W latach 1999-2010 umieralność okołoporodowa noworodków o masie urodzeniowej powyżej 500 g obniżyła się z 10,84‰ w 1999 roku do 6,79‰ w 2010 roku - wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego przytoczonych w raporcie "Umieralność okołoporodowa wczesna (0-6) płodów i noworodków Polska 1999-2010 oraz ocena sytuacji w zakresie opieki nad matką i dzieckiem w Polsce".
Raport został opracowany przez Pracownię Analiz Zdrowia Prokreacyjnego Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie pod kierownictwem prof. dr hab. Michała Troszyńskiego i przedstawiony 19 grudnia podczas corocznje krajowej konferencji na temat wyników opieki perinatalnej w 2010 r. Raport ma charakter cykliczny, opracowywany jest corocznie od 1979 r.
Stała analiza danych na temat umieralności okołoporodowej w Polsce stanowiła podstawę pod trójstopniowy selektywny system opieki nad matką i dzieckiem, który został pilotażowo wprowadzony w kilku województwach w roku 1985, w okresie kiedy prof. Troszyński był konsultantem krajowym w dziedzinie położnictwa i ginekologii.
Trójstopniowa selektywna opieka perinatalna jako program i strategia działania w medycynie perinatalnej została wprowadzona instrukcja Ministra Zdrowia w 1993 roku – początkowo w 4 regionach, a następnie sukcesywnie w całym kraju.
W ub. roku najniższy współczynnik umieralności okołoporodowej noworodków o masie urodzeniowej powyżej 500 g (5,85‰) zanotowano w województwie podlaskim, a najwyższy - w województwie świętokrzyskim (9,03‰). Autorzy raportu zwracają uwagę na wysoki współczynnik martwych urodzeń 4,17‰, wobec 2,62‰ zgonów. Przy tym najwyższe wskaźniki martwych urodzeń i zgonów wykazało województwo świętokrzyskie (5,03 i 4,0‰).
Najwyższe współczynniki umieralności okołoporodowej w dwunastoleciu były notowane w województwie dolnośląskim: od 13,70‰ w 1999 roku do 8,18‰ w 2009. W roku 2010 współczynnik umieralności okołoporodowej obniżył się w stosunku do 2009 roku o 1,1‰. Najniższe współczynniki umieralności okołoporodowej w tym okresie wykazało województwo lubelskie - 7,60‰ w 2001 roku, 7,70‰ w 2002 i 6,86‰ w 2007 roku.
Od 1999 roku do 2010 różnice między najniższymi i najwyższymi współczynnikami umieralności okołoporodowej zmniejszają się od 7,9 - 13,7 (5,8‰) w 1999 r., w 2009 r. od 5,9 do 8,2 (2,3‰) i w 2010 roku 5,8 - 7,3 (1,5‰), wyjątek stanowi jedno województwo, w którym UO wyniosła 9,03‰ w 2010 roku. Zdaniem autorów raportu może to świadczyć o poprawie opieki okołoporodowej w większości województw, także w tych, w których współczynnik umieralności okołoporodowej był znacznie wyższy niż w innych województwach.
Najwyższy wzrost współczynników umieralności okołoporodowej w latach 2009 - 2010 miał miejsce w województwach: podkarpackim, świętokrzyskim i podlaskim, a najwyższy spadek współczynników umieralności okołoporodowej wykazały województwa łódzkie i śląskie.
Inna ważna teza tegorocznego raportu to znaczący wzrost odsetka cięć cesarskich - z 18,2% w roku 1990 do 33,9% w roku 2010. Rozrzut wskaźników cięć cesarskich między województwami powiększył się także od 6,0% w 1999 r. do 15,0%. Są to różnice między wartościami najniższymi i najwyższymi w danym roku. Liczba cięć cesarskich w 1999 roku wynosiła 68453, a w 2010 roku 127135.
"Są to prawdopodobnie najwyższe liczby laparotomii, jakie w oddziałach operacyjnych w Polsce się wykonuje. Coraz częściej w statystykach światowych wskazuje się na ten fenomen. Operacje te są wykonywane nie ze względu na chorobę, lecz poród wśród uwarunkowań określonych drogą dedukcji, często prewencyjnie, by zapobiec urazowi dziecka. To właśnie jest najczęstszy obecnie powód operacyjnego ukończenia ciąży lub porodu" - czytamy w raporcie.
