×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Badanie kliniczne w proktologii

Choroby odbytu i odbytnicy nierzadko stanowią poważny problem zdrowotny i w przypadku dolegliwości związanych z tą okolicą nie należy odwlekać wizyty u specjalisty. Z uwagi na intymną okolicę ciała, którą lekarz musi zbadać w czasie takiej wizyty, badanie może być krępujące, jest jednak nieodzowne do prawidłowego postawienia diagnozy i leczenia. Lekarz dołoży wszelkich starań, by badanie odbyło się w sposób jak najmniej uciążliwy dla pacjenta.

Jakie objawy powinny skłonić do wizyty w gabinecie proktologicznym?

Dolegliwości bólowe okolicy odbytu, zmiana rytmu wypróżnień lub obecność krwi lub skrzepów w stolcu mogą być pierwszymi objawami poważnych chorób, z nowotworowymi włącznie i nie powinno się ich bagatelizować, stosując na własną rękę preparaty „na hemoroidy” dostępne w aptekach. Również inne uciążliwe objawy powinny skłonić do odwiedzenia specjalisty. Są to między innymi:

  • świąd, ból, pieczenie odbytu
  • ślady krwi na papierze toaletowym
  • trudności z wypróżnieniem
  • uczucie niepełnego wypróżnienia, naglące parcia na stolec
  • brudzenie bielizny stolcem, śluzem
  • trudności z utrzymaniem stolca.

Jak należy przygotować się do wizyty w gabinecie proktologicznym?

Pierwsza wizyta najczęściej nie wymaga szczególnego przygotowania. Bez uzgodnienia z lekarzem nie należy na własną rękę wykonywać lewatywy ani stosować środków przeczyszczających. W dniu planowanej wizyty w gabinecie proktologicznym najlepiej jest zadbać o prawidłowe, fizjologiczne wypróżnienie (np. dostarczając odpowiednią ilość błonnika w diecie kilka dni przed planowaną wizytą, wypijanie odpowiedniej ilości płynów). Okolicę odbytu należy przed badaniem dokładnie umyć delikatnym środkiem myjącym.

Jak przebiega badanie proktologiczne?

W gabinecie proktologicznym lekarz przeprowadzi szczegółowy wywiad, wypytując o dolegliwości, objawy, ich początek, częstość i nasilenie. Zapyta również o inne choroby, które mogą mieć związek z podanymi dolegliwościami (np. cukrzyca, choroby neurologiczne, choroby innych części przewodu pokarmowego), a także o przebyte zabiegi operacyjne, urazy, porody, ewentualnie zmiany masy ciała, gorączki itp.

Kolejnym etapem jest badanie fizykalne. Lekarz poleci rozebrać się od pasa w dół i ułożyć się na specjalnym fotelu lub leżance, w ułożeniu na plecach z rozłożonymi nogami (ułożenie ginekologiczne) lub na brzuchu, opierając się na kolanach i łokciach (tzw. ułożenie kolanowo-łokciowe). W takim ułożeniu lekarz może dokładnie obejrzeć okolicę odbytu, poszukując zmian skórnych, oznak przetoki, wypadania błony śluzowej i innych zmian chorobowych. Następnie wykona badanie per rectum (łac. przez odbyt, a właściwie przez odbytnicę). Używając żelu ze środkiem miejscowo znieczulającym (najczęściej jest to 2% żel lignokainowy) lekarz włoży palec w rękawiczce przez odbyt. W badaniu tym lekarz może ocenić napięcie i strukturę zwieraczy odbytu, wybadać zmiany na powierzchni błony śluzowej odbytu i końcowego odcinka odbytnicy (szczeliny, ubytki, przetoki), a także inne zmiany patologiczne, jak zakrzepowe żylaki odbytu, wypadanie błony śluzowej, a także polipy i guzy odbytu i odbytnicy. W zależności od sytuacji lekarz może, po uzyskaniu zgody pacjentki, zbadać równoczasowo drugą ręką przez pochwę, aby ocenić, czy nie występuje np. przetoka odbytniczo-pochwowa.

Uzupełnieniem badania proktologicznego jest badanie wziernikowe – anoskopia. Anoskop jest instrumentem średnicy ok. 23 mm (a więc niewiele grubszy od palca) i długości ok. 8 cm, nie jest to więc badanie uciążliwe i w większości przypadków jest bezbolesne. Badanie anoskopowe umożliwia ocenę wzrokową kanału odbytu i końcowego odcinka odbytnicy i jest nieodzowne do oceny guzków krwawniczych (hemoroidów), szczelin odbytu, przetok i innych zmian patologicznych.

Co po badaniu proktologicznym?

Po zebraniu wywiadu i badaniu z anoskopią lekarz może zalecić badania uzupełniające, mające na celu ustalenie diagnozy lub wykluczenie innych zmian patologicznych, mogących dawać podobne objawy. I tak na przykład w przypadku krwawienia ze stolcem, nawet jeśli lekarz stwierdzi w badaniu obecność guzków krwawniczych (hemoroidów), może zalecić badanie rektoskopowe lub kolonoskopowe, w celu wykluczenia zmian nowotworowych położonych głębiej w jelicie grubym, niedostępnych w badaniu anoskopowym. Te groźne patologie mogą występować niezależnie od guzków krwawniczych, a ich objawem również może być krwawienie. Zaprzestanie diagnostyki na stwierdzeniu choroby hemoroidalnej może doprowadzić do przeoczenia poważniejszej choroby. Dalsza diagnostyka może także obejmować badania obrazowe (ultrasonografię przezodbytową, tomografię, rezonans magnetyczny), czynnościowe (manometrię, elektromiografię), a także badania laboratoryjne (badania krwi, stolca, wymazy mikrobiologiczne).

31.05.2017
Zobacz także
  • Rektoskopia
  • Kolonoskopia
Wybrane treści dla Ciebie
  • Samotny wrzód odbytnicy
  • Ropień odbytu
  • Nietrzymanie stolca
  • Wypadanie odbytnicy
  • Hemoroidy
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta