×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Zabiła ich zatorowość płucna. Frank Herbert

encyklopediafantastyki.pl, obliczakultury.pl

Co łączy Kamilę Skolimowską, Jana Kulczyka, Fridę Kahlo, Wilhelma II Hohenzollerna, Jamesa Stewarta, Françoise Sagan, Franka Herberta, Emilie du Châtelet, Jona Lorda? Wszyscy oni zmarli z powodu zatorowości płucnej.

Franklin Patrick Herbert, Jr. – jeden z ważniejszych przedstawicieli amerykańskiej literatury science-fiction, znany przede wszystkim jako autor wielokrotnie nagradzanej serii powieści "Kroniki Diuny" - zmarł 11 lutego 1986 r. w Madison (Wisconsin, USA) w wieku 65 lat, kiedy przechodził rekonwalescencję po operacji raka trzustki.

Urodził się 8 października 1920 w Tacoma (Washington, USA). Syn Franka Patricka Herberta Sr. i Eileen (McCarthy) Herbert początkowo uczęszczał do liceum Lincolna w Tacoma. Po ucieczce z domu w 1938 r. i zamieszkaniu z wujostwem w Salem w stanie Oregon ukończył liceum North Salem. W 1939 r. skłamał na temat swojego wieku, by dostać pierwszą pracę w gazecie "Glendale Star". Wcześniej już miał styczność z dziennikarstwem, pisując do licealnej gazetki "Lincoln News". W 1940 r. zaczął pracę dla gazety "Oregon Statesman", obejmując po kolei różne stanowiska, był nawet fotografem.

Podczas II Wojny Światowej służył przez 6 miesięcy jako fotograf w jednostce pomocniczej marynarki wojennej USA. Wtedy – w 1941 r. – poślubił w San Pedro Florę Parkinson. 16 lutego 1942 r. urodziła im się córka – Penny (aktualnie Penelope Merritt). W 1945 r. żona zażądała rozwodu.

Po wojnie uczęszczał na Uniwersytet w Seattle, gdzie w 1946 r. poznał Beverly Ann Stuart na zajęciach z kreatywnego pisania. Byli oni jedynymi studentami, którym udało się opublikować swoje prace. Frank sprzedał 2 opowiadania przygodowe do "Esquire" i "Doc Savage", a Beverly publikowała w magazynie "Modern Romances".

Frank miał jeszcze jeden ciekawy epizod związany z pierwszą publikacją. Otóż w 1937 r., w wieku 17 lat udało mu się sprzedać do jednego z tygodników wydawnictwa Street & Smith opowiadanie z gatunku western. Zrobił to pod pseudonimem, którego do końca życia nie ujawnił.

Ślub z Beverly odbył się w Seattle 23 czerwca 1946 r. Z tego związku Frank miał 2 synów – Briana Patricka Herberta (ur. 29 czerwca 1947 r.) i Bruce’a Calvina Herberta (ur. 26 czerwca 1951 r., zm. 15 czerwca 1993 r.).

Wraz z żoną przeprowadził się w 1949 r. do Kalifornii i zaczął pracę w "Santa Rosa Press Democrat". Tu zaprzyjaźnił się z parą psychologów Ralphem i Irene Slattery. Oni to wprowadzili go w systemy filozoficzne Freuda, Junga, Jaspersa i Heideggera, co miało głęboki wpływ na jego przyszłą twórczość. Wtedy też miał styczność z buddyzmem zen. Frank nie ukończył uniwersytetu, ponieważ uczęszczał tylko na te zajęcia, które go interesowały. Wrócił do pracy dla gazet i był reporterem oraz edytorem dla "Seattle Star", "Oregon Statesman" (powtórnie), a także przez 10 lat dla magazynu "San Francisco Examiner’s California Living".

Jego pierwsze opowiadanie (sygnowane własnym nazwiskiem) nie należało do gatunku SF, a ukazało się w magazynie "Esquire" w 1945 r. W prasie fantastyczno-naukowej zaczął publikować od 1952 (w "Startling Stories"), nie odnosząc wielkich sukcesów. Zaistniał dopiero w 1956 r. po wydaniu powieści "Dragon in the Sea", która została określona jako "fantastyczno-naukowy kryminał ze skomplikowanym śledztwem psychologicznym". Środowisko łodzi podwodnej XIX wieku posłużyło mu za pole do analizy ludzkiego zdrowia psychicznego i szaleństwa, zaś zasadniczym przesłaniem książki był przewidywany światowy konflikt wywołany rywalizacją o ropę naftową. Mimo pozytywnego odbioru ze strony krytyków książka nie okazała się komercyjnym sukcesem.

Prace nad swoim najwybitniejszym dziełem, "Diuną", rozpoczął w 1959 r. Ukończenie powieści zajęło mu 6 lat. Choć w roku 1963 i 1965 ukazywała się w odcinkach w czasopiśmie "Analog Science Fact and Fiction", Herbert miał początkowo kłopoty ze znalezieniem wydawcy dla całości. Maszynopis odrzuciło blisko dwudziestu wydawców, jeden z nich był uprzejmy napisać do Herberta: możliwe, że robię największy błąd tej dekady, ale...

Ostatecznie "Diuna" ukazała się nakładem znanego filadelfijskiego wydawnictwa Chilton i zebrała bardzo dobre recenzje krytyków. Jeszcze w 1965 r. uhonorowano ją Nagrodą Nebula dla najlepszej powieści, rok później Herbert za swoją "Diunę" otrzymał Nagrodę Hugo (którą jednakże musiał podzielić się z Rogerem Zelaznym).

Mimo dużego sukcesu (także na tle dokonań innych pisarzy s-f tamtego okresu), dochody ze sprzedaży książki nie pozwoliły pisarzowi zająć się wyłącznie pisarstwem, nadal więc pracował także jako dziennikarz. Mimo to trzeba zauważyć, że publikacja "Diuny" otworzyła drzwi jego karierze. Zachęcony sukcesem, Frank Herbert stworzył całą serię powieści - "Kroniki Diuny" - których akcja rozgrywała się głównie na pustynnej planecie Arrakis. "Kroniki Diuny" są najbardziej poczytną i, zdaniem wielu krytyków, najlepiej opracowaną serią książek fantastyczno-naukowych na świecie.

W 1972 r. Frank przestał pisywać dla gazet i poświęcił się w pełni tworzeniu powieści. W latach 70-tych i pierwszej połowie lat 80-tych odnosił jako autor duże sukcesy. Czas swój dzielił między domami w Port Townsend w stanie Washington i na Hawajach. W tym pierwszym rozwijał pokazowy projekt ekologiczny, starając się, by jego domostwo było samowystarczalne w jak największym zakresie. W wielu jego powieściach z tamtego okresu można było odnaleźć ekologiczne odniesienia i filozoficzne idee.

Odmiana fortuny została niestety przyćmiona tragedią. W 1974 r. Beverly przeszła operację z powodu raka. Zabieg się udał, ale rozwinęła się kolejna choroba, która pozwoliła jej żyć jeszcze tylko przez 10 lat. Beverly zmarła 7 lutego 1984 r.

W tym samym roku Frank wydał "Heretyków Diuny". Także w grudniu tego roku miała premierę adaptacji "Diuny" wg Davida Lyncha. Mimo ogromnego budżetu, świetnej obsady aktorskiej i wysokich oczekiwań, film otrzymał chłodne recenzje w USA. Okazał się jednak sukcesem wśród widowni i krytyków w Europie i Japonii.

Po śmierci Beverly, Frank ożenił się po raz trzeci, ze swoją asystentką Theresą Shackelford w 1985 r. W tym roku również opublikował "Diuna: Kapitularz", spajający wiele wątków sagi. To było jego ostatnie pojedyncze dzieło wydane za życia.

Śmierć Herberta przerwała cykl "Diuny", jednak autor pozostawił ogromną ilość materiałów i szkic kolejnej powieści, rozwijającej wątki rozpoczęte w tomie piątym i szóstym. Na kontynuację pracy nad sagą zdecydował się jego syn Brian Herbert, który wspólnie z Kevinem J. Andersonem od 1999 r. nieprzerwanie tworzy nowe powieści cyklu.

Choć znany dzięki serii "Saga Diuny", Herbert ma na swoim twórczym koncie wiele innych opowiadań i powieści, z których część ukazała się także w Polsce, m. in.: "Oczy Heisenberga" (The Eyes of Heisenberg, 1966), "Władcy niebios" (The Heaven Makers, 1968), "Gwiazda chłosty" (Whipping Star, 1970), "Twórcy bogów" (The Godmakers, 1972).

Herbert na kartach swej powieści zwraca uwagę na łatwość, z jaką ludzie poddają się woli charyzmatycznych przywódców. Często podejmował kwestię związków między władzą, polityką a religią. Intrygowały go też zagadnienia związane z ludzkim potencjałem, możliwościami przetrwania, z ewolucją. Interesował się socjobiologią, psychologią i psychiatrią, szczególnie w zakresie zdrowia psychicznego i szaleństwa. Był też prawdopodobnie pierwszym autorem s-f, który zaczął popularyzować ekologię oraz ideę systemowego myślenia. Postrzegał świat wieloaspektowo, jako system naczyń połączonych i wiedział, że zdarzenia w jednym obszarze mogą pociągnąć za sobą konsekwencje w zupełnie innym. Pisarstwo Herberta bardziej skupia się na przyszłości samego człowieka niż tworzonych przez niego technologii.

12.10.2017
Zobacz także
  • Zabiła ich zatorowość płucna. Frida Kahlo
  • Zabiła ich zatorowość płucna. Kamila Skolimowska
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta