Zwykła szczoteczka do zębów czy elektryczna? Którą wybrać?

Pytanie nadesłane do redakcji

Czy są fachowe badania potwierdzające wyższość elektrycznej szczoteczki do zębów nad zwykłą?

Odpowiedziała

lek. stom. Wioletta Bereziewicz
Zakład Epidemiologii i Badań Populacyjnych CMUJ w Krakowie
Zakład Stomatologii Zintegrowanej CMUJ w Krakowie
Europejskie Centrum Profilaktyki w Krakowie

Badacze z San Francisco University of California w 12-tygodniowym okresie obserwacji w grupie 60 osób wykonali eksperyment kliniczny z pojedynczą ślepą próbą, w którym porównali skuteczność działania szczoteczek sonicznej i manualnej (zwykłej) w usuwaniu płytki nazębnej i zmniejszeniu zapalenia dziąseł.

Po losowym przydzieleniu do odpowiednich grup badanych poproszono o szczotkowanie zębów rano i wieczorem przez 2 minuty. Badania kontrolne płytki nazębnej wykonano po 1, 2, 4 i 12 tygodniach, oceniając w nich wskaźnik płytki nazębnej oraz brak lub obecność krwawienia dziąseł po sondowaniu. W ocenie klinicznej pomiędzy grupami w czasie 5 wizyt nie zaobserwowano różnic w skuteczności w usuwaniu płytki nazębnej. Szczoteczka soniczna jednak lepiej sprawdziła się w utrzymaniu prawidłowej higieny w trudno dostępnych miejscach m.in. w przestrzeniach międzyzębowych. Jednakże obie metody okazały się równie skuteczne w zmniejszeniu zapalenia dziąseł.

Badacze z Laboratorium Oral-B w Bostonie donoszą, iż szczoteczka Oral-B CrossAction jest skuteczniejsza niż szczoteczki manualne w utrzymywaniu prawidłowej higieny jamy ustnej. Ale kolejni badacze z Zakładu Ortodoncji (Glan Clwyd Hospital, UK) zaprzeczają temu, gdyż z ich badań wynika, iż nie ma istotnych statystycznie różnic między elektryczną szczoteczką Braun Oral-B Plaque Remover 3D a szczoteczką manualną "zwykłą" ani w odniesieniu do średniej zmiany ilości płytki nazębnej na powierzchniach międzyzębowych, ani zapalenia dziąseł u pacjentów noszących aparaty stałe. Badacze z innych ośrodków również nie potwierdzają wyższości szczoteczek elektrycznych nad manualnymi.

Jak widać trudno jest odpowiedzieć na pytanie, jakie szczoteczki są lepsze. Ostateczny wybór zależy od skuteczności szczoteczki w konkretnym przypadku. Bez wahania możemy odpowiedzieć, że szczoteczki elektryczne w porównaniu z manualnymi "zwykłymi" lepiej sprawdzają się w badanej grupie dzieci z upośledzeniem umysłowym, gdzie wykonywanie ruchów manualnych może stwarzać trudności. Jednak w dobie medycyny personalizowanej (personalised healthcare), która oznacza ścisłe współdziałanie diagnostyki i terapii warto przedyskutować to z dyplomowaną higienistką lub lekarzem dentystą i indywidualnie dobrać pacjentowi najefektywniejszą metodę utrzymania higieny i zdrowia jamy ustnej.

Najważniejszą rolę spełnia nie sama szczoteczka, a zintegrowany sposób utrzymania prawidłowej higieny jamy ustnej. Dlatego jeśli są problemy z higieną jamy ustnej, pomimo starań dyplomowanej higienistki stomatologicznej, lekarza dentysty i samego pacjenta, to najpierw należy sprawdzić, czy szczoteczka jest regularnie wymieniana (min. co 3 mies.) - widoczne zużycie włókien pozbawia ją właściwości działania.

Następnie można rozważyć zmianę techniki szczotkowania zębów z użyciem manualnej szczoteczki na taką, która przyniesie większą efektywność. Można też zastosować dodatkowe elementy tj. nici dentystyczne, szczoteczki międzyzębowe czy płyny przeciwbakteryjne. Oczywiście mogą też być przydatne urządzenia do usuwania płytki nazębnej z wykorzystaniem strumienia znajdującej się pod ciśnieniem wody lub płynu do płukania jamy ustnej (irygatory), gdyż jak wiemy sama szczoteczka nie wniknie w przestrzenie międzyzębowe i nie oczyści ich efektywnie (ryc. 3).

Wybór odpowiedniego zintegrowanego sposobu utrzymania prawidłowej higieny jamy ustnej warto przedyskutować wspólnie z dyplomowaną higienistką stomatologiczną lub lekarzem dentystą. Wskazaniem do zastosowania szczoteczki elektrycznej może być niesprawność manualna pacjenta.

Ryc. 1. Szczoteczka manualna "zwykła" (http://en.wikipedia.org/wiki/Toothbrush)

Ryc. 2. Szczoteczka elektryczna (http://en.wikipedia.org/wiki/Electric_toothbrush)

Ryc. 3. Irygator (www.oralb.com)