Wyniki badania opublikowanego w czasopiśmie „Pediatrics” pokazują, jak wzorzec snu u młodzieży wpływa na ich zdolność do samoregulacji.
Fot. Pixabay.com
„Rezultaty naszego badania sugerują, że to nie ilość snu ma największy wpływ na zdolność do samoregulacji, ale relacja pomiędzy snem a naturalnym zegarem biologicznym człowieka i związane z tym nasilenie uczucia senności” – mówi jedna z autorek badania Judith Owens.
Badacze z Uniwersytetu Temple oraz Szpitala Dziecięcego w Bostonie (USA) przeanalizowali ponad 2 tys. ankiet wypełnionych przez uczniów amerykańskich gimnazjów i szkół średnich. Ankiety dotyczyły nawyków sennych (m.in. chronotypu, czyli skłonności do optymalnego funkcjonowania o określonej porze dnia lub nocy), jak również kwestii związanych z samoregulacją, a więc poznawczych, behawioralnych i emocjonalnych aspektów funkcjonowania.
Okazało się, że w ciągu tygodnia szkolnego prawie jedna czwarta (22 proc.) badanych przesypiała w nocy mniej niż 7 godzin (a powinna od 8 do 10). Było to związane z poczuciem senności w ciągu dnia, a także występowaniem tzw. chronotypu wieczornego (preferencji dla aktywności w godzinach wieczornych i nocnych). „Nocne marki” miały największy problem z zachowaniem czujności w ciągu dnia. Z drugiej strony okazuje się, że sama liczba godzin snu w nocy nie jest dobrym czynnikiem prognozującym występowania senności w ciągu dnia. Senność mogą odczuwać także osoby śpiące ponad 8 godzin na dobę. Ustalenie dobrego czynnika predykcyjnego wymaga dalszych badań.
To właśnie czynniki, takie jak poczucie senności w trakcie dnia oraz chronotyp wieczorny, wydawały się najbardziej upośledzać zdolność do samoregulacji. Osobom należącym do tych grup najtrudniej było sprostać codziennym wymaganiom – doświadczały wielu trudności poznawczych, emocjonalnych i behawioralnych. Zaburzenia samoregulacji mogą bowiem zwiększać ryzyko problemów emocjonalnych, zaburzeń psychicznych, uzależnień, wypadków oraz porażek szkolnych.
Naukowcy twierdzą, że wyniki ich badania wpisują się w dyskusję dotyczącą czasu rozpoczynania zajęć szkolnych. „Niedopasowanie pomiędzy wczesnym rozpoczęciem zajęć a rytmem okołodobowym nastolatków, który ulega naturalnemu opóźnieniu w wieku dojrzewania, mogą pogarszać samoregulację i funkcje wykonawcze” – mówi Owens. Dotyczy to zwłaszcza dzieci lepiej funkcjonujących w godzinach wieczornych i zasypiających później.
„Dzieci i nastolatki z lepszą samoregulacją w wieku dorosłym cechują się lepszym zdrowiem fizycznym i psychicznym oraz lepiej radzą sobie pod względem finansowym. Powinniśmy zrozumieć, w jaki sposób sen i inne czynniki optymalizują rozwój samoregulacji” – dodaje inny badacz Robert Whitaker.
Badanie miało charakter przekrojowy, dlatego jego wyniki trudno uogólniać na całą populację. Nie pozwala także na ustalenie związku przyczynowego pomiędzy badanymi parametrami.
„Rezultaty naszego badania sugerują, że to nie ilość snu ma największy wpływ na zdolność do samoregulacji, ale relacja pomiędzy snem a naturalnym zegarem biologicznym człowieka i związane z tym nasilenie uczucia senności” – mówi jedna z autorek badania Judith Owens.
Badacze z Uniwersytetu Temple oraz Szpitala Dziecięcego w Bostonie (USA) przeanalizowali ponad 2 tys. ankiet wypełnionych przez uczniów amerykańskich gimnazjów i szkół średnich. Ankiety dotyczyły nawyków sennych (m.in. chronotypu, czyli skłonności do optymalnego funkcjonowania o określonej porze dnia lub nocy), jak również kwestii związanych z samoregulacją, a więc poznawczych, behawioralnych i emocjonalnych aspektów funkcjonowania.
Okazało się, że w ciągu tygodnia szkolnego prawie jedna czwarta (22 proc.) badanych przesypiała w nocy mniej niż 7 godzin (a powinna od 8 do 10). Było to związane z poczuciem senności w ciągu dnia, a także posiadaniem chronotypu wieczornego (preferencji dla aktywności w godzinach wieczornych i nocnych). Nocne marki miały największy problem z zachowaniem czujności w ciągu dnia.
To właśnie czynniki, takie jak poczucie senności w trakcie dnia oraz chronotyp wieczorny, wydawały się najbardziej upośledzać zdolność do samoregulacji. Osobom należącym do tych grup najtrudniej było sprostać codziennym wymaganiom – doświadczały wielu trudności poznawczych, emocjonalnych i behawioralnych.
Naukowcy twierdzą, że wyniki ich badania (DOI: 10.1542/peds.2016-1406) stanowią poparcie dla pomysłu późniejszego rozpoczynania zajęć szkolnych. Uważają, że obecne godziny zajęć są niedostosowane do chronotypu uczniów i mogą utrudniać ich funkcjonowanie, jak również zwiększać ryzyko problemów emocjonalnych, zaburzeń psychicznych, uzależnień, wypadków oraz porażek szkolnych. Amerykańska Akademia Pediatryczna zaleca przesunięcie momentu rozpoczęcia zajęć w gimnazjach i szkołach średnich na 8.30.
„Niedopasowanie pomiędzy wczesnym rozpoczęciem zajęć a rytmem okołodobowym nastolatków, który ulega naturalnemu opóźnieniu w wieku dojrzewania, mogą pogarszać samoregulację i funkcje wykonawcze. Tymczasem z ostatniego raportu Centrów Kontroli i Prewencji Chorób wynika, że mniej niż 20 proc. gimnazjów i szkół średnich w USA stosuje się do odgórnych zaleceń” – mówi Owens.
„Dzieci i nastolatki z lepszą samoregulacją w wieku dorosłym cechują się lepszym zdrowiem fizycznym i psychicznym oraz lepiej radzą sobie pod względem finansowym. Powinniśmy zrozumieć, w jaki sposób sen i inne czynniki optymalizują rozwój samoregulacji” – dodaje inny badacz Robert Whitaker.
