Pytanie nadesłane do redakcji
Mam 60 lat, lewa nerka martwa, prawa - 59 GFR, poziom kreatyniny 1,6, kwas moczowy 7,5. Proszę o odpowiedź nefrologa lub urologa, czy usunięcie martwej nerki poprawi pracę nerki prawej i jak się leczyć, abym nie musiał korzystać z dializ? Chory
Odpowiedziała
dr hab. med. Teresa Nieszporek
Katedra i Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Obecność "martwej", czyli małej (marskiej) nerki, która nie wykazuje czynności wydzielniczej u osoby w 60. roku życia najczęściej jest wynikiem przebytych wcześniej stanów zapalnych nerki (np. w przebiegu kamicy nerkowej) lub miażdżycowego zamknięcia tętnicy tej nerki. Znacznie rzadziej u osób w tej grupie wiekowej zmniejszenie wymiarów nerki z upośledzeniem jej czynności związane jest z wrodzonym niedorozwojem nerki, czyli hipoplazją. U młodych osób z małą, hipoplastyczną nerką dochodzi zwykle do przerostu kompensacyjnego drugiej nerki i czynność wydalnicza nerek jest najczęściej prawidłowa. Gdy do marskości jednej nerki dochodzi w późniejszym wieku, czynność wydalnicza nerek jest zwykle upośledzona, chociaż stopień upośledzenia funkcji nerek może być niewielki. U chorych z marską nerką znacznie częściej występuje też nadciśnienie tętnicze.
Marska nerka dość rzadko wywiera negatywny wpływ na czynność drugiej nerki, a zatem usunięcie jej nie jest zwykle konieczne. Nieczynną, marską nerkę należy usunąć, gdy jest ona źródłem zakażenia. Z taką sytuacją mamy do czynienia, gdy np. w marskiej nerce obecny jest kamień odlewowy i u chorego występują nawrotowe zakażenia dróg moczowych. Wskazaniem do usunięcia marskiej nerki może być też oporne na leczenie nadciśnienie tętnicze. Nie zawsze jednak usunięcie takiej nerki prowadzi do lepszej kontroli ciśnienia tętniczego, gdyż nie ustalono dotychczas jednoznacznych wskazań do nefrektomii marskiej nerki w przebiegu nadciśnienia tętniczego. W każdym przypadku należy zatem indywidualnie rozpatrywać, czy usunięcie marskiej nerki będzie korzystne dla chorego.
Odpowiednie leczenie dietetyczne, farmakologiczne oraz unikanie czynników uszkadzających nerki może w istotnym stopniu zwolnić progresję przewlekłej choroby nerek u osoby z marską nerką i upośledzoną czynnością nerek (eGRF - 59 ml/min). Dieta nie powinna obfitować w białko (zalecana zawartość białka w diecie wynosi 0,8 g/kg masy ciała), a gdy występuje nadciśnienie tętnicze, należy ograniczyć zawartość soli w diecie do 6 g/dobę. Należy również zaniechać palenia tytoniu. Bardzo ważne jest też leczenie farmakologiczne nadciśnienia tętniczego oraz zwalczanie współistniejących stanów zapalnych. Należy również unikać leków, które mogą uszkodzić nerki, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz antybiotyki aminoglikozydowe. Działanie nefrotoksyczne wykazują też radiologiczne środki kontrastowe, zatem u osób z upośledzoną czynnością nerek badania radiologiczne z użyciem tych środków należy zlecać w sposób bardzo przemyślany. Chory z marską nerką i upośledzoną czynnością nerek powinien pozostawać pod opieką nefrologa.
