Pytanie nadesłane do redakcji
Czy moje dziecko ma upośledzenie umysłowe lekkie? Synek ma 2,6 roku, od grudnia 2012 roku, kiedy dokładnie miał rok i 4 miesiące poszedł do żłobka, adaptacja była ciężka i trwała pół roku. Obecnie synek chodzi z chęcią do żłobka. Synek nie mówi, czasami powie mama, tata, baba, nie, am, daj, da. Od pół roku starałam się od pediatry uzyskać skierowania do specjalistów, bez rezultatu, powód - brak wskazań. Obecnie zmieniłam lekarza, dziecko miało badanie słuchu, które wyszło dobrze, również neurolog nie stwierdził żadnych nieprawidłowości. W żłobku na pytania moje o komunikację synka z rówieśnikami słyszałam, że jest dobrze, syn jest mądry itd. Zdruzgotała mnie opinia psycholog w żłobku, stwierdziła po jednorazowym badaniu, że syn rozwija się na etapie 1,4-rocznego dziecka. Mam szereg wątpliwości co do tej opinii.
Badanie polegało na ćwiczeniach, np., żeby mały karmił misia - nie wykonał ćwiczenia, nigdy nie wykazywał zainteresowania pluszakami, nigdy też nie uczyłam go tego, więc skąd miał wiedzieć, nie lubi książeczek, więc też nie pokazał na obrazku wybranych przedmiotów czy zwierząt. Myślę, że to bardziej moje zaniedbanie, nie nauczyłam go tego, myślałam że przyjdzie na to czas. Teraz mogę tylko dodać, że raz mu w domu pokazałam, jak karmić lalkę i on już wie, wystarczy, że powiem, żeby dał lali pić lub jeść, to wie o co mi chodzi. Moim zdaniem jest dzieckiem mądrym, ale zbuntowanym, złość okazuje, gdy nie chce czegoś zrobić, przykładem może być wizyta u logopedy, gdzie syn nie chciał współpracować, logopeda powiedziała, że to jest szczęście w nieszczęściu, bo on bardzo dobrze wie, czego od niego oczekujemy, tylko buntuje się i jej zdaniem wyklucza to autyzm. Syn rozumie i wykonuje polecenia, np. wyrzuć papierek do kosza, przynieś buty. Lubi stać przed lustrem i wykonywać miny, mamy kontakt wzrokowy, jak tylko wracam z pracy, to ciągnie mnie za rękę, chce się bawić. Jest bardzo aktywnym dzieckiem, zawsze uśmiechnięty, wiem, że na pewno potrzebuje pomocy przy wczesnym rozwoju, czekamy na orzeczenie z poradni. Wiem, że synek nie mówi, ale czy to oznacza, że jest upośledzony w stopniu lekkim lub ma autyzm? Myślę, że źle zrobiłam, oddając dziecko do żłobka, właśnie syn był na etapie zaczynania mówić, potem chyba ze stresu lub długiej adaptacji, wszystkie początki stanęły w miejscu.
Odpowiedziała
lek. med. Magdalena Miernik-Jaeschke
Psychiatra dzieci i młodzieży
NZOZ Centrum Dobrej Terapii
Postawienie rozpoznania upośledzenia umysłowego wymaga stwierdzenia:
- słabszego funkcjonowanie intelektualnego - bada się je za pomocą odpowiednich testów psychologicznych
- oraz zaburzeń rozwoju różnych umiejętności koniecznych w codziennym życiu, np.: komunikacji z innymi, zabawy, samodzielności, zdolności do uczenia się nowych rzeczy itp. Umiejętności dziecka porównuje się oczywiście w stosunku do oczekiwanych dla prawidłowo rozwijającego się dziecka w tym samym wieku.
Do rozpoznania autyzmu konieczne jest stwierdzenie:
- trudności w nawiązywaniu relacji z opiekunami i innymi osobami,
- problemów z porozumiewaniem się zarówno mową, jak i w sposób niewerbalny,
- dziwacznych zachowań, zabaw i zainteresowań.
Zdiagnozowanie zarówno upośledzenia umysłowego, jak i autyzmu wymaga bardzo dokładnej analizy informacji na temat funkcjonowania dziecka aktualnie i w przeszłości oraz zbadania go (obserwacji jego zachowania i funkcjonowania w różnych sytuacjach, wykonania odpowiednich testów psychologicznych). Takiej oceny powinien dokonać lekarz psychiatra dziecięcy, psycholog i logopeda. Ważna jest również ocena stanu neurologicznego przez neurologa dziecięcego oraz ocena ogólnego stanu zdrowia, której dokonuje lekarz pediatra. Dopiero po zgromadzeniu tych informacji można postawić ostateczną diagnozę.
Warto podkreślić, że opóźnienie rozwoju mowy samo w sobie nie wystarcza do rozpoznania upośledzenia umysłowego ani autyzmu i może być przejawem innego, mniej złożonego problemu rozwojowego lub zaburzeń emocjonalnych u dziecka. Tak czy inaczej należy zawsze dążyć do postawienia całościowej diagnozy. Pozwala to dobrać optymalny sposób pomocy dla malucha.
Z Pani relacji wynika, że z różnych źródeł otrzymała Pani wiele dość sprzecznych informacji na temat swojego dziecka. Pojedyncze spotkanie z psychologiem może rzeczywiście być mało miarodajne, ponieważ dzieci zestresowane nową sytuacją często nie współpracują. Zapewne będzie trzeba rozważyć ponowne badanie psychologiczne. Ponieważ synka zbadał już logopeda, neurolog i pediatra, warto byłoby teraz udać się z nim do psychiatry dziecięcego, który dokona oceny stanu psychicznego, zapozna się z zebranymi informacjami i wynikami badań pozostałych specjalistów, a następnie zaplanuje dalszą diagnostykę (jeśli będzie ona konieczna), postawi ostateczną diagnozę i zaproponuje, jak pomóc dziecku.
Warto pamiętać, że do psychiatry dziecięcego nie trzeba mieć skierowania.
