Ceftazydym (opis profesjonalny)

Działanie - Ceftazydym

Mechanizm działania
Cefalosporyna III generacji o działaniu bakteriobójczym, przeznaczona do stosowania pozajelitowego. Mechanizm działania, tak jak w przypadku innych antybiotyków z grupy cefalosporyn, polega na blokowaniu końcowego etapu biosyntezy ściany komórkowej bakterii. Miejscem docelowego działania antybiotyku są białka wiążące penicyliny (PBP), zlokalizowane w błonie protoplazmatycznej, pełniące funkcje enzymatyczne. W wyniku związania z PBP o aktywności enzymu transpeptydazy, następuje zahamowanie tworzenia wiązań peptydowych pomiędzy bocznymi łańcuchami peptydowymi peptydoglikanu w ścianie komórkowej bakterii. W dalszym etapie, na skutek aktywacji hydrolaz komórkowych, dochodzi do lizy komórki bakteryjnej.

Oporność drobnoustrojów
Ceftazydym charakteryzuje się znaczną opornością na działanie β-laktamaz, jednak antybiotyk ten jest rozkładany przez enzymy o rozszerzonym spektrum substratowym (ESβL), w tym przez rodzinę SHV, oraz przez enzymy AmpC, które mogą być indukowane lub trwale odblokowywane na etapie genu u niektórych gatunków tlenowych bakterii Gram-ujemnych. Oporność bakterii na ceftazydym może wynikać także z: zmniejszonego powinowactwa białek PBP do ceftazydymu, nieprzepuszczalności błony zewnętrznej, co ogranicza dostęp ceftazydymu do białek PBP w bakteriach Gram-ujemnych, oraz z aktywności bakteryjnej pompy usuwającej lek z komórki.

Spektrum przeciwbakteryjne
Wrażliwość i występowanie oporności nabytej poszczególnych gatunków może różnić się pod względem położenia geograficznego oraz zmieniać w czasie. Należy korzystać z lokalnej informacji o oporności, zwłaszcza podczas leczenia ciężkich zakażeń, a jeśli to konieczne, zasięgnąć porady specjalisty – szczególnie w sytuacji, gdy lokalna oporność powoduje, że zasadność użycia danego środka w przynajmniej niektórych rodzajach zakażeń jest wątpliwa.

Gatunki zwykle wrażliwe: bakterie tlenowe Gram-dodatnie – S. pyogenes, S. agalactiae; bakterie tlenowe Gram-ujemne – C. koseri, H. influenzae, M. catarrhalis, N. meningitidis, P. multocida, Proteus spp. (w tym P. mirabilis), Providencia spp.

Gatunki, wśród których może wystąpić oporność nabyta: bakterie tlenowe Gram-dodatnie – szczepy S. aureus wrażliwe na metycylinę, S. pneumoniae, gatunki z rodzaju Streptococcus należące do grupy viridans; bakterie tlenowe Gram-ujemne – A. baumannii, B. cepacia, C. freundii, E. aerogenes, E. cloacae, E. coli, Klebsiella spp. (w tym K. pneumoniae), P. aeruginosa, Serratia spp., M. morganii; bakterie beztlenowe: C. perfringens, Peptostreptococcus spp., Fusobacterium spp.

Gatunki naturalnie oporne: Enterococcus spp. (w tym E. faecalis i E. faecium), Listeria spp., C. difficile, Bacteroides spp., Chlamydia spp., Mycoplasma spp., Legionella spp.

Farmakokinetyka
Kinetyka ceftazydymu jest liniowa w zakresie pojedynczych dawek 0,5–2,0 g po podaniu i.v. lub i.m. Po podaniu i.m. szybko osiąga on cmax w osoczu. Ok. 10% leku wiąże się z białkami osocza. Ceftazydym bardzo dobrze przenika z krwi do tkanek i płynów ustrojowych, osiągając stężenia terapeutyczne w żółci, kościach, mięśniu sercowym, plwocinie, ciele szklistym, płynie opłucnowym, otrzewnowym, stawowym. Łatwo przenika przez barierę łożyska i do pokarmu kobiecego. Przenikanie do płynu mózgowo-rdzeniowego przez nienaruszoną barierę krew-mózg jest niewielkie, dlatego przy braku stanu zapalnego opon mózgowo-rdzeniowych osiąga małe stężenia w płynie mózgowo-rdzeniowym. W przypadku stanu zapalnego opon mózgowo-rdzeniowych, ceftazydym osiąga w płynie mózgowo-rdzeniowym stężenia terapeutyczne. Ceftazydym nie jest metabolizowany. t1/2 wynosi ok. 2 h. Ceftazydym jest wydzielany w postaci niezmienionej do moczu, w wyniku przesączania kłębuszkowego; ok. 80–90% dawki wydalane jest z moczem w ciągu 24 h. <1% dawki jest wydalane z żółcią.
U osób z zaburzeniami czynności nerek wydalanie ceftazydymu jest zmniejszone. W przeprowadzonym badaniu wykazano, że u pacjentów otrzymujących 2 g ceftazydymu i.v. co 8 h przez 5 dni, łagodne do umiarkowanych zaburzenia czynności wątroby nie miały wpływu na farmakokinetykę ceftazydymu, jeśli czynność nerek była prawidłowa. U osób w podeszłym wieku obserwuje się związane z wiekiem zmniejszenie klirensu ceftazydymu. U osób ≥80 lat średni t1/2 w fazie eliminacji wynosił 3,5–4 h, po podaniu pojedynczym lub po dawkowaniu 2 g 2 ×/d przez 7 dni i.v. U wcześniaków i noworodków urodzonych o czasie t1/2 jest wydłużony, jednak u niemowląt >2. mż. t1/2 mieści się w takim zakresie jak u dorosłych.

Wskazania do stosowania - Ceftazydym

Należy uwzględnić oficjalne wytyczne dotyczące właściwego stosowania leków przeciwbakteryjnych. Ceftazydym należy stosować w skojarzeniu z innymi lekami przeciwbakteryjnymi zawsze, gdy tylko rodzaj bakterii wywołujących zakażenie mógłby wykraczać poza zakres jego działania.

Zakażenia wywołane przez wrażliwe drobnoustroje:
szpitalne zapalenie płuc, zakażenia dolnych dróg oddechowych u chorych na mukowiscydozę, złośliwe zapalenie ucha zewnętrznego, przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego, bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, powikłane zakażenia dróg moczowych, powikłane zakażenia skóry i tkanek miękkich, powikłane zakażenia w obrębie jamy brzusznej, zakażenia kości i stawów, zapalenie otrzewnej związane z dializami u pacjentów poddawanych ciągłe ambulatoryjnej dializie otrzewnowej (CADO).
Bakteriemia, o podejrzewanym lub stwierdzonym związku z którymkolwiek z wymienionych wyżej zakażeń.

Empiryczne leczenie gorączki, przypuszczalnie wywołanej zakażeniem bakteryjnym u chorych z neutropenią.

Profilaktyka okołooperacyjna zakażeń dróg moczowych u pacjentów poddanych zabiegowi przezcewkowej resekcji gruczołu krokowego.

Przeciwwskazania stosowania - Ceftazydym

Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu lub inne antybiotyki z grupy cefalosporyn. Ciężka nadwrażliwość (np. reakcja anafilaktyczna) na inny antybiotyk β-laktamowy w wywiadzie.

Reakcje nadwrażliwości
Wśród osób leczonych antybiotykami β-laktamowymi, w tym ceftazydymem, odnotowano występowanie ciężkich reakcji nadwrażliwości, sporadycznie zakończonych zgonem. Przed rozpoczęciem leczenia należy zebrać dokładny wywiad dotyczący nadwrażliwości na ceftazydym, inne cefalosporyny, penicyliny lub inne antybiotyki β-laktamowe. W przypadku osób, u których w przeszłości wystąpiły reakcje nadwrażliwości na inne antybiotyki β-laktamowe należy zachować szczególną ostrożność. W przypadku wystąpienia ciężkich reakcji nadwrażliwości należy przerwać stosowanie preparatu i rozpocząć odpowiednie leczenie.

Zakres działania przeciwbakteryjnego
Ceftazydym ma ograniczony zakres działania przeciwbakteryjnego. Stosowanie tego leku nie jest odpowiednie do leczenia w monoterapii niektórych zakażeń, chyba że zidentyfikowano już rodzaj drobnoustrojów chorobotwórczych i wiadomo, że są one wrażliwe na ten antybiotyk albo jest to bardzo prawdopodobne. Dotyczy to szczególnie ustalania sposobu leczenia pacjentów z bakteriemią, bakteryjnym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, zakażeń skóry i tkanek miękkich oraz zakażeń kości i stawów.
Ponadto wybierając ceftazydym do leczenia, należy wziąć pod uwagę informacje dotyczące częstości występowania bakterii wytwarzających ESβL, ze względu na ich oporność na ten antybiotyk.

Zaburzenia czynności układu pokarmowego
Podczas stosowania prawie wszystkich leków przeciwbakteryjnych, w tym także ceftazydymu, obserwowano przypadki wystąpienia zapalenia jelita związanego z antybiotykiem lub rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego, związanego z nadmiernym wzrostem bakterii z gatunku Clostridium difficile. W przypadku wystąpienia biegunki, w trakcie lub po jej zakończeniu, należy wziąć pod uwagę to rozpoznanie i wdrożyć odpowiednie postępowanie; rozważyć przerwanie leczenia ceftazydymem i zastosowanie leczenia przeciw C. difficile.

Zaburzenia czynności nerek
Stosowanie dużych dawek cefalosporyn jednocześnie z lekami nefrotoksycznymi, takimi jak antybiotyki aminoglikozydowe lub silnie działające leki moczopędne, może niekorzystnie wpływać na czynność nerek. U pacjentów z niewydolnością nerek należy ściśle monitorować bezpieczeństwo i skuteczność stosowania ceftazydymu. Dawkę ceftazydymu należy zmniejszyć proporcjonalnie do stopnia niewydolności nerek, ponieważ donoszono o występowaniu objawów neurologicznych u pacjentów z niewydolnością nerek, u których nie zmniejszono dawki.

Długotrwałe leczenie
Podobnie jak w przypadku innych antybiotyków, podczas stosowania ceftazydymu przez dłuższy czas, może wystąpić nadmierny wzrost niewrażliwych bakterii. W takim przypadku może być konieczne przerwanie leczenia ceftazydymem i podjęcie odpowiedniego leczenia. Istotne jest regularne ocenianie stanu klinicznego pacjenta, w celu wykrycia objawów nadkażenia.

Dodatkowe składniki preparatu
U pacjentów kontrolujących zawartość sodu w diecie należy wziąć pod uwagę zawartość sodu w preparacie ceftazydymu oraz w użytym rozpuszczalniku.

Interakcje - Ceftazydym

Badania interakcji ceftazydymu prowadzono tylko z probenecydem i z furosemidem.

Leki nefrotoksyczne
Stosowanie ceftazydymu w dużych dawkach równolegle z lekami o działaniu nefrotoksycznym może niekorzystnie wpływać na czynność nerek.

Chloramfenikol
Ze względu na występujący w warunkach in vitro antagonizm działania ceftazydymu i innych cefalosporyn oraz chloramfenikolu, należy wziąć pod uwagę możliwość wystąpienia takiego antagonizmu w przypadku równoległego zastosowania tych leków u pacjenta.

Niezgodności farmaceutyczne
Ceftazydym wykazuje niezgodność w roztworach z wankomycyną (ich zmieszanie powoduje wytrącenie się osadu), a także z aminoglikozydami. Nie należy mieszać ceftazydymu z aminoglikozydami lub wankomycyną w tej samej strzykawce lub w tym samym zestawie do infuzji.
Ceftazydym nie jest stabilny w roztworze wodorowęglanu sodu, więc tego roztworu nie należy stosować jako rozpuszczalnika.

Wpływ na wyniki badań laboratoryjnych
Ceftazydym może spowodować fałszywie dodatnie wyniki testów na zawartość glukozy w moczu z zastosowaniem metod opartych na redukcji miedzi (testy Benedicta, Fehlinga, Clinitest).
U ok. 5% pacjentów leczonych ceftazydymem występowanie fałszywie dodatniego wyniku testu Coombs’a może zaburzać wynik próby zgodności (czyli próby krzyżowej) krwi.
Ceftazydym nie wpływa na wyniki testów enzymatycznych wykrywających obecność cukru w moczu, ani na wynik alkalicznej próby pikrynianowej na kreatyninę.

Działania niepożądane - Ceftazydym

Często: eozynofilia, małopłytkowość, zapalenie żył, zakrzepowe zapalenie żył podczas stosowania i.v., biegunka, przemijające zwiększenie aktywności AST, ALT, LDH, GGTP lub ALP, wysypka grudkowo-plamista, wysypka pokrzywkowa, ból i/lub stan zapalny w miejscu wstrzyknięcia podczas stosowania i.m., dodatni wynik testu Coombsa.

Niezbyt często: kandydoza (w tym zapalenie pochwy i pleśniawki jamy ustnej), neutropenia, leukopenia, małopłytkowość, ból głowy, zawroty głowy, biegunka związana z lekiem przeciwbakteryjnym, zapalenie jelita grubego, ból brzucha, nudności, wymioty, świąd, przemijające zwiększenie stężeń mocznika, azotu mocznikowego we krwi i/lub kreatyniny w osoczu, gorączka.

Bardzo rzadko: śródmiąższowe zapalenie nerek, ostra niewydolność nerek.

Z nieznaną częstością: agranulocytoza, niedokrwistość hemolityczna, limfocytoza, anafilaksja (w tym skurcz oskrzeli i/lub zmniejszenie ciśnienia tętniczego), powikłania neurologiczne u pacjentów z niewydolnością nerek, u których nie zmniejszono odpowiednio dawkowania (w tym drżenia, miokolonie, drgawki, encefalopatia, śpiączka), parestezje, zaburzenia smaku, żółtaczka, martwica toksyczna rozpływna naskórka, zespół Stevensa i Johnsona, rumień wielopostaciowy, obrzęk naczynioruchowy, reakcja polekowa z eozynofilią i objawami układowymi.

Przedawkowanie
Przedawkowanie może wystąpić przede wszystkim u chorych z niewydolnością nerek, u których nie dostosowano odpowiednio dawkowania. Przedawkowanie może powodować objawy neurologiczne, takie jak drgawki, śpiączkę, encefalopatię. Można zastosować hemodializę bądź dializę otrzewnową.

Ciąża i laktacja - Ceftazydym

Ze względu na ograniczone dane, ceftazydym można stosować u kobiet w ciąży wyłącznie w przypadku, gdy korzyści z leczenia przewyższają ryzyko.

Ceftazydym w niewielkich ilościach przenika do pokarmu kobiecego, ale podczas podawania w dawkach terapeutycznych, jego wpływ na karmione piersią niemowlę jest mało prawdopodobny. Ceftazydym można stosować podczas karmienia piersią.

Dawkowanie - Ceftazydym

I.v., we wstrzyknięciu lub wlewie, albo i.m. w górny, zewnętrzny kwadrant mięśnia pośladkowego lub boczną część uda. Podanie i.m. należy rozważyć jedynie, gdy podanie i.v. nie jest możliwe lub jest mniej właściwe dla pacjenta. Nie określono bezpieczeństwa stosowania i skuteczności ceftazydymu podawanego w ciągłej infuzji u dzieci ≤40 kg mc. Jeśli u dzieci ≤40 kg mc., ale >2. mż., z zaburzeniami czynności nerek stosuje się ciągłą infuzję, klirens kreatyniny potrzebny do ustalenia dawkowania należy obliczać uwzględniając powierzchnię ciała lub beztłuszczową masę ciała. Dawka zależy od ciężkości, miejsca i rodzaju zakażenia, a także wrażliwości drobnoustrojów oraz od wieku i czynności nerek pacjenta. Należy zachować staranność w dobieraniu dawek. Zalecana jest ścisła obserwacja kliniczna bezpieczeństwa stosowania i skuteczności leczenia. Dostępne dane nie wskazują na potrzebę zmiany dawkowania w łagodnych lub umiarkowanych zaburzeniach czynności wątroby. Brak danych z badań dotyczących pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby.

Dorośli i dzieci >40 kg mc.
W zakażeniach dolnych dróg oddechowych u pacjentów z mukowiscydozą – 100–150 mg/kg mc./d w daw. podz. co 8 h, dawka maks. 9 g/d. W gorączce neutropenicznej, szpitalnym zapaleniu płuc, zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych, bakteriemii – 2 g co 8 h. W zakażeniu kości i stawów, powikłanych zakażeniach skóry, tkanek miękkich lub w obrębie jamy brzusznej, zapaleniu otrzewnej związane z dializą u pacjentów poddawanych CADO – 1–2 g co 8 h. W wymienionych wskazaniach można również zastosować podanie dawki nasycającej 2 g, a następnie w infuzji ciągłej 4–6 g co 24 h. W powikłanych zakażeniach dróg moczowych – 1–2 g co 8 lub 12 h. W przewlekłym ropnym zapaleniu ucha środkowego lub złośliwym zapaleniu ucha zewnętrznego – 1–2 g co 8 h.W okołooperacyjnej profilaktyce zakażeń dróg moczowych u pacjentów poddanych przezcewkowej resekcji gruczołu krokowego (TURP) 1 g podczas wprowadzenia do znieczulenia i druga dawka podczas wyjmowania cewnika.
U osób w wieku >80 lat, dawka maks. zazwyczaj 3 g/d.

Dzieci ≤40 kg mc.
Niemowlęta i dzieci >2. mż. Dawka maks. 6 g/d. W gorączce neutropenicznej, zakażeniach dolnych dróg oddechowych w przypadku mukowiscydozy, zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych i bakteriemii – 150 mg/kg mc./d w 3 daw. podz. W powikłanych zakażeniach skóry, tkanek miękkich lub w obrębie jamy brzusznej, zakażeniach kości i stawów oraz w zapaleniu otrzewnej związane z dializą u pacjentów poddawanych CADO – 100–150 mg/kg mc./d w 3 daw. podz. W wymienionych wskazaniach można również zastosować podanie dawki nasycającej 60–100 mg/kg mc./d, a następnie w infuzji ciągłej 100–200 mg/kg mc./d. W powikłanych zakażeniach dróg moczowych, w przewlekłym ropnym zapaleniu ucha środkowego lub złośliwym zapaleniu ucha zewnętrznego – 100–150 mg/kg mc./d w 3 daw. podz.
U dzieci do ukończenia 2. mż. należy zastosować podawanie przerywane, w większości wskazań zalecana dawka 25–60 mg/kg mc./d w 2 daw. podz.

Dawkowanie w zaburzeniach czynności nerek
U osób z zaburzeniami czynności nerek należy zmniejszyć dawkę ceftazydymu. Należy podać dawkę wysycającą 1 g, a następnie dawki podtrzymujące w zależności od klirensu kreatyniny. U dzieci klirens kreatyniny należy obliczać z uwzględnieniem powierzchni ciała lub beztłuszczowej masy ciała. U dorosłych i dzieci >40 kg mc.: klirens kreatyniny 31–50 ml/min – 1 g co 12 h; 16–30 ml/min – 1 g co 24 h; 6–15 ml/min – 0,5 g co 24 h; ≤5 ml/min – 0,5 g co 48 h. U pacjentów z ciężkimi zakażeniami, należy zwiększyć pojedynczą dawkę leku o 50% lub zwiększyć częstość dawkowania. W przypadku zastosowania infuzji ciągłej: dawka nasycająca 2 g, a następnie gdy klirens kreatyniny 31–50 ml/min –1–3 g na 24 h; a gdy 16–30 ml/min – 1 g na 24 h. U dzieci ≤40 kg mc.: klirens kreatyniny 31–50 ml/min – 25 mg/kg mc. co 12 h; 16–30 ml/min – 25 mg/kg mc. co 24 h; 6–15 ml/min – 12,5 mg/kg mc. co 24 h; ≤5 ml/min – 12,5 mg/kg mc. co 48 h.
Zalecana dawka u pacjentów z niewydolnością nerek poddawanych ciągłej tętniczo-żylnej hemodializie lub wysokoprzepływowej hemofiltracji w OIT – 1 g/d 1 ×/d lub w daw. podz. U pacjentów poddawanych niskoprzepływowej hemofiltracji dawkowanie jak w przypadku zaburzeń czynności nerek. U pacjentów poddawanych żylno-żylnej hemofiltracji i żylno-żylnej hemodializie należy podawać co 12 h dawki podtrzymujące, których wielkość zależy od klirensu kreatyniny pacjenta oraz od szybkości ultrafiltracji lub szybkości przepływu wprowadzanego dializatu.

Uwagi dla Ceftazydym

Nie przeprowadzono badań nad wpływem ceftazydymu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn, jednak niektóre działania niepożądane tego leku (np. zawroty głowy), mogą wpływać na zdolność wykonywania tych czynności.

Przeczytaj też artykuły

Preparaty na rynku polskim zawierające ceftazydym

Biotum (proszek do sporządzania roztworu do wstrzykiwań) Biotum (proszek do sporządzania roztworu do wstrzykiwań i infuzji) Ceftazidim MIP Pharma (proszek do sporządzania roztworu do wstrzykiwań i infuzji) Ceftazidime Kabi (proszek do sporządzania roztworu do wstrzykiwań) Ceftazidime Kabi (proszek do sporządzania roztworu do wstrzykiwań i infuzji)

Zobacz substancje złożone zawierające ceftazydym

Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta