Czy wynik testów punktowych może być fałszywie ujemny, czy raczej dziecko "wyrosło" z alergii?

Pytanie nadesłane do redakcji

Witam. Mam pytanie. W październiku tego roku u 5-letniego dziecka wykonano testy skórne w Centrum Alergologii w Karpaczu. Testy były ujemne, nie wykazały żadnego uczulenia. Czy testy mogą być mylące? W wieku 1 roku stwierdzono po testach skórnych duże uczulenie na roztocza, w wieku 3 lat testy z krwi (panel pediatryczny) i powtórzyło się uczulenie na roztocza oraz trawy i brzozę. Czy możliwe jest, że dziecko "wyrosło" z alergii, czy może powtórzyć testy? Z góry dziękuję za odpowiedź.

Odpowiedziała

dr med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie

Dodatnie testy punktowe, wykrycie swoistych przeciwciał IgE we krwi świadczy o uczuleniu IgE-zależnym na badany alergen. Aby rozpoznać uczulenia, muszą być spełnione odpowiednie kryteria. W przypadku testów skórnych za reakcję dodatnią uznaje się powstanie w miejscu założenia testu bąbla o średnicy równej co najmniej 3 mm, otoczonego rumieniem. Średnica bąbla przy histaminie (kontrola dodatnia) również powinna wynosić co najmniej 3 mm. Kontrola ujemna powinna być równa zero. W sytuacji dodatniej kontroli ujemnej wyniki testów interpretuje się nieco inaczej.

Stężenia sIgE ocenia się w klasach. Im wyższa klasa, tym większe stężenie przeciwciał, czyli większe prawdopodobieństwo uczulenia. Istotne są wyniki od 3 klasy wzwyż.

U około 10%-15% testowanych wyniki badań są dodatnie pomimo braku objawów choroby alergicznej. Osoby te należą do grupy ryzyka rozwoju alergii.

Istnieje też druga, mniej liczna grupa pacjentów, w której występują objawy choroby alergicznej przy początkowo ujemnym wyniku testów (testy wykonane prawidłowo, odstawione na odpowiednio długi okres leki wpływające na reaktywność skóry). Bardzo często testy wykonane u tych osób po kilku miesiącach, czasami latach ulegają pozytywizacji.

U osób uczulonych testy zawsze są dodatnie, oczywiście mogą różnić się wielkością bąbla i rumienia w poszczególnych odczytach. Testy punktowe wykonywane u pacjentów odczulanych, u których wskutek prowadzonej immunoterapii uzyskano ustąpienie objawów choroby alergicznej również pozostają dodatnie.

Drugie pytanie: czy z alergii można wyrosnąć? Alergia to objawy choroby alergicznej potwierdzonej odpowiednimi badaniami. W takim rozumieniu pytania „z alergii można wyrosnąć”. Często zdarza się, że dzięki odpowiedniej diecie eliminacyjnej ustępują objawy wywołane alergią pokarmową (układ immunologiczny potrafi wytworzyć tolerancję na większość alergenów), również w alergii związanej z uczuleniem na alergeny powietrznopochodne (pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, zarodniki grzybów mikroskopowych, alergeny zwierzęce) możliwe jest ustąpienie objawów (samoistnie lub dzięki immunoterapii. Do końca życia pozostaje jednak ryzyko ponownego pojawienia się objawów choroby.

Inną kwestią jest uczulenie, czyli stwierdzenie dodatnich testów punktowych czy wysokich mian przeciwciał sIgE. Wyniki te, najczęściej do końca życia, pozostają dodatnie. Jeżeli dziecko nie ma objawów choroby alergicznej, bezcelowe jest powtarzanie badań.

Jeżeli występują objawy alergicznego nieżytu nosa, alergicznego zapalenia spojówek, astmy, czy atopowego zapalenia skóry, to przy tak różniących się wynikach badań warto powtórzyć je za kilka miesięcy.