×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Studium kryzysu (17)

Małgorzata Solecka

Liczba nowych potwierdzonych przypadków zakażeń SARS-CoV-2 wzrosła w ostatnim tygodniu w Niemczech o niemal 75 proc., w Grecji i we Włoszech – o ok. 60 proc., zaś w Hiszpanii i Francji – o ok. 40 proc. Różnica w tygodniowej liczbie zgonów w Niemczech, gdzie kolejna fala przybierała na sile już od kilku tygodni, to ponad 100 proc. To byłyby kiepskie wiadomości na progu sezonu wakacyjnego, gdyby ktokolwiek się nimi (w tej chwili) przejmował.


Minister zdrowia Adam Niedzielski. Fot. Jakub Porzycki/ Agencja Wyborcza.pl

Największa porażka. Źródła klęski. Kto nie testuje, ten nie ma pandemii. Nie mamy żelaznej kurtyny, która chroniłaby nas przed wirusem, ale minister zdrowia publicznie – w ostatnich dniach na portalu Onet.pl – mówi o ochronnym działaniu przeciwciał, jakie posiada ponad 90 proc. Polaków. Co prawda immunolodzy i epidemiolodzy podkreślają, że nowe warianty Omikronu niezwykle łatwo omijają tę barierę – stąd bardzo częste reinfekcje oraz zachorowania po szczepieniu. Resort zdrowia jednak, utrzymując – przez wprowadzone regulacje i, przede wszystkim, zasady finansowania testów na obecność SARS-CoV-2 – minimalny poziom testowania, jeśli w ogóle dostrzega to, co dzieje się tuż za polskimi granicami i w krajach, do których w najbliższym czasie na urlopy udadzą się tysiące Polaków – nie traci optymizmu.

Ten urzędowy optymizm i niedostrzeganie oczywistych, wydawałoby się, związków przyczynowo-skutkowych, mogą wyjaśniać przyczyny klęski, jaką dla Polski zakończyła się walka z pandemią COVID-19. Klęski mierzonej w dziesiątkach tysięcy zgonów nadmiarowych i olbrzymim długu zdrowotnym, który – prawdopodobnie – przedłuży falę nadmiarowej umieralności Polaków.

Co mówi Adam Niedzielski, między innymi, w rozmowie, będącej próbą (samo)oceny dwóch lat na stanowisku ministra zdrowia? – Wykonaliśmy dobrą pracę, często w przeciwieństwie do innych państw. I nie mówię tylko o tych pierwszych doniesieniach z Lombardii we Włoszech, ale o tym, co się działo w Bułgarii, Rumunii i innych krajach z naszego regionu. U nas nie było sytuacji braku dostępności łóżek dla pacjentów. U nas nie było wyborów, kogo podpiąć do respiratora. U nas nie zabrakło tlenu. Owszem, nie każdy może otrzymał opiekę na tym poziomie, na którym powinien, ale jednak ją otrzymał.

Po raz pierwszy okazuje się, że Polska wraz z Rumunią i Bułgarią znajduje się w „jednym regionie” i te dwa bałkańskie kraje, odstające w drastyczny sposób (PKB per capita Bułgarii jest blisko dwa razy niższe niż Polski) krajów Europy Środkowo-Wschodniej pod dosłownie każdym względem, nagle awansują na punkt odniesienia. Trudno nie skojarzyć, że gdyby porównywać np. ich osiągnięcia na polu szczepień przeciw COVID-19, od razu polskie wyniki znów można byłoby uznać za wręcz wyśmienite.

Dużo przestrzeni do przemyśleń daje też passus dotyczący decyzji w sprawie tzw. obostrzeń. – Przy trzeciej fali pojawiły się zarzuty o zbyt późne wprowadzenie obostrzeń. Było to jednak spowodowane tym, że z fali na falę obserwowaliśmy, że wprowadzanie tych samych restrykcji dawało o wiele mniejszy efekt niż na początku pandemii. U nas jak nigdzie rósł poziom kontestacji. Nie da się przy każdym postawić policjanta, by przestrzegał wszystkich restrykcji. Jeżeli sami nie mamy takiej skłonności, jeśli nie ma dyscypliny społecznej, to rezultaty wprowadzania obostrzeń są mniejsze. To różnicuje naszą populację względem wielu innych państw, w których ta dyscyplina pandemiczna była znacznie większa.

Zła wiadomość: poziom kontestacji rósł wprost proporcjonalnie do jakości (a raczej braku jakiejkolwiek jakości) przepisów, jakie wprowadzały obostrzenia. W tych „innych krajach” (np. we Włoszech i Hiszpanii, gdzie obowiązek zasłaniania nosa i ust w środkach komunikacji został utrzymany do tej pory i do tej pory jest powszechnie przestrzegany) nie mieszka całkowicie inny gatunek człowieka. Są, oczywiście, różnice w poziomie świadomości społecznej, edukacji, poczucia wspólnoty – ale przede wszystkim przepisy zostały wprowadzone w sposób klarowny i nie poddający się prawnym wątpliwościom (przeciwnie niż w Polsce) i – cóż za zaskoczenie – były egzekwowane i egzekwowalne (przeciwnie niż w Polsce). Fatalne błędy popełnione w komunikacji przez rząd, fatalna jakość legislacji, głupie rozwiązania (zamykanie lasów) – to wszystko napędzało ów wzrost poziomu kontestacji. To nie samo społeczeństwo z jego genem sprzeciwu, ale nieudolność decydentów i brak woli i politycznej wyobraźni rozpaliły kontestację.

Największe wyzwanie. Kolejna fala. W skali świata w ostatnim tygodniu liczba zakażeń wzrosła o 15 proc., ale w Europie notowane są wzrosty kilkudziesięcioprocentowe – zarówno na zachodzie jak i południu kontynentu. Gdy Adam Niedzielski twierdzi, że w lipcu możliwe są w Polsce wzrosty zakażeń do tysiąca przypadków dziennie (z obecnych niespełna 350), w Niemczech w ostatnią sobotę zanotowano ok. 90 tysięcy zakażeń, a w piątek – ponad 108 tysięcy. Najwięcej na świecie. Kto testuje, widzi pandemię.

W Polsce, jak podkreślają eksperci, lekarze w gabinetach również odnotowują niespotykaną jak na tę porę roku liczbę zakażeń górnych dróg oddechowych, a apteki nadal sprzedają masowo środki typowe dla sezonu przeziębieniowego. Ponieważ testów się jednak nie wykonuje (należałoby sobie życzyć tak konsekwentnej polityki w innych obszarach ochrony zdrowia) – u nas COVID-19 przeszedł do historii. A wiadomo, że jeśli historia się powtarza, to jako farsa – i z tym mamy obecnie do czynienia.

Subwarianty Omikronu: BA.4 i BA.5, jak przestrzega dr Paweł Grzesiowski, ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. COVID-19, ewidentnie (jeszcze) łatwiej niż wcześniejsze wymykają się odporności, również tej poszczepiennej – dlatego, na przykład, z kolejną falą zakażeń mierzy się Izrael.

Kraje, które śledzą pandemię, testują i pilnują podstawowych środków bezpieczeństwa, nie robią tego z obawy o „dziś”. Przebieg zakażeń jest rzeczywiście zwykle łagodny i nie widać przełożenia na obciążenie szpitali czy oddziałów intensywnej terapii. Liczba zgonów wobec wiosny nieznacznie, ale jednak zmalała. Lekarze podkreślają jednak, że Omikron i jego warianty podobnie jak wcześniejsze u dużej części zakażonych przynoszą skutki zdrowotne. „Long COVID” może stać się wyzwaniem nie tylko dla systemów opieki zdrowotnej, ale dla gospodarek, bo nie wiadomo w tej chwili, ile osób po przebytym zakażeniu („long COVID” możliwy jest nawet w przypadku lekkich objawów) przez wiele miesięcy nie będzie w stanie wrócić do pełnej sprawności, również zawodowej.

Świat czeka na nowe szczepionki. Liczy na nie również Polska, choć w zasadzie nie do końca wiadomo, dlaczego. Boostera – który przez wiele miesięcy zapewniał wystarczającą obronę – przyjęło ok. 30 proc. z nas, co plasuje nas pod koniec europejskiej stawki (ale wyraźnie przed Rumunią i Bułgarią, czyli nowym benchmarkiem).

Największy błąd. Szczepienia uchodźców. W piątek, w ostatni dzień roku szkolnego, minister zdrowia podpisał z przedstawicielem UNICEF porozumienie w sprawie, m.in. szczepień dzieci i młodzieży z Ukrainy. Data wręcz symboliczna – 24 czerwca, czyli cztery miesiące po tym, jak przez granice zaczęły przechodzić dziesiątki, setki tysięcy uchodźców. Miesiąc po tym, jak pierwsze tysiące z nich zostały objęte obowiązkiem szczepień w ramach PSO. 1 lipca – tydzień po tym, jak ze szkół i przedszkoli zniknęła większość ukraińskich uchodźców (część z nich pojawi się oczywiście w placówkach oświatowych i wychowawczych w najbliższych miesiącach, podczas dyżurów, akcji „Lato w mieście” czy kursów językowych, ale zapewne nie będzie to większość) – ma ruszyć akcja informacyjno-edukacyjna, skierowana do rodziców/opiekunów. Trudno o lepszy timing. Ale też o lepszy schemat rozwiązywania problemów. Rozwiązywania teoretycznego: już w pierwszych godzinach wojny w Ukrainie Ministerstwo Zdrowia ogłosiło, że uchodźcy będą mieć możliwość korzystania ze świadczeń ochrony zdrowia na równi z Polakami. Dzieci i ukraińska młodzież zyskają, tym samym, prawo do szczepień, które po trzech miesiącach pobytu przekształci się w obowiązek. A że z tego prawa nie skorzystał niemal nikt? Jeśli przestanie się udzielać informacji, może nikt się nie zorientuje, że obowiązku – zgodnie z wielokrotnie formułowanymi przestrogami – nie ma jak wyegzekwować?

Największy znak zapytania. Polskie Sprawy. Nad ustawą o restrukturyzacji i modernizacji szpitali wiszą ołowiane chmury. Posłowie PiS mają serdecznie dosyć skarg, płynących z powiatów, na Adama Niedzielskiego i jego resort i najchętniej odesłaliby nie tylko tę ustawę, ale całe ministerstwo, do zamrażarki. Jednak gdyby oporu w PiS nie starczyło, w sukurs przyszedł w ostatnich dniach Andrzej Sośnierz, który od 2015 roku w zasadzie nieprzerwanie, aż do kwietnia 2021 roku, krytykował decyzje kolejnych ministrów PiS (zarówno przeprowadzanych reform, jak i walki z pandemią), co nie przeszkadzało mu głosować, na ogół, zgodnie z wolą partii. Po nieco ponad roku funkcjonowania w kole Polskie Sprawy, częściowo nastawionym opozycyjnie, były prezes NFZ postanowił wesprzeć rząd (tam, gdzie miałby się on niebezpiecznie zachwiać, w dobrych dla Polski sprawach) oraz przyczynić się do zablokowania kluczowej ustawy Adama Niedzielskiego.

Ten akapit, sam w sobie, brzmi jak odcinek telenoweli. Coś w stylu „Zbuntowany anioł”.

27.06.2022
Zobacz także
  • Studium kryzysu (16)
  • Studium kryzysu (15)
  • Studium kryzysu (14)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta