Minister zdrowia zapowiada, że w apogeum piątej fali liczba zakażeń w Polsce może sięgać 60-140 tysięcy dziennie. Jednak polski system testowania jest niezdolny do potwierdzenia takiej liczby przypadków, a zawirowania wokół testów nie zwiastują przełomu.
Fot. Kurier MP
Obniżka wycen testów, jaka weszła w życie z początkiem roku, była pierwszym niepokojącym sygnałem – choć trzeba przyznać, że wyceny w Polsce, w stosunku do innych krajów, były już od dłuższego czasu mocno przeszacowane. Jednak sposób zmiany wyceny (bez uzgodnień) oraz skala, w sytuacji, gdy początek roku dla podmiotów leczniczych wiązał się z ogromną skalą wzrostu kosztów, zwiastował możliwe kłopoty, związane z brakiem opłacalności testowania, zwłaszcza przez mniejsze laboratoria.
Drugi impuls, negatywny – do szpitali zaczęły napływać pisma o wyczerpanej puli darmowych szybkich testów antygenowych. Po co Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych je wysłała, nie wiadomo, bo minister zdrowia w tym samym dniu, gdy problem został nagłośniony przez media, zapewniał, że szpitale, ośrodki zdrowia, stacje pogotowia i inne placówki, które do tej pory otrzymywały takie testy, nadal będą je dostawać. – Pani mówi o takiej puli testów, która została pozyskana z unijnego przetargu i rzeczywiście rozdystrybuowana. Testy są, nie ma takiego problemu i na starych zasadach, takich jak poprzednio, będą dystrybuowane do podmiotów leczniczych – odpowiadał na pytania dziennikarzy.
Z drugiej strony – Ministerstwo Zdrowia ogłosiło, że trwają rozmowy o umożliwieniu przeprowadzania testów na COVID-19 w aptekach. To rozwiązanie jest już od wielu miesięcy stosowane w innych krajach, m.in. w Austrii, Włoszech czy w Grecji. Ministerstwo Zdrowia „rozmawia z Naczelną Izbą Aptekarską” i „wypracowuje rozwiązania” w sytuacji, gdy piąta fala zaczyna wyraźnie się rozpędzać (we wtorek kilkudziesięcioprocentowy wzrost zakażeń tydzień do tygodnia).
Wiceminister Waldemar Kraska w poniedziałek, a rzecznik resortu zdrowia we wtorek mówili o koncepcji „nadania farmaceutom uprawnień do wykonywania testów genetycznych w kierunku COVID-19”. – W ten sposób zwiększamy też możliwości testowania w naszym kraju – mówił dziennikarzom Wojciech Andrusiewicz, dodając, że „o szczegółach resort zdrowia poinformuje opinie publiczną w najbliższych tygodniach” (!). – Rozwiązanie to nie będzie dotyczyło na początku wszystkich aptek, ale myślę, że te apteki, które już w tej chwili szczepią, gdzie takie możliwości są, mogłyby być punktami szybkiego wymazu i nad tym teraz pracujemy – zapowiedział rzecznik resortu zdrowia.
To jednak „pieśń przyszłości”, natomiast testowanie jest wyzwaniem „tu i teraz”. Wyzwaniem, któremu Polska nie potrafi sprostać od początku pandemii, czego dowodem jest 99. miejsce w świecie pod względem intensywności testowania, z wynikiem 756 tysięcy testów w przeliczeniu na milion mieszkańców, podczas gdy wynik powyżej miliona osiągnęło już 86 krajów i terytoriów w zestawieniu Worldometers.info, zaś w Europie mniej niż jedna czwarta państw (11 na 47) nie przebiła tej granicy.
W tej chwili Polska wykonuje, według portalu Ourworldindata.org 2,24 testu dziennie w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców. Kraje, które notują rekordowe wzrosty zakażeń – Wielka Brytania, Francja, Włochy, Portugalia – testują swoich mieszkańców z intensywnością osiem, dziesięć (i więcej) razy większą, wykonując dziennie (np. Wielka Brytania) nawet milion testów. Polska wykonuje ich średnio ok. 80 tysięcy i choć bywały już w czwartej fali dni, gdy liczba testów oscylowała wokół 120 tysięcy, były to raczej incydenty niż norma.
Wydaje się – pisaliśmy już o tym wielokrotnie – że tak jak w poprzednich falach eksperci mówili o co najmniej kilkukrotnym zaniżeniu skali wykrytych zakażeń w stosunku do rzeczywistych rozmiarów fali, tak w wypadku fali napędzanej przez Omikron skala niedoszacowania może być jeszcze wyższa. Faktyczną liczbę zakażonych będzie można jedynie szacować, obserwując inne parametry. Po pierwsze, odsetek pozytywnych testów w ogólnej liczbie przeprowadzonych (warto przy tym zwrócić uwagę, że w fali omikronowej wiele krajów do tej pory bardzo wydolnych pod względem testowania i utrzymywania pandemii pod kontrolą ma ten odsetek bardzo wysoki: Irlandia – niemal 50 proc., gdy w szczycie ubiegłorocznej zimowej fali było to niecałe 25 proc., Hiszpania – ponad 40 proc., gdy dotychczasowe apogea oscylowały wokół 13 proc.). Po drugie, liczbę hospitalizacji i pacjentów przebywających na oddziałach intensywnej opieki medycznej. Po trzecie w końcu – liczbę zgonów.
Eksperci obawiają się – nie bez podstaw – że w tych trzech parametrach Polska będzie utrzymywać się w najbliższych kilku tygodniach w światowej czołówce, zaś liczba zakażeń będzie nas plasować wysoko, ale rekordowych raportów, rzędu 80-100 tysięcy zakażeń dziennie, raczej się nie spodziewają. Chyba, że wydarzy się coś, co sprawi, że laboratoria zaczną pracować z pełną deklarowaną przez Ministerstwo Zdrowia mocą, która w tej chwili oscyluje wokół 200 tysięcy testów dziennie. Wydaje się jednak, że bardziej prawdopodobny jest scenariusz rozlewania się fali Omikronu poza kontrolą, co tylko ją wydłuży. Sztucznie spłaszczona, będzie generować wysoki poziom ciężkich przypadków – co przełoży się na sytuację systemu ochrony zdrowia.
Nie można liczyć, że „game changerem” będzie tzw. projekt Czesława Hoca, choć dotyczy on jak najbardziej testowania przeciw COVID-19. Powód jest prosty – projekt jest jeszcze bardzo daleko od uchwalenia, prace nad nim, jeśli w ogóle będzie polityczna wola, zakończą się najwcześniej w połowie lutego. To będzie, wiele na to wskazuje, apogeum piątej fali.
