Sześć instytucji państwowych, w tym Główny Inspektor Sanitarny i komendant główny policji, zawarło w poniedziałek porozumienie, którego celem jest przeciwdziałanie zagrożeniom zdrowia publicznego i szkodom społecznym, jakie powoduje obecność na nielegalnym rynku nowych narkotyków.
Fot. pixabay.com
"To dla nas bardzo istotny dzień. Podpisujemy porozumienie między sześcioma instytucjami, które – mam nadzieję – w sposób skuteczny zwalczą dramat, który jest w tej chwili w polskiej przestrzeni publicznej, mianowicie zbyt łatwy dostęp do nowych narkotyków. Nie mamy żadnych dopalaczy – mamy nowe narkotyki. Musimy zwalczyć dostępność do tych narkotyków poprzez niezwykle szybkie działanie wielu instytucji" – powiedział przed podpisaniem porozumienia główny inspektor sanitarny Jarosław Pinkas.
"To, co dziś podpisujemy, to porozumienie dotyczące logistyki. Dotyczące szybkości naszych działań. To, że będziemy szybko działać, że nie będziemy tracić czasu, może spowodować, że uratujemy niemałą liczbę, szczególnie młodych ludzi, choć po nowe narkotyki sięga teraz i pokolenie średnie" – zaznaczył.
Poinformował, że w ciągu 10 miesięcy tego roku zanotowano 55 zgonów po użyciu nowych narkotyków. "O 55 zgonów za dużo. Mam nadzieję, że dzięki temu porozumieniu ograniczymy w sposób istotny liczbę zgonów, bo to jest dla nas największy problem. Te nowe narkotyki zabijają, są śmiertelne, to są głównie syntetyczne opiaty. Musimy sobie z tym poradzić. Najważniejsza tutaj jest szybkość" – podkreślił Pinkas.
Komendant główny policji gen. Jarosław Szymczyk przypomniał, że od kilku lat polska policja walkę z nowymi narkotykami traktuje jako jedno z zadań priorytetowych. "Wiele podmiotów za tę walkę odpowiada na różnych płaszczyznach funkcjonowania, stąd też bardzo cenne porozumienie dziś podpisywane po to, aby moje koleżanki i koledzy – funkcjonariusze w policyjnych mundurach, na wszystkich poziomach mogli skuteczne współpracować z podmiotami dziś podpisującymi porozumienie" – powiedział.
Sygnatariuszami porozumienia są: Główny Inspektor Sanitarny, komendant główny policji, szef Krajowej Administracji Skarbowej, Prokurator Krajowy, komendant główny Straży Granicznej i Główny Inspektor Sanitarny.
W poniedziałek pod porozumieniem podpisy złożyli Główny Inspektor Sanitarny, komendant główny policji, pozostali sygnatariusze złożyli podpisy wcześniej – w trybie obiegowym.
Zgodnie z zawartym porozumieniem na szczeblu krajowym zostanie powołany Komitet Sterujący, w którego skład wejdą przedstawiciele każdej ze stron, a pracami komitetu będzie kierował Główny Inspektor Sanitarny. Dokument zobowiązuje strony do wczesnego reagowania i pełnej wymiany informacji, również na poziomie lokalnym.
Jak zaznaczono w nim, określa ono jedynie ogólne obszary współpracy i koncentruje się na realizacji celu, ale nie narzuca szczegółowych procedur ani metod działania. Stosowanie porozumienia powinno być elastyczne, w odpowiedzi na konkretny problem, specyficzne co do miejsca, zaangażowanych instytucji, wielkości użytych środków, zastosowanych metod, czasu trwania, mobilizacji innych podmiotów czy wyboru form współpracy.
Jak podaje Główny Inspektorat Sanitarny, w okresie 10 miesięcy 2018 roku zanotowano łącznie 3753 (4324 w całym 2017 r.) przypadków zatruć nowymi narkotykami, przy czym najwięcej w woj. śląskim (977) i woj. łódzkim (976). W okresie letnim nastąpiło nasilenie zjawiska i notowano nawet 500 przypadków miesięcznie (sierpień – 541). W październiku pierwszy raz zanotowano spadek liczby zatruć w tym roku (282), co należy, oprócz sezonowości zjawiska, również wiązać z wejściem w życie nowych przepisów, które zrównały status tzw. dopalaczy z narkotykami tradycyjnymi.
Problemem pozostaje utrzymująca się znaczna, w porównaniu z poprzednimi latami, liczba zgonów spowodowanych zażyciem nowych narkotyków, co ma związek przede wszystkim z pojawieniem się już w 2017 r. na polskim rynku syntetycznych opioidów (pochodnych fentanylu). W okresie 10 miesięcy zanotowano 55 zgonów, a dla porównania w całym 2017 r. zanotowano 27 zgonów, a w 2016 r. – dwa. Problem zgonów dotyczy w większości dorosłych: dwudziesto-, trzydziesto- i czterdziestolatków (wiek ofiar wahał się w granicach 14-57 lat). Mając na względzie niebezpieczeństwo tych substancji, Główny Inspektor Sanitarny, jeszcze w 2017 r., wystosował stosowne ostrzeżenie publiczne.
Jak zaznaczono, dane zbierane po wejściu w życie nowelizacji przepisów antynarkotykowych (po 21 sierpnia 2018 r.) należy uznać za pełniejsze i bliższe rzeczywistym z uwagi na nałożony obowiązek ujawniania przypadku zatruć i zgonów Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Wcześniejsze dane należy uznać za niedoszacowane.
Od 21 sierpnia br. obowiązują przepisy, które m.in. zakładają penalizację posiadania dopalaczy. Za posiadanie ich znacznych ilości grozi do trzech lat więzienia, a za handel nimi nawet do 12 lat. Nowelizacja ustawy wprowadziła nowe mechanizmy, które wykorzystują prawo karne przeciwko producentom i sprzedawcom nowych substancji psychoaktywnych. Osoby sprzedające dopalacze są traktowane tak samo jak sprzedające narkotyki.
