×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Zapalenie cewki moczowej - objawy, przyczyny, leki i leczenie

Zapalenie cewki moczowej jest spowodowane zakażeniem różnymi drobnoustrojami i prawie zawsze jest to choroba przenoszona drogą kontaktów płciowych. Bardzo ważne, aby zakażenie było niezwłocznie leczone, gdyż zapobiegnie to powikłaniom, niekiedy bardzo poważnym, oraz zakażaniu partnerów seksualnych.

Co to jest zapalenie cewki moczowej i jakie są jej przyczyny?

Cewka moczowa, będąca końcowym odcinkiem dróg moczowych, jest elastycznym przewodem, którym mocz odpływa z pęcherza moczowego na zewnątrz. Jest krótka u kobiety, natomiast znacznie dłuższa u mężczyzny. Zewnętrzne ujście cewki moczowej u kobiety znajduje się do przodu od pochwy, a u mężczyzny na szczycie członka.

Zapalenie cewki moczowej to stan zapalny błony śluzowej cewki moczowej wywołany zakażeniem różnymi drobnoustrojami. Praktycznie we wszystkich przypadkach jest to choroba przenoszona drogą kontaktów płciowych. Zapalenie cewki moczowej jest najczęstszą z chorób przenoszonych w trakcie kontaktów seksualnych. Tylko w pojedynczych przypadkach zapalenia cewki moczowej przyczyna jest inna, np. wskutek wprowadzenia cewnika do pęcherza moczowego (częściej w przypadku cewników lateksowych niż silikonowych), wprowadzania do cewki moczowej ciał obcych (np. dzieci, osoby z zaburzeniami rozwoju umysłowego) lub jako powikłanie zakażenia układu moczowego.

W zależności od przyczyny wywołującej zapalenie cewki moczowej dzieli się na dwie kategorie:

  • rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej: przyczyną jest bakteria – dwoinka rzeżączki
  • nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej: przyczyną są najczęściej chlamydie, rzadziej mykoplazmy, rzęsistek pochwowy.

Jak często występuje zapalenie cewki moczowej?

Liczby zachorowań na zapalenie cewki moczowej nie można określić, gdyż w wielu przypadkach przebiega bez objawów. Ponadto wiele osób z objawami zapalenia cewki moczowej nie zgłasza się do lekarza i nie leczy choroby. Ze względu na przenoszenie się drogą płciową jest to choroba głównie osób młodych, aktywnych seksualnie. Typowy pacjent to młody mężczyzna utrzymujący kontakty seksualne z wieloma partnerkami lub partnerami. Choroba u kobiet występuje z porównywalną częstością, jednak znacznie częściej przebiega bez objawów, dlatego powszechnie uważa się, że kobiety chorują rzadziej.

Zapalenie cewki moczowej - objawy

Zapalenie cewki moczowej może przebiegać bez objawów i dolegliwości. Tak jest nawet u 70% kobiet i do 50% mężczyzn z zapaleniem cewki moczowej wywołanym chlamydiami. Rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej zwykle przebiega z wyraźnymi objawami.

Objawy pojawiają się po kilku (4–7) dniach w przypadku zakażenia rzeżączkowego lub w okresie do 2 tygodni, w przypadku zakażeń nierzeżączkowych, od kontaktu płciowego z zakażonym partnerem. Typowo nie ma objawów ogólnych (jak np. stany podgorączkowe lub gorączka, pogorszenie ogólnego samopoczucia itp.), jednak w rzadkich przypadkach zakażenia rzeżączkowego mogą wystąpić objawy zapalenia spojówek lub zapalenia stawów.

Objawy zapalenia cewki moczowej u mężczyzny to:

  • wyciek z cewki moczowej treści śluzowo-ropnej lub ropnej. Wydzielina może mieć różny kolor: białawy, żółtawy, zielonawy lub brązowawy. Wyciek z cewki moczowej można stwierdzić na podstawie brudzenia bielizny (zaschnięte plamy spowodowane wyciekiem z cewki). W wydzielinie z cewki może być domieszka krwi.
  • ból, pieczenie lub szczypanie odczuwane w cewce moczowej, zwłaszcza na końcu cewki przy jej ujściu na szczycie członka, podczas oddawania moczu. Dolegliwości te mogą być najsilniejsze rano, podczas pierwszego oddawania moczu po nocy. Może być widoczne podrażnienie, zaczerwienienie ujścia cewki moczowej
  • świąd zewnętrznego ujścia cewki moczowej odczuwany również pomiędzy mikcjami
  • uczucie ciężkości, a nawet bólu jąder
  • mogą występować, zwłaszcza w przypadkach nieleczonych, dalsze objawy wskazujące na powikłania lub dodatkową chorobę, np. zakażenie układu moczowego, zapalenie gruczołu krokowego lub zapalenie najądrzy (gorączka, ból krocza, ból w miednicy, częste oddawanie moczu, naglące parcie na mocz itp.).

Objawy zapalenia cewki moczowej u kobiety to:

  • upławy (pojawienie się lub zwiększenie wydzieliny pochwowej)
  • ból w dole brzucha
  • rzadziej takie zaburzenia, jak: międzymiesiączkowe krwawienia z pochwy, istotne nasilenie krwawień miesiączkowych, pieczenie podczas oddawania moczu.

Nawet bez leczenia objawy zapalenia cewki moczowej prawie zawsze ustępują samoistnie do 6 miesięcy, zwykle w ciągu paru tygodni. Nie oznacza to wyleczenia zakażenia. W wielu przypadkach osoba taka nadal jest zakażona i może przenosić zakażenie na partnerów seksualnych.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów zapalenia cewki moczowej?

  1. W razie wystąpienia objawów wskazujących na zapalenie cewki moczowej należy zgłosić się do lekarza, zwykle będzie to lekarz POZ lub ginekolog. Jest bardzo ważne, aby zakażenie zostało niezwłocznie poddane leczeniu, gdyż zapobiegnie to powikłaniom oraz zakażaniu partnerów seksualnych.
  2. Należy również powstrzymać się od wszelkich kontaktów płciowych, gdyż można zakazić partnerów.
  3. Do lekarza powinni się również niezwłocznie zgłosić wszyscy partnerzy seksualni chorej osoby, gdyż istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że również są zakażeni, nawet jeżeli nie mają objawów.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie zapalenia cewki moczowej?

Zgłaszane dolegliwości i objawy są na tyle charakterystyczne, że już na ich podstawie lekarz z dużym prawdopodobieństwem może podejrzewać zapalenie cewki moczowej. W trakcie wywiadu lekarz, podejrzewając zapalenie cewki moczowej, które jest chorobą przenoszoną drogą płciową, zawsze zbiera informacje dotyczące kontaktów płciowych, ich rodzaju, czy partnerzy byli zabezpieczeni prezerwatywą, czy aktualni partnerzy nie chorują lub nie leczą się na zakażenie układu moczowo-płciowego, a także informacje dotyczące przebytych wcześniej chorób przenoszonych drogą płciową.

W trakcie badania pacjenta lekarz ogląda i bada narządy płciowe, ujście cewki moczowej i jej okolice oraz węzły chłonne w pachwinach, a u mężczyzny zwykle bada gruczoł krokowy palcem przez odbytnicę. Ocenia obecność i charakter wydzieliny z cewki moczowej (oglądając bieliznę, uciskając cewkę moczową, aby uzyskać wypływ wydzieliny).

Informacje z wywiadu (możliwość zakażenia od partnera seksualnego), charakter dolegliwości oraz wyniki badania lekarskiego zwykle są wystarczające, aby lekarz rozpoznał zapalenie cewki moczowej i zlecił odpowiednie leczenie.

Lekarz może zlecić wykonanie badania ogólnego moczu oraz posiewu moczu (zwłaszcza jeżeli objawy wskazują na możliwość zakażenia układu moczowego), badania mikroskopowego wydzieliny lub wymazu z cewki moczowej, posiewu wydzieliny lub wymazu z cewki moczowej lub wymazu z pochwy i szyjki macicy. Bardzo rzadko konieczne jest wykonanie bardziej skomplikowanych badań z krwi lub wymazów, aby rozpoznać konkretny patogen, który jest przyczyną zakażenia.

Zapalenie cewki moczowej - metody leczenia

Zapalenie cewki moczowej spowodowane jest zakażeniem i leczenie polega na stosowaniu leków przeciwdrobnoustrojowych, przede wszystkim antybiotyków.

Bardzo często nie wiadomo, czy jest to rzeżączkowe czy nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej. Ponadto pacjent z rzeżączkowym zakażeniem może mieć również zakażenie nierzeżączkowe. Dlatego zwykle lekarz zaleca lek skuteczny w obu postaciach zapalenia cewki moczowej. Jest to azytromycyna stosowana doustnie jednorazowo. Jeżeli wiadomo, że jest to zapalenie rzeżączkowe, lekarz może zalecić inny lek, np. cyprofloksacynę lub ofloksacynę (stosowane doustnie przez 7 dni) lub jednorazowy zastrzyk domięśniowy ceftriaksonu. Gdy wiadomo, że jest to zapalenie nierzeżączkowe, lekarz może zalecić doksycyklinę doustnie przez 7 dni. Jeżeli leczenie skierowane zarówno na rzeżączkowe, jak nierzeżączkowe zapalenie cewki nie jest skuteczne i dolegliwości nie ustępują całkowicie, przyczyną może być zakażenie rzęsistkiem pochwowym. W tych przypadkach skuteczne jest leczenie metronidazolem doustnie przez 5 dni.

Jednocześnie konieczne jest leczenie wszystkich partnerów seksualnych z ostatnich 6 miesięcy. Zwykle nie wykonuje się u nich badań, aby stwierdzić czy są zakażeni, gdyż badania te często dają wyniki fałszywie ujemne, tzn. wynik jest ujemny, pomimo że osoba jest zakażona. U partnerów stosuje się takie samo leczenie.

Należy wstrzymać się od kontaktów seksualnych do czasu zakończenia leczenia, co zwykle oznacza 7-dniową przerwę (nawet, gdy leczenie polega na przyjęciu leku jednorazowo). Dotyczy to również leczonych partnerów.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie zapalenia cewki moczowej?

Zastosowanie właściwego antybiotyku w zalecanej dawce oraz przez zalecany okres prowadzi do całkowitego wyleczenia epizodu zapalenia cewki moczowej. Dlatego nie wolno przerywać leczenia wcześniej, gdy dolegliwości ustąpią.

Warunkiem skuteczności leczenia jest jednoczesne leczenie partnerów seksualnych. Jeżeli prawidłowo stosowane leczenie doprowadziło do całkowitego ustąpienia objawów, a po jakimś czasie znów wystąpiły objawy zapalenia cewki moczowej to jest to nowe zakażenie, nabyte od partnera seksualnego.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia zapalenia cewki moczowej?

Po zakończeniu leczenia zapalenia cewki moczowej należy stosować się do zaleceń lekarza. Może on wyznaczyć wizytę kontrolną po zakończeniu leczenia (zwykle po około 2 tyg.), aby ocenić skuteczność leczenia oraz upewnić się, że leczeniu poddali się partnerzy seksualni. Jeżeli objawy i dolegliwości nie ustąpiły całkowicie, konieczne może być wykonanie badań diagnostycznych układu moczowo-płciowego. W przypadku kobiet powikłaniem zakażenia chlamydiami może być zespół zapalenia narządów miednicy, a u mężczyzny przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego lub zapalenie najądrza.

Co robić, aby uniknąć zachorowania na zapalenie cewki moczowej?

Aby uniknąć zachorowania na zapalenie cewki moczowej, należy stosować zasady bezpiecznego seksu. Używanie prezerwatywy w dużym stopniu chroni obu partnerów przed przeniesieniem zakażenia. Ryzyko zakażenia rośnie z liczbą partnerów seksualnych, zwłaszcza przygodnych.

31.03.2022
Zobacz także
  • Zapalenie pęcherza i inne zakażenia układu moczowego
Wybrane treści dla Ciebie
  • Chlamydioza dróg moczowo - płciowych
  • Nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta