W tej chwili pacjent, by skorzystać w ramach ubezpieczenia zdrowotnego z porady psychologa musi mieć skierowanie od lekarza POZ lub psychiatry. Ten obowiązek powinien zostać zniesiony – podkreślali w środę psycholodzy podczas posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Organizacji Ochrony Zdrowia. Zespół dyskutował o sytuacji społeczno-prawnej zawodu psychologa w Polsce.
Fot. Mikołaj Kuras / Agencja Gazeta
Psycholodzy zwracali uwagę, że ustawa o zawodzie psychologa nie przynosi oczekiwanych efektów m.in. dlatego, że ciągle nie ma do niej rozporządzeń, nie działa też samorząd zawodowy. Przez to trudno na przykład mówić o weryfikacji jakości świadczeń udzielanych przez psychologów, przede wszystkim ze szkodą dla pacjentów.
Jednym z podstawowych problemów, na jaki zwracali uwagę eksperci, był trudny dostęp do specjalizacji z zakresu psychologii klinicznej, gdy tymczasem zapotrzebowanie na świadczenia psychologa klinicznego jest ogromne, a nakłady finansowe NFZ na ten cel – więcej niż skromne. Psycholodzy z Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Psychologów wskazali, że w projekcie rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień mowa jest o jednym psychologu na 40 pacjentów, gdy tymczasem, by jakość świadczenia była zachowana, jeden psycholog powinien mieć pod opieką nie więcej niż dwudziestu pacjentów. Niewielkie nakłady na świadczenia przekładają się od razu na braki kadrowe. Ponad tysiąc miejsc specjalizacyjnych (specjalizacja czteroletnia, zakończona egzaminem) to zbyt mało, nawet jeśli weźmie się pod uwagę, że przepisy przewidują skróconą ścieżkę specjalizacji dla doświadczonych psychologów. – Należy zachęcić podmioty do prowadzenia specjalizacji z psychologii klinicznej – usłyszeli posłowie.
Psychologów powinno być więcej, ale ich zawód musi być wyraźnie wyodrębniony. Cały blok skarg dotyczył kwestii pojęć – psycholodzy wskazywali, że często są myleni z psychoterapeutami. Powód? W przepisach brakuje precyzyjnej definicji zawodu psychologa. Nie chodzi tylko o pomyłki wśród pacjentów – np. w rozporządzeniu w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień również psycholog i psychoterapeuta „współegzystują” wymiennie.
Tymczasem psychoterapeutą nie musi być psycholog. Może nim zostać np. socjolog czy pedagog, jeśli uzupełni wykształcenie. Psychoterapeuci, którzy nie są psychologami, nie mogą przeprowadzać diagnozy psychologicznej. Zapisy, że na oddziale, na który trafiają pacjenci z zaburzeniami o podłożu psychicznym, musi być psycholog lub psychoterapeuta są więc niebezpieczne dla pacjentów.
Biorący udział w posiedzeniu zespołu psycholodzy podkreślali, że nie chcą deprecjonować zawodu psychoterapeuty, ale zwracali uwagę, że psychoterapia w swojej istocie zakłada długotrwały kontakt z pacjentem, terapię trwającą wiele miesięcy, czasami lat. Tymczasem na oddziałach szpitalnych kluczowa jest przede wszystkim właściwa diagnoza i działania doraźne, do podjęcia których psychoterapeuci nie mają żadnego przygotowania.
Psycholodzy zwrócili też uwagę, że choć toczy się dyskusja o zmianie modelu opieki psychiatrycznej, ich zawód jest w niej pomijany. W centrach zdrowia psychicznego nie ma miejsca dla psychologów.
