Komu przysługuje bezpłatna opieka medyczna?

Opieka zdrowotna finansowana ze środków publicznych, potocznie nazywana bezpłatną opieką medyczną, przysługuje nie tylko osobom, które opłacają składkę na ubezpieczenie zdrowotne (samodzielnie lub przez pracodawcę), ale też członkom ich rodzin zgłoszonym do ubezpieczenia, kobietom w ciąży (do 6 tygodni po porodzie), dzieciom (do 18. roku życia), bezrobotnym.
Po skończeniu przez dziecko 18 lat, a także jeśli dziecko, czy współmałżonek podejmowali dorywczą pracę (wystarczy jedna umowa, od której odprowadzono składkę), należy od nowa zgłosić te osoby do ubezpieczenia.

Fot. iStock.com

Do bezpłatnej opieki medycznej mają prawo:

• uczniowie szkół średnich przez 6 miesięcy po zakończeniu nauki lub skreśleniu z listy uczniów, a studenci przez 4 miesiące
• wszyscy bezrobotni zarejestrowani w urzędzie (obowiązuje ona od dnia rejestracji i przez 30 dni po wyrejestrowaniu, obejmuje także zgłoszonych członków rodziny)
• bezdomni, osoby w trudnej sytuacji finansowej – po zgłoszeniu do władz samorządu terytorialnego w miejscu zamieszkania (wójt, burmistrz, prezydent).

Przebywanie na zwolnieniu lekarskim po utracie pracy, pobieranie zasiłku macierzyńskiego, ubieganie się o emeryturę, czy rentę nie odbiera prawa do bezpłatnej opieki medycznej.

Gdzie sprawdzić, czy jestem ubezpieczona/ubezpieczony?

Informacje o prawie pacjenta do świadczeń gromadzi eWUŚ, czyli system Elektronicznej Weryfikacji Uprawnień Świadczeniobiorców. Jest on aktualizowany codziennie. Ma do niego dostęp każda placówka zakontraktowana w Narodowym Funduszu Zdrowia.

Jeśli system eWUŚ nie potwierdza uprawnień pacjenta do skorzystania ze świadczeń w ramach tzw. bezpłatnej opieki medycznej, należy wyjaśnić to w miejscu pracy albo w ZUS-ie. Porada odbywa się wtedy na podstawie oświadczenia pacjenta. Gdyby się okazało, że oświadczenie nie odpowiada prawdzie, NFZ wystawi rachunek.

Informacje o ubezpieczeniu można też sprawdzić samodzielnie, korzystając ze Zintegrowanego Informatora Pacjenta (trzeba założyć konto). ZIP daje ponadto wiedzę o leczeniu i jego kosztach (jakich świadczeń nam udzielono, jakie przepisano leki). Trzeba pamiętać, że dane pojawiają się w serwisie po tym, jak przekazane zostaną do NFZ przez świadczeniodawcę, co może trwać nawet 2 miesiące.

Jak ubezpieczyć się samodzielnie?

Ubezpieczenie dobrowolne wymaga zgłoszenia się do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania oddziału wojewódzkiego NFZ, a następnie oddziału ZUS. Koszt obejmuje jednorazową opłatę dodatkową, zależną od długości przerwy w ubezpieczeniu (przy przerwie od 3 miesięcy do roku to 20% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki, przy przerwie powyżej 10 lat to 200%) oraz składkę miesięczną, której wysokość wylicza się na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. W lipcu, sierpniu i wrześniu 2019 wynosiła 462,83 zł. Składka jest płatna na konto ZUS. Płatnik otrzymuje indywidualny numer konta.