×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Czy nadkrzepliwość jest dziedziczna?

Pytanie nadesłane do redakcji:

Mam stwierdzoną nadkrzepliwość (czynnik V Leiden), o której dowiedziałam się w trakcie połogu (wystąpił u mnie udar mózgu). Przeczytałam, iż choroba ta jest dziedziczona w sposób dominujący, więc martwię się o swoją małą córeczkę (wiek - 5 miesięcy). Mam w związku z tym pytanie, jakie jest prawdopodobieństwo, że córka też zachoruje, czy powinnam przebadać genetycznie córkę, jak ją uchronić przed zakrzepicą?

Odpowiedział:

lek. med. Wojciech Sydor
Poradnia Nadkrzepliwości Krwi
Szpital Uniwersytecki w Krakowie

Wariant genetyczny 1691A czynnika V tzw. Leiden jest najczęstszą przyczyną wrodzonego stanu nadkrzepliwości krwi - tzw. trombofilii i dotyczy średnio ok. 5% populacji ogólnej (3-7%). Jego obecność zwiększa ryzyko zakrzepicy, szczególnie żylnej (jak np. pierwszy epizod zakrzepicy żył głębokich, zatorowość płucna), może także sprzyjać wystąpieniu udarów mózgu czy niepowodzeń położniczych. Do powikłań najczęściej dochodzi, gdy do predyspozycji genetycznej (a taką jest właśnie czynnik Leiden) dokłada się dodatkowy czynnik środowiskowy (np. przywołana przez Panią ciąża i okres połogu, czy też stosowanie środków antykoncepcyjnych itd.). Badania pozwalające wykryć trombofilię wykonuje się zwykle dopiero po epizodzie zakrzepicy, szczególnie gdy jej przyczyna nie jest jasna.

Prawdopodobieństwa przekazania dziecku czynnika V Leiden, który jest dziedziczony w sposób autosomalny (tzn. niesprzężony z płcią) dominujący zależy od profilu genetycznego Pani oraz biologicznego ojca córki. Wariant alleliczny 1691GA (heterozygotyczny - tzn. jeden gen jest prawidłowy, a drugi zmutowany) jest najczęstszy, homozygotyczny (oba geny zmutowane) znacznie rzadszy. Najszybszą odpowiedź da zatem wykonanie takiego badania u córki.

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻChZZ) jest u dzieci rzadkością (od ok. 0,1 do 0,5 na 10 tys. dzieci), przebiega jednak ciężko i może prowadzić do zgonu. Dla uspokojenia dodam jednak, iż ryzyko wystąpienia zakrzepicy u dzieci noszących czynnik V Leiden jest w okresie wczesnego i starszego dzieciństwa zbliżone do dzieci bez tej mutacji1 lub nieistotnie zwiększone,2 a pierwszy epizod ŻChZZ występuje zwykle ok. 40. roku życia.3 ŻChZZ występuje średnio 2,2 razy częściej u heterozygot czynnika V Leiden i jeszcze częściej u homozygot (nawet do 40 razy). W przypadku udaru niedokrwiennego mózgu szansa jego wystąpienia jest blisko 9-krotnie większa u kobiet z czynnikiem V Leiden, które palą tytoń.

Przykład Pani córki ilustruje potrzebę badań rodzinnych, czyli poszerzania diagnostyki na krewnych I stopnia chorego z wykrytą trombofilią wrodzoną (czyli tzw. probanda). W ten sposób można wykryć predyspozycję do zakrzepicy przed jej wystąpieniem. Lekarz powinien poinformować rodzinę chorego o tym, czym jest trombofilia oraz o sposobach zapobiegania wystąpieniu zakrzepicy (m.in. unikaniu palenia tytoniu, stosowania leków trombogennych, np. doustnych czy transdermalnych środków antykoncepcyjnych, konieczności stosowania profilaktyki przeciwzakrzepowej podczas operacji, unieruchomienia, ciąży itd.).

Piśmiennictwo:

Tormene i wsp. Blood 2002
Middeldrop i wsp., Ann Intern Med. 2001
Badanie EPCOT - European Prospective Cohort on Thrombophilia

20.03.2012
Inne pytania
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta