Pytanie nadesłane do redakcji
W Państwa serwisie przeczytałam, że w chuście wiązanej można nosić już nawet noworodka. Słyszałam jednak opinie, że takich małych dzieci nie powinno się pionizować i że noszenie w takiej chuście zbytnio obciąża kręgosłup dziecka. Czy nie powinno się poczekać z noszeniem dopóki dziecko samo nie siedzi?
Odpowiedziała
Katarzyna Kramek
Doradca Noszenia ClauWi
www.noszaki.pl
W tkanej chuście wiązanej można nosić od pierwszych dni życia dziecka. Noszenie w prawidłowo zawiązanej chuście nie powoduje nadmiernego obciążenia kręgosłupa dziecka. Mimo że dziecko jest wiązane w pozycji wertykalnej, w rzeczywistości nie jest spionizowane.
Ważne, aby przestrzegać kilka zasad:
- nosić dziecko w pozycji odpowiedniej dla jego wieku i stopnia rozwoju;
- używać chusty dobrej jakości, która pozwala na przybranie przez dziecko właściwej pozycji i przeniesienie ciężaru dziecka na osobę noszącą (chusta tkana skośno-krzyżowo);
- chusta musi ciasno oplatać dziecko.
Przez pionizację rozumie się proces uzyskiwania postawy wyprostowanej u dziecka. W głównej mierze zachodzi ona w ciągu pierwszych 10-16 miesięcy życia dziecka. Mianem przedwczesnego pionizowania określa się takie zachowania dorosłych, które narzucają lub zachęcają dziecko do przyjmowania pozycji, do której jego układ mięśniowy i kostny nie są jeszcze przygotowane. Czyli przedwczesną pionizacją będzie zarówno sadzanie dziecka, które jeszcze samodzielnie nie siedzi, jak i stawianie na nóżkach dziecka, które jeszcze samodzielnie nie staje.
Kręgosłup noworodka różni się od kręgosłupa osoby dorosłej zarówno pod względem budowy, jak i kształtu. Ponieważ kręgi są zbudowane z chrząstki, a krążki międzykręgowe (tzw. dyski) są galaretowate i miękkie, kręgosłup nie zapewnia dobrej amortyzacji, jest mało odporny na wstrząsy i obciążenia. Jednocześnie nie są wykształcone krzywizny kręgosłupa, które umożliwiają zachowanie pionowej pozycji ciała oraz zmniejszają obciążenie na poszczególne kręgi. Kręgosłup dziecka po urodzeniu jest wygięty w literę C (pełna kifoza).
Dziecko z czasem wypracowuje kolejne krzywizny. I tak uznaje się, że:
- w wieku ok. 3-4 miesięcy utrwala się krzywizna na odcinku szyjnym (lordoza szyjna) – dziecko trzyma głowę;
- w wieku ok. 6-7 miesięcy powstaje krzywizna na odcinku piersiowym (kifoza piersiowa) – dziecko samodzielnie siedzi;
- w wieku ok. 12 miesięcy wypracowana jest krzywizna na odcinku lędźwiowym (lordoza lędźwiowa) – dziecko samodzielnie stoi i chodzi (ryc. 1).
Ryc. 1. Etapy rozwoju kręgosłupa w 1. rż. dziecka (rys. Maciej Sarna [maciejsarna.pl] na podst. materiałów szkoleniowych Szkoły Noszenia ClauWi®)Dlaczego warto o tym wiedzieć? Rodzic noszący w chuście powinien wiedzieć, na jakim etapie rozwojowym jest jego dziecko i umieć dostosować do niego sposób wiązania.
Noworodek prawidłowo zawiązany w chuście przyjmuje następującą pozycję:
- nóżki, biodra i miednica w pozycji zgięciowo-odwiedzeniowej (zgięcie 110°, odwiedzenie 60°, zewnętrzna rotacja stóp) (zobacz: Chusty wiązane a profilaktyka dysplazji)
- kręgosłup w kształcie litery C (pełna kifoza),
- główka swobodnie opada na pierś osoby noszącej.
Chusta, naciągnięta powyżej szyi (mniej więcej na wysokość połowy ucha dziecka), ciasno oplata dziecko, jak bandaż. Tkanina podtrzymuje malucha, przenosząc jego ciężar ciała na osobę noszącą (ryc. 2).
Ryc. 2. Postawa noworodka w chuście - brak pionizacji kręgosłupa (rys. Maciej Sarna [maciejsarna.pl]).W praktyce oznacza to, że dziecko w chuście nie jest pionizowane. To prawda, że jego głowa znajduje się na górze, a nogi na dole. Jednak jego kręgosłup jest w takiej samej pozycji, w jakiej by był, gdyby dziecko położono na brzuszku oraz w jakiej się znajdował, gdy przebywało ono w brzuchu mamy. Ciężar głowy nie obciąża kręgosłupa, a poszczególne kręgi są chronione przez jego fizjologiczną krzywiznę. Dodatkowo, kręgosłup jest dobrze amortyzowany i podtrzymywany przez pracę ściśle przylegającej chusty.
Sposób wiązania zmienia się nieco wraz z rozwojem dziecka. Kiedy dziecko samodzielnie kontroluje głowę, górny brzeg chusty może być niżej – na wysokości podstawy czaszki. Dopiero gdy dziecko samodzielnie siedzi, pozwalamy mu na wyciągnięcie rączek z chusty, a górny jej brzeg przebiega pod pachami dziecka. Podstawowa zasadą jest jednak mocne „dociągnięcie” chusty, tak by ciasno otulała dziecko.
W powyższych sytuacjach również w żaden sposób nie przyspieszamy sztucznie przybierania przez dziecko pozycji pionowej, pozwalamy mu jedynie na wykorzystywanie dotychczas nabytych umiejętności. Mięśnie dziecka pracują, gdy jest aktywne. Gdy zaśnie i napięcie mięśniowe spada, chusta przejmuje „obowiązek” kontrolowania kręgosłupa – zapewnia mu odpowiednią pozycję i amortyzację, dlatego w czasie snu bez względu na wiek dziecka wiążemy tak, jakby było noworodkiem.
Dodajmy raz jeszcze, że powyższe stwierdzenia są prawdziwe, o ile rodzic prawidłowo wiąże chustę.
