Pytanie nadesłane do redakcji
Czy przy ciśnieniu średnio 140/90 powinienem brać leki na nadciśnienie? Jestem szczupły, uprawiam sport. Cholesterol 189 mg/dl, cholesterol HDL 80 mg/dl, cholesterol LDL 98 mg/dl, trójglicerydy 60 mg/dl, glukoza 104 mg/dl.
Odpowiedział
lek. med. Krzysztof Rewiuk
Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
To dobrze, że poza wartością ciśnienia tętniczego podał Pan kilka dodatkowych informacji na swój temat: brak nadwagi, aktywny tryb życia oraz prawidłowe stężenia lipidów i glukozy w surowicy krwi. Sama wartość RR nie jest bowiem decydująca przy podejmowaniu decyzji o sposobie terapii nadciśnienia, tak jak samo obniżenie wartości ciśnienia tętniczego nie jest ostatecznym celem stosowanego leczenia.
O ile modyfikacja stylu życia jest zalecana u wszystkich osób z wartościami RR ≥140/90 mm Hg, to kwestia włączenia leków hipotensyjnych zależy już od kombinacji wysokości ciśnienia tętniczego i stwierdzanych u pacjenta czynników ryzyka sercowo-naczyniowego, chorób współistniejących i uszkodzeń narządowych. Do wspomnianych czynników ryzyka należą: starszy wiek, palenie tytoniu, zaburzenia lipidowe, wywiad w kierunku przedwczesnych chorób sercowo-naczyniowych w rodzinie, otyłość brzuszna, zaburzenia gospodarki węglowodanowej i wysokie ciśnienie tętna. Z kolei za choroby współistniejące zwiększające ryzyko u osób z nadciśnieniem tętniczym, a przez to wymuszające bardziej agresywną jego terapię uznaje się m.in.: przebyty udar mózgu, zawał serca, niewydolność serca, niektóre choroby nerek i choroby naczyń obwodowych, jak również (obdarzoną specjalnym statusem) cukrzycę. Wspomniane uszkodzenia narządowe dotyczą w istocie wczesnych, bezobjawowych faz wymienionych wyżej chorób i mogą być wykryte jedynie na podstawie dodatkowych badań laboratoryjnych i obrazowych.
Jak sam Pan widzi odpowiedź na pytanie czy dany pacjent jest już kandydatem do leczenia farmakologicznego nie jest wcale taka prosta i wymaga znacznie dokładniejszego określenia ogólnego stanu jego zdrowia. W przypadku osób z I stopniem nadciśnienia (a zakładam, że informacja o pańskich średnich wartościach RR ok 140/90 mm Hg oznacza, że nie sięgają one raczej 160/100 mm Hg) zalecane postępowanie obejmuje w pierwszym rzędzie modyfikację stylu życia, a następnie w ciągu około 3 miesięcy planową ocenę występowania wymienionych czynników zwiększających ryzyko sercowo-naczyniowe. W przypadku stwierdzenia choroby towarzyszącej, uszkodzeń narządowych lub co najmniej 3 czynników ryzyka, a także utrzymywania się wysokich wartości RR pomimo zmiany stylu życia po około 3 miesiącach zaleca się włączenie leków hipotensyjnych.
Proponuję zapoznać się bliżej z radami dotyczącymi modyfikacji stylu życia w naszym serwisie (Postępowanie niefarmakologiczne w nadciśnieniu tętniczym, czyli zdrowy tryb życia). Spodziewam się, że w przypadku osoby szczupłej i aktywnej rezerwy w tym zakresie są już niewielkie, choć może warto np. przyjrzeć się ilości spożywanej codziennie soli kuchennej. Niezależnie od tego warto odwiedzić lekarza w celu zaplanowania w/w badań.
