Pytanie nadesłane do redakcji
Moja 11-miesięczna córka w styczniu miała cystografię, której wynik wykazał, że mocz cofa się do nerki. Cały czas bierze Furaginum. Na początku maja miała badanie ogólne moczu i ma podwyższoną liczbę leukocytów, powtórzyliśmy badanie i okazało się to samo. 26.05 powtórzyliśmy badanie stwierdzono odczyn zasadowy, a na wizytę do nefrologa musimy czekać do sierpnia, co mamy robić? Co to może znaczyć? Takie wyniki? Proszę o pomoc.
Odpowiedziała
dr med. Iwona Ogarek
specjalista nefrolog, specjalista pediatra
Oddział Nefrologii
Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie
Wada dróg moczowych stwierdzona u Pani córeczki, czyli tzw. odpływ pęcherzowo-moczowodowy (cofane się moczu z pęcherza do nerek) jest niestety czynnikiem sprzyjającym pojawianiu się nawracających zakażeń układu moczowego. Dzieje się tak niekiedy nawet przy stosowaniu leczenia odkażającego, np. Furaginy.
Jeżeli w kontrolnych badaniach moczu stwierdza się podwyższoną liczbę leukocytów (przekraczają 10 w polu widzenia), należy koniecznie wykonać posiew bakteriologiczny moczu. Jeżeli jest dodatni (liczba jednego rodzaju bakterii przekraczająca 100 000, czyli 105 w ml moczu), to należy rozpoznać zakażenie w drogach moczowych i wdrożyć odpowiednie leczenie. Wykonanie posiewu jest niezwykle istotne zarówno do potwierdzenia rozpoznania, jak i włączenia odpowiedniego rodzaju leczenia odkażającego (odpowiedniego antybiotyku).
Jeżeli u dziecka stwierdza się obecność objawów klinicznych zakażenia (gorączka, słaby apetyt, brak prawidłowego przyrostu masy ciała itp.), to w przypadku nieprawidłowego badania ogólnego moczu należy włączyć antybiotyk jeszcze przed uzyskaniem wyniku posiewu moczu, po którym leczenie można zmodyfikować w zależności od uzyskanego antybiogramu. Leczenie takie można stosować pod kontrolą pediatry.
Należy pamiętać, że do właściwej interpretacji wyników konieczne jest prawidłowe pobranie próbki moczu, tzn. po uprzednim podmyciu okolicy krocza i najlepiej z tzw. środkowego strumienia. U niemowlęcia 11-miesięcznego płci żeńskiej prawidłowe pobranie moczu nie jest łatwe. Pobranie moczu do woreczka przyklejonego na srom nie jest sposobem godnym rekomendacji. W przypadku nieprawidłowego wyniku nie wiemy czy jest on istotnie nieprawidłowy i wymaga dalszych działań leczniczych, czy też nieprawidłowości związane są z zanieczyszczeniem skóry i zbyt długim czasem przyklejenia woreczka.
Proponuję zastosować jedyną godną polecenia, w warunkach domowych, metodę. Należy rozebrać córkę, dokładnie umyć okolicę krocza, ze szczególnym uwzględnieniem ujścia cewki moczowej i zacząć dziecko poić, nosząc je w pozycji rozkrocznej, tak aby plecy dziecka oparte były o klatkę piersiową osoby trzymającej. Zmobilizować drugą osobę do trzymania „w pogotowiu” jałowego pojemniczka na mocz. Po pozyskaniu materiału podzielić mocz na dwie części (do badania ogólnego i posiewu moczu). Przy bardzo małej ilości pobranego moczu można posłużyć się do badania bakteriologicznego podłożem o nazwie Uromedium. Jest to specjalna płytka, którą wystarczy polać kilkoma kroplami moczu z obu stron (zgodnie z instrukcją dołączoną do opakowania). Pozostałą porcję moczu można przeznaczyć do badania ogólnego.
W przypadku wysokiego odpływu pęcherzowo-moczowodowego (tzn. IV lub V stopnia) i potwierdzonych nawracających zakażeń układu moczowego należy przyspieszyć konsultację nefrologiczną poprzez umieszczenie na skierowaniu adnotacji o pilnej potrzebie takiej konsultacji.
Piśmiennictwo:
Avner E.D., Harmon W.E., Niaudet P., Yoshikawa N.: Pediatric Nephrology. Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2009.Geary D., Schaefer F.: Comprehensive Pediatric Nephrology. Mosby Elsevier, Philadelphia 2008.
