Niemowlęta i małe dzieci są bardziej niż dzieci starsze i dorośli narażone na skutki wysokich i niskich temperatur. Można to wyjaśnić względnie dużą powierzchnią skóry w stosunku do masy ciała, a zatem dużą powierzchnią pochłaniania lub utraty ciepła.
Fot. pixabay.com
Temperatura, w której dziecko odczuwa komfort cieplny, jest jednak podobna jak u osoby dorosłej, dlatego jego ubranie nie powinno się zbytnio różnić od Twojego w podobnej sytuacji. Ponieważ jednak mechanizmy termoregulacji małego dziecka są jeszcze słabo wykształcone:
- w chłodne dni ubierz je nieco cieplej niż siebie
- ubiór dostosuj do aktywności dziecka – im jest ona większa, tym cieńsze ubranie jest potrzebne
- po zakończeniu aktywności fzycznej pamiętaj o włożeniu dziecku czegoś cieplejszego
- w gorące dni ubieraj małe dziecko tak jak siebie – skoro Tobie jest gorąco, to dziecku na pewno też
- zawsze zwracaj baczną uwagę na objawy wychłodzenia lub przegrzania – dziecko szybciej da po sobie poznać, że jest mu za zimno, niż za gorąco, dlatego szczególnie unikaj zbyt grubego ubierania dziecka
- zapamiętaj objawy wychłodzenia: zmniejszenie aktywności dziecka, marmurkowata skóra, zimne dłonie i stopy, sine wargi, wreszcie płacz (u małego dziecka nie zauważysz dreszczy)
- o przegrzaniu może świadczyć niepokój dziecka, a także czerwona i spocona skóra.
Z jakich materiałów powinny być wykonane ubranka dziecięce?
Wybierając rodzaj tkaniny, należy brać pod uwagę jej przewiewność i działanie na skórę:
- najlepszym materiałem na dziecięce ubranka, zwłaszcza niemowlęcą bieliznę, jest gładka tkanina bawełniana
- nawet najdelikatniejsza tkanina wełniana bezpośrednio stykająca się ze skórą może wywoływać podrażnienia i reakcje zapalne (nie tylko u niemowląt), dlatego tego typu materiały nadają się przede wszystkim na okrycia wierzchnie oraz na kocyki i pledy
- tkaniny lniane, niepoddane specjalnemu przygotowaniu, są zwykle za szorstkie
- tworzywa sztuczne rzadko są używane do szycia ubrań dla dzieci w 1. roku życia (zwłaszcza ubranek mających kontakt ze skórą); przeważnie pokrywa się nimi ocieplane kombinezony i śpiwory dla niemowląt
- tkaniny syntetyczne częściej wykorzystuje się do szycia ubrań dla dzieci starszych, które wymagają już ubiorów bardziej zróżnicowanych i wyszukanych; godne polecenia są ubranka wykonane z nowoczesnych materiałów (tzw. polaru), sprawdzonych pod kątem ich wpływu na proces wymiany ciepła i stan wilgotności skóry oraz dostosowanych do różnych funkcji garderoby (szyje się z nich zarówno cienkie bluzki i spodnie, jak i ciepłe kurteczki);
używając ubranek z tkanin syntetycznych (lub mieszanych), starannie przestrzegaj podanych przez producenta zaleceń dotyczących ich prania, prasowania i przechowywania.
Kiedy zakładać dziecku czapkę?
Powierzchnia głowy małego dziecka, stanowiąca znacznie większą część powierzchni ciała niż u dzieci starszych i dorosłych, odgrywa istotną rolę w wymianie cieplnej i regulacji temperatury ciała małego dziecka. Pamiętaj, że:
- w pomieszczeniu o optymalnej temperaturze małe dziecko, także donoszony noworodek, nie musi nosić czapki
- przed wyjściem na spacer w zimne lub chłodne dni trzeba założyć maluchowi czapkę, aby go chronić go przed utratą ciepła i wychłodzeniem
- w gorące dni należy założyć dziecku cienką czapkę lub chustkę, ale tylko jeśli będzie bezpośrednio narażone na słońce (jeżeli dziecko będzie przebywać w cieniu, czapka może utrudnić eliminację ciepła przez skórę głowy i doprowadzić do przegrzania, dlatego nie należy jej zakładać).
Czy dziecko może nosić używaną odzież?
Nie zawsze można sobie pozwolić na zakup całej garderoby dziecięcej. Dość powszechny jest zwyczaj, przede wszystkim w rodzinie (bliższej i dalszej), przekazywania już niepotrzebnych, ale niezniszczonych dziecięcych ubranek innym dzieciom. Jest to przyjęta praktyka, oparta na dobrej znajomości źródła takich darów, którą jak najbardziej można polecać.
Używaną odzież dziecięcą z innych źródeł można przyjąć, pod warunkiem że jest ona czysta i niezniszczona (najlepiej za pośrednictwem znanych instytucji upoważnionych do tego typu działalności).
Jak ubierać dziecko gorączkujące?
Rodzice i dziadkowie często popełniają podstawowy błąd pielęgnacyjny, polegający na dodatkowym okrywaniu chorego dziecka. Praktyka ta utrudnia oddawanie nadmiaru ciepła do otoczenia, w wyniku czego temperatura jego ciała jeszcze bardziej się zwiększa (nierzadko powyżej 41°C). Przekroczenie wydolności mechanizmów termoregulacji grozi przegrzaniem, a w konsekwencji zaburzeniem czynności różnych narządów, odwodnieniem, a nawet udarem cieplnym.
Nie obawiaj się zatem dodatkowego oziębienia dziecka w czasie choroby przebiegającej z gorączką i nie okrywaj go niepotrzebnie. Niższa temperatura otoczenia pozwoli mu odprowadzić nadmiar wytwarzanego przez organizm ciepła i poprawi jego samopoczucie w czasie choroby.
Jeśli w czasie narastania gorączki dziecko skarży się, że mu zimno, okryj go na pewien czas i podaj lek przeciwgorączkowy – uczucie zimna zwykle ustąpi w ciągu około 0,5 godziny.
Co robić, gdy dziecko się zgrzeje?
Ruch fizyczny jest jedną z podstawowych aktywności dziecka i jest niezbędny do zachowania dobrego stanu zdrowia. Aktywność fizyczna - zwłaszcza w gorące dni i w ciepłym pomieszczeniu - często wiąże się ze spoceniem się dziecka. To normalna reakcja związana z termoregulacją i nie może być przyczyną ograniczania aktywności fizycznej. Nie zakazuj dziecku intensywnego ruchu w obawie, że „się zgrzeje”.
Pamiętaj, aby dzięki odpowiednio dobranemu ubraniu dziecko mogło oddać przez skórę nadmiar wytworzonego ciepła.
W czasie zabaw ruchowych na świeżym powietrzu powinnaś ograniczyć grubość ubrania do minimum podyktowanego przez porę roku.
Dziecko spędzające aktywnie czas w pomieszczeniu z reguły powinno być lekko ubrane.
Dziecko „zgrzane” i spocone w domu powinnaś jak najszybciej przebrać w suche rzeczy (podobnie możesz postąpić po zabawie na zewnątrz w ciepłej porze roku, natomiast w porze chłodnej przebieranie odłóż do powrotu ze spaceru).
Unikaj szybkiego ochładzania spoconego dziecka po zabawie – latem, kiedy wracasz z nim do domu i w chłodnej klatce schodowej czekasz na windę, okryj je dodatkowo. Kiedy rozgrzany i często spocony maluch ma spać w ciągu dnia (zwykle po powrocie z intensywnych zabaw ruchowych), nie układaj go od razu w cienkiej piżamce w chłodnym, długo wietrzonym pomieszczeniu. Szybkie wychłodzenie po uprzednim przegrzaniu sprzyja rozwojowi infekcji wirusowej (przeziębieniu).
Jaka jest prawidłowa temperatura pomieszczenia, w którym przebywa małe dziecko?
W mieszkaniu należy utrzymywać taką temperaturę, aby lekko ubranemu dziecku nie było ani za zimno, ani za gorąco. Dla niemowlęcia optymalna temperatura to zwykle około 20—21°C, przy czym wahania nie powinny przekraczać 1—2°C – takie zalecenie jest łatwiej przestrzegać w miesiącach chłodnych, gdy można regulować ogrzewanie. Staraj się nie kłaść dziecka blisko grzejnika lub promiennika.
W miesiącach gorących osłaniaj pomieszczenie, w którym przebywa dziecko, przed silnym słońcem i regularnie, a nawet stale je wietrz. Nie poleca się stosowania w takich pomieszczeniach klimatyzatorów, gdyż wydmuchiwany strumień zimnego powietrza powoduje duże lokalne wahania temperatury. Bezpieczniej otworzyć drzwi, aby chłodne powietrze mogło powoli przechodzić z innych pomieszczeń.
Czy dziecko może spać przy otwartym oknie?
W miesiącach ciepłych jest to wręcz wskazane. Pamiętaj jednak, aby wahania temperatury nie były zbyt duże. O regularnym wietrzeniu pokoju dziecka nie zapomnij również w chłodnych porach roku, ale wcześniej przenieś malucha do innego pomieszczenia. Zaleca się raczej szybkie wietrzenie poprzez otwarcie kilku okien na kilka lub kilkanaście minut. Powietrze dobrze się wymieni, a jednocześnie pomieszczenie się zbytnio nie wychłodzi.
Po krótkim wietrzeniu nie należy włączać dodatkowego ogrzewania, ponieważ łatwo może to doprowadzić do nadmiernego wzrostu temperatury i zmniejszenia wilgotności powietrza w pokoju.
Jak ubierać małe dziecko w pytaniach i odpowiedziach
Pierwsze buty dla dziecka »Spacery w mroźne dni – jak się przygotować? »
Zabawa na powietrzu w mroźny dzień - czy to bezpieczne dla zdrowia dziecka? »
Potówka u niemowląt »
Pocenie się dziecka podczas zasypiania »
Artykuł pochodzi z przewodnika dla rodziców Pierwsze 2 lata życia dziecka wydanego przez Medycynę Praktyczną, Kraków 2012