy, tylko zapach potu w okolicy sromowej. Z kolei w przewlekłych stanach zapalnych, np. spowodowanych grzybicą, kobiety mogą nie zwrócić uwagi na różnice w wydzielinie lub zapachu, a w badaniu ginekologicznym zobaczymy zmiany. Zachęcam, by czujnie obserwować własne ciało i jeśli jest coś niepokojącego, zawsze zgłaszać się do ginekologa, oprócz regularnych wizyt kontrolnych i badań cytologicznych.
Bakterie kałowe w pochwie – jak ich uniknąć?
Ważna jest odpowiednia higiena. Infekcje sromu czy pochwy wynikające z nieprawidłowego używania papieru toaletowego zdarzają się na ogół kilkulatkom, zwłaszcza przedszkolakom. W przedszkolu nie ma mamy, która dopilnuje, czy po oddaniu stolca dziewczynka wytarła pupę do czysta i w odpowiednim kierunku – od przodu do tyłu.
Kobiety aktywne seksualnie muszą pamiętać, że po stosunku analnym nie można wprowadzać penisa do pochwy. Mówiąc wprost – najpierw pochwa, potem odbyt, nigdy na odwrót. Sugeruję też używanie prezerwatyw i ich zmianę po penetracji analnej.
Jak zabezpieczyć pochwę przed wodą na basenie?
Ścianki pochwy przylegają – mniej lub bardziej – do siebie. Kobiety, które nie rodziły albo rodziły przez cesarskie cięcie mają z reguły wąską pochwę, woda z basenu się do niej raczej nie dostanie. U pań po kilku porodach pochwa jest szersza, co ułatwia dostęp wodzie, ale to nie oznacza, że powstaje tam wolna przestrzeń, która może się wypełnić wodą. Jeśli na skutek korzystania z basenu miałaby się rozwinąć jakaś infekcja, to raczej poprzez błonę śluzową znajdującą się w przedsionku pochwy czy na sromie, a to znaczy, że włożenie tamponu przed nią nie uchroni. Kobiety szczególnie wrażliwe na tego rodzaju infekcje mogą korzystać z żeli, które zabezpieczają srom i pochwę przed podrażnieniem przez wodę z basenu.
Leki i inne preparaty stosowane dopochwowo. Czym są Perły Księżniczki?
Leki stosowane dopochwowo mogą mieć postać globulek, tabletek, żeli, kremów i maści podawanych z pomocą aplikatora. Najczęściej służą leczeniu infekcji w pochwie. Mamy także leki nawilżające, regenerujące błonę śluzową pochwy, leki hormonalne dla kobiet po menopauzie, po operacjach ginekologicznych. Przyjmowanie dopochwowo leków i innych preparatów powinno się odbywać pod kontrolą lekarską. Trzeba pamiętać, że niektóre z nich są wchłaniane przez krew i działają na cały organizm, nie tylko miejscowo. Część środków nie powinna być stosowana w chorobach nowotworowych czy w czasie ciąży (nadmiar niektórych witamin przyjmowanych w pierwszym okresie ciąży może nawet powodować wady płodu).
Stanowczo odradzam kobietom stosowanie preparatów roślinnych, np. dostępnych w internecie Pereł Księżniczki. Co prawda w skład tego specyfiku wchodzą rośliny, które mogą budzić zaufanie (mają udowodnione działanie odkażające, ściągające, antyoksydacyjne, przeciwnowotworowe), ale preparat ten – jak można przeczytać na etykiecie – zawiera także „inne substancje i wypełniacze”. Nie wiadomo jakie. Nie mamy więc pełnej informacji o składzie – wszystkich substancjach i ich stężeniach. Nie wiemy nic na temat kontroli produkcji. Wskazania do stosowania są bardzo szerokie, od ciąży przez nowotwory po trądzik. Oznaczałoby to, że preparat ma wpływ na cały organizm. Przypomniałabym tutaj starą dobrą zasadę: „jeśli coś jest do wszystkiego, to jest do niczego”. No i rzecz chyba najważniejsza – w ulotce widnieje uwaga o stosowaniu zewnętrznym, co stoi w jawnej sprzeczności z tym, że produkt jest sprzedawany jako preparat stosowany dopochwowo, czyli wewnętrznie. Nie warto podejmować ryzyka wkładania tego rodzaju środków do pochwy. Proszę też pomyśleć o tym, że wiele kobiet na początku ciąży nie zdaje sobie sprawy ze swojego stanu. Jeśli przyjmą w tym okresie jakiś preparat bez kontroli lekarza, może to zagrozić ciąży, a w najlepszym razie będą się potem przez kolejne miesiące martwić, czy nie zaszkodziły swojemu dziecku.
Czy pochwę należy płukać?
Irygacje wypłukując wszystkie bakterie (w tym dobre) oraz śluz (który ma także funkcje obronne), zaburzają biocenozę [ogół drobnoustrojów] pochwy. Po takim zabiegu pochwa zostaje zasiedlona przez pierwsze bakterie, które się do niej dostaną, często chorobotwórcze. Bardzo często są to bakterie kałowe, z odbytnicy albo bakterie ze skóry, które stanowią fizjologiczny składnik skóry, a w pochwie powodują chorobę.
Irygacje zaleca się obecnie jedynie pomocniczo po operacjach w obrębie pochwy. W innych sytuacjach płukanie pochwy jest niewskazane. Pochwa absolutnie nie potrzebuje mycia.
Urządzenia do ćwiczenia mięśni Kegla – jak ich używać?
Zalecałabym korzystanie z urządzeń do ćwiczenia mięśni dna miednicy po konsultacji uroginekologicznej i zawsze zgodnie ze sposobem użytkowania opisanym przez producenta. Nie można ich mieć w pochwie zbyt długo. Dotyczy to także popularnych kulek gejszy. Urządzenie służy ćwiczeniu, ma pobudzać mięśnie, ale mięśniom trzeba dać odpocząć. W przeciwnym razie zamiast np. poprawy trzymania moczu, pogorszymy problem.
Nawet zwykłe ćwiczenia mięśni Kegla polegające na ich zaciskaniu należy przeprowadzać seriami: 10 zaciśnięć, każde wytrzymane przez kilka sekund i koniec. Następna seria za kilka godzin.
Należy też zwrócić uwagę na to, czy trenowane są właściwe mięśnie. Na ogół młodsze kobiety mają z tym problem i zaciskają np. mięśnie brzucha lub mięśnie przywodziciele [mięśnie ud].
Jak wybrać lubrykant?
Z lubrykantów korzysta coraz więcej młodszych kobiet, nie tylko panie po menopauzie, które nie stosują okołomenopauzalnej terapii hormonalnej. Przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych powoduje funkcjonowanie organizmu na niższych poziomach hormonów, czego skutkiem może być mniejsza ilość śluzu i mniejsze nawilżenie pochwy. Poza tym lubrykant stał się po prostu elementem życia erotycznego wielu par.
Wybierając lubrykant, należy zwrócić uwagę na jego skład oraz czy produkt posiada odpowiednie certyfikaty. Najlepsze są lubrykanty na bazie wody. Polecałabym zakupy w aptekach lub sprawdzonych sex shopach. Odradzam stosowania żelów nieprzebadanych o niewiadomym składzie. Warto też wiedzieć, że im bardziej skomplikowany skład, im więcej zawiera substancji zapachowych, czy smakowych, tym większa jest szansa na wywołanie uczulenia oraz że środki natłuszczające nie zastępują lubrykantów. Preparaty zawierające tłuszcz działają fatalnie na błonę śluzową pochwy.
Cukier w pochwie – czym to grozi?
Jeśli chcemy urozmaicić swoje życie seksualne, wybierajmy odpowiednie zabawki erotyczne – w sex shopach jest ich wielki wybór, a sprzedawcy służą poradą. Nie wkładajmy do pochwy owoców, warzyw, czy innych przedmiotów do tego nieprzystosowanych.
Pamiętać trzeba, że za sporą część infekcji pochwy odpowiadają grzyby. Grzyby, by się rozmnażać, potrzebują cukrów. Dostarczanie cukru do pochwy grozi rozwojem grzybicy, nawet wtedy gdy w pochwie znajdują się tylko pojedyncze strzępki grzybów. Ich rozmnażanie blokuje kwas mlekowy, zakwaszając śluz, ale cukier od razu przerywa tę ochronną barierę.
Rozmawiała Ewa Stanek-Misiąg
Lek. Ewa Kwiatkowska-Panek jest specjalistką ginekologii i położnictwa. Przyjmuje w Krakowie
https://gemini-med.pl/ewa-kwiatkowska-panek/
