25 stycznia w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym odbyła się konferencja prasowa podsumowująca pierwszy rok funkcjonowania programu, którego nazwa skrócona brzmi "6-10-14 dla Zdrowia" (od wieku badanych dzieci). Pełna nazwa to "Program zdrowotny w zakresie prewencji i wczesnego wykrywania chorób cywilizacyjnych u dzieci i młodzieży". Łącznie w programie uczestniczy blisko 50 specjalistów różnych dziedzin.
Co ważne, w proces przeciwdziałania chorobom zaangażowani są także rodzice, którzy tak naprawdę decydują o nawykach żywieniowych dzieci i dzięki pomocy m.in. dietetyków i psychologów mogą skutecznie stosować dobre nawyki żywieniowe.
- Leczenie chorych dzieci nie jest dziś problemem - mówiła podczas spotkania prof. Barbara Kamińska, kierownik Katedry i Kliniki Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, konsultant wojewódzki w dziedzinie pediatrii. - Problemem jest rozpoznanie zagrożenia i przeciwdziałania mu, czyli praca z dzieckiem pozornie zdrowym. A to właśnie dzieje się w Gdańsku dzięki finansowaniu programu przez Urząd Miejski.
Do tej pory żadne miasto w Polsce na tak dużą skalę nie zajęło się problemem dziecięcej nadwagi i otyłości. Program zainicjowali specjaliści z Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego oraz Ośrodka Promocji Zdrowia i Sprawności Dziecka w Gdańsku (jednostki miejskiej, która od wielu lat kompleksowo bada dzieci rozpoczynające naukę w gdańskich szkołach). Realizacja tego programu rozpoczęła się w 2011 roku, a umowa na jego realizację została podpisana na 3 lata. Program jest w całości finansowany ze środków Urzędu Miejskiego w Gdańsku, w skali roku w wysokości ok. 1 mln zł.
Program "6-10-14 dla Zdrowia" składa się z dwóch etapów. Pierwszy to badanie przesiewowe dzieci w wybranych grupach wiekowych. Drugi etap obejmie poradnictwo specjalistyczne dla dzieci zakwalifikowanych do interwencji.
W ciągu 3 lat badaniami zostaną objęte wszystkie mieszkające w Gdańsku dzieci w wybranym wieku - łącznie ok. 26 tysięcy małych pacjentów. W Programie uczestniczą wszystkie gdańskie szkoły podstawowe oraz gimnazjalne - łącznie około 100 placówek.
Kwalifikacja do programu trwa przez cały rok w gdańskich szkołach podstawowych, gimnazjalnych i w Ośrodku Promocji Zdrowia i Sprawności Dziecka w Gdańsku. Ośrodek ten - współorganizator Programu - od lat 90. prowadzi badania sześciolatków wybierających się w Gdańsku do szkoły.
- Podczas badań przesiewowych dziecko ma mierzony wzrost, masę ciała, trzykrotnie ciśnienie tętnicze - tłumaczy lek. Michał Brzeziński, koordynator Programu. - Specjalny test ocenia jego wydolność fizyczną. Dodatkowo lekarze i pielęgniarki sprawdzają postawę oraz zbierają pogłębiony wywiad w kierunku chorób cywilizacyjnych.
W razie konieczności poszerzenia diagnostyki lub włączenia leczenia przewidywane są dodatkowe konsultacje: diabetologa, endokrynologa, psychiatry i innych.
Brzeziński poinformował, że od września 2011 r. zbadano ok. 3 tys. dzieci. U około 140 z nich stwierdzono nadwagę i zostały one objęte rocznym programem opieki specjalistycznej. - Dzieci i ich rodzice korzystają w tym czasie z porad lekarza, dietetyka, psychologa i specjalisty aktywności fizycznej, z którymi spotykają się co najmniej raz na trzy miesiące - wyjaśnił.
Jak powiedział, po roku dziecko przestaje być pod opieką specjalistów, ale ma możliwość kontaktu i konsultacji przez telefon lub internet. Każdy z rodziców jest także zapraszany na 6-godzinny kurs dotyczący żywienia oraz rozbudzania potrzeby aktywności fizycznej u dzieci.
Program realizowany jest także w szkołach podstawowych i gimnazjach. Chodzi m.in. o zmiany asortymentu proponowanego w szkolnych sklepikach i usunięcie z placówek maszyn z niezdrową żywnością.
Według prof. Małgorzaty Myśliwiec, ordynator oddziału Diabetologii Dziecięcej UCK, w ostatnich 6-7 latach "dramatycznie" wzrosła liczba dzieci cierpiących na cukrzycę. Dodała, że jeszcze kilka lat temu Polska nie była wymieniana wśród krajów mających najwięcej dzieci z nadwagą, teraz należy do czołówki.
Myśliwiec powiedziała, że jeśli dziecko ma nadwagę lub otyłość w wieku 6 lat, to ma 25% szansy na nadwagę jako osoba dorosła; jeżeli ma otyłość i nadwagę w okresie dojrzewania, to ma prawie 80 proc. szans na to, że w wieku dorosłym też będzie miało nieprawidłową wagę.
- To nie jest wina dziecka. To my, dorośli stworzyliśmy im takie warunki; cieszymy się, że mamy wyższy status społeczny, ale popełniamy pewne błędy, a dziecko rośnie i rozwija się według ścieżek, które mu pokazują rodzice. Teraz więc musimy nauczyć rodziców, nauczycieli, jak prawidłowo się odżywiać się i dozować ruch, którego mamy coraz mniej - podkreśliła prof. Myśliwiec.
Wiceprezydent Gdańska Ewa Kamińska zwróciła uwagę, że przyczyną problemu jest też zlikwidowanie tzw. medycyny szkolnej. - Powstała luka, a my podjęliśmy próbę jej wypełnienia - dodała.
W Gdańsku od 20 lat działa Ośrodek Promocji Zdrowia i Sprawności Dziecka, który kompleksowo zajmuje się oceną zdrowia oraz promowaniem postaw zdrowotnych u dzieci i młodzieży.
Z niepublikowanych badań ośrodka, wynika, że w 2009 r. w Gdańsku nadwaga i otyłość występowały odpowiednio u 10,5% chłopców i 7,9% dziewczynek w wieku 6 lat oraz u 15,1% chłopców i 7,27% dziewczynek między 8. a 12. rokiem życia.
