Nowy program ochrony powietrza przyjął w poniedziałek Sejmik Woj. Śląskiego. Kontekstem jego opracowania jest uchwała antysmogowa, która zaczęła obowiązywać od września br. Oba dokumenty zawierają m.in. podobną perspektywę działań – do 2027 r.
Fot. pixabay.com
O ile uchwała antysmogowa zakazuje używania określonych paliw i nakazuje stopniową wymianę przestarzałych pieców, program m.in. wskazuje narzędzia ograniczania stosowania niskiej jakości paliw oraz wsparcia samorządów w działaniach na rzecz obniżenia emisji szkodliwych gazów i pyłów.
Nowy program zastąpi dotychczasowy, przyjęty w listopadzie 2014 r. Nowości, które wiążą się z obecnym dokumentem, to m.in. znacznie szersza niż dotąd warstwa analityczna.
Dzięki przystąpieniu woj. śląskiego do koordynowanego przez woj. małopolskie tzw. projektu zintegrowanego LIFE, sfinansowano z tego źródła kluczową część pracy analitycznej, m.in. szeroką inwentaryzację źródeł emisji. Na tej podstawie, a także dzięki modelowaniu jakości powietrza w poszczególnych strefach woj. śląskiego, w programie np. zamieszczono scenariusze zakładające hipotetyczne sytuacje idealne.
Jeden ze nich obrazuje jakość powietrza w podziale na poszczególne parametry np. gdyby wycofać z użytku w indywidualnych paleniskach wszystkie paliwa zakazane uchwałą antysmogową. Inne warianty prognozują np. stan jakości powietrza w razie wymiany wszystkich istniejących kotłów indywidualnych na paliwa stałe – na kotły 5. klasy oraz 4. klasy czy też w razie przechodzenia na ogrzewanie gazowe czy ciepło systemowe.
Program ochrony powietrza precyzyjniej niż dotąd ma też określać zadania dla poszczególnych gmin – wraz z harmonogramem rzeczowo-finansowym działań naprawczych oraz wskazanymi potencjalnymi źródłami finansowania.
Projekt zawiera też m.in. przygotowaną przez Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu szczegółową metodologię wykrywania nielegalnego spalania i współspalania odpadów w indywidualnych urządzeniach grzewczych.
Koszt inwestycji redukcji emisji powierzchniowej w woj. śląskim w perspektywie 2027 r. oszacowany został w programie na łączną kwotę ok. 8,3 mld zł
Autorem dokumentu pod nazwą „Program ochrony powietrza dla terenu województwa śląskiego mający na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu oraz pułapu stężenia ekspozycji” byli specjaliści spółki Atmoterm oraz Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach oraz Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu.
W dyskusji nad programem radny PiS Zbigniew Przedpełski diagnozował, że wobec różnic problemów związanych z ochroną powietrza w różnych częściach województwa, należałoby przygotować dla nich pięć programów ochrony powietrza. Wnioskując o odesłanie projektu do poprawy Przedpełski mówił m.in., że dokument tylko w paru wzmiankach ujmuje odnawialne źródła energii i proponował, by ująć w nim także koszty np. związane z prognozami cen nośników energii preferowanych ze względu na emisje do powietrza.
Radny PiS Tadeusz Gruszka zwrócił uwagę, że roczna emisja pyłów PM2,5 i PM10 w regionie to obecnie 45 tys. ton rocznie, co przekłada się na hipotetyczny ładunek 2,5 tys. samochodów ciężarowych o pojemności 17 ton rozsypany na terenie województwa. W tym kontekście zaapelował do marszałka o umożliwienie wsparcia środkami unijnymi wymiany źródeł ciepła w indywidualnych gospodarstwach.
Odpowiadając opozycji członek zarządu woj. śląskiego Henryk Mercik przekonywał, że projekt dotyka kluczowego w regionie problemu niskiej emisji – biorąc pod uwagę uwarunkowania infrastrukturalne, planistyczne, ale też ekonomiczne. W kontekście cen nośników energii marszałek woj. śląskiego Wojciech Saługa wskazał na rządowe prace nad tańszą nocną taryfą energii elektrycznej do celów grzewczych.
W konsultacjach projektu programu uwagi wniosło 38 wnioskodawców. Opiniowano też projekt wśród samorządów lokalnych – na 167 gmin regionu wpłynęło 49 pism, w tym 34 opinie (32 pozytywne, dwie negatywne. 118 gmin woj. śląskiego nie wyraziło stanowiska ws. projektu. Opinii nie złożyła Wojewódzka Rada Pożytku Publicznego. Uwagi swoich członków przekazała natomiast Wojewódzka Rada Dialogu Społecznego.
Uchwała antysmogowa woj. śląskiego zakazuje używania od września br. najbrudniejszych paliw - w tym mułów oraz flotokoncentratów - i nakazuje stopniową, w perspektywie do 2027 r., wymianę przestarzałych instalacji cieplnych.
