Co to jest zapalenie skóry wywołane przez cerkarie?
Zapalenie skóry wywołane przez cerkarie nazywane bywa inaczej świądem pływaków (ang. swimmer’s itch) i polega na pojawieniu się zmian skórnych u osób kąpiących się lub pływających w otwartych zbiornikach słodkowodnych, rzadziej słonowodnych (nie występuje na basenach pływackich).
Zapalenie skóry jest konsekwencją reakcji alergicznej na obecność pasożytów, m.in. Austrobilharzia variglandis. Pasożyty są uwalniane z ciała ślimaka do wody słodkiej, rzadziej słonej. Docelowym żywicielem pasożyta są określone gatunki ptaków lub ssaków, jednak w kontakcie z człowiekiem przenika on do skóry. Dojrzałe formy pasożytów żyją we krwi zwierząt, takich jak kaczki, gęsi, łabędzie, piżmaki oraz szopy. Produkują jaja, które są wydalane z kałem zwierząt. Z chwilą, gdy jaja trafią do wody, wylęgają się z nich mikroskopijne, mające zdolność poruszania się, larwy. Aktywnie poszukują one kolejnego żywiciela, którym jest określony gatunek ślimaka. W jego ciele larwa dojrzewa, mnoży się, czego konsekwencją jest wydzielanie do wody kolejnego stadium larw, określanych jako cerkarie.
Cerkarie żyją 24 godziny. One również aktywnie poszukują kolejnego żywiciela, ptaka lub ssaka, aby kontynuować cykl życiowy. Człowiek nie jest odpowiednim żywicielem cerkarii, mimo to wnikają one do skóry, wywołując reakcję alergiczną. Proces dojrzewania larw w ciele człowieka jest niemożliwy, dlatego wkrótce obumierają.
Jak często występuje zapalenie skóry wywołane przez cerkarie?
Zapalenie skóry wywołane przez cerkarie spotykane jest w wielu miejscach na świecie (w Ameryce Południowej, Azji, Europie zachodniej i południowej) i występuje częściej w miesiącach letnich. Jest związane z kąpielą lub pływaniem w otwartych zbiornikach słodkowodnych (jeziora, stawy, rzeki), rzadziej w wodzie morskiej. W Polsce choroba nie występuje.
Jak się objawia zapalenie skóry wywołane przez cerkarie?
Objawy zapalenia skóry wywołanego przez cerkarie to: świąd, pieczenie lub mrowienie skóry, których pacjenci doświadczają w ciągu od kilku minut do kilku dni po kontakcie z wodą. Po kolejnych 12 godzinach pojawiają się małe czerwonawe krosty, które następnie przekształcają się w pęcherzyki. Drapanie pęcherzyków może spowodować ich pękanie i wtórne nadkażenie bakteryjne zmian skórnych. Świąd może utrzymywać się tydzień lub dłużej i stopniowo się zmniejsza. Ponieważ świąd i zmiany skórne są objawem reakcji alergicznej, nasilają się za każdym razem, gdy dochodzi do ekspozycji na cerkarie.
Co robić w przypadku wystąpienia objawów zapalenia skóry wywołanego przez cerkarie?
W przypadku wystąpienia opisanych objawów u osoby przebywającej na terenach endemicznych występowania choroby należy zgłosić się do lekarza.
W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie zapalenia skóry wywołanego przez cerkarie?
Rozpoznanie zapalenia skóry wywołanego przez cerkarie ustalane jest na podstawie obrazu klinicznego oraz danych z wywiadu uwzględniających, m.in. dane epidemiologiczne i ewentualne narażenie na cerkarie.
Jakie są metody leczenia zapalenia skóry wywołanego przez cerkarie?
Większość przypadków zapalenia skóry wywołanego przez cerkarie nie wymaga leczenia. Możliwe jest zastosowanie maści lub kremów działających przeciwzapalnie i/lub przeciwświądowo, zimnych kompresów, kąpieli koloidowych. Należy unikać drapania zmian skórnych.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie zapalenia skóry wywołanego przez cerkarie?
Objawy zapalenia skóry wywołanego przez cerkarie mijają samoistnie w ciągu 1–2 tygodni.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia zapalenia skóry wywołanego przez cerkarie?
Po wyleczeniu zapalenia skóry wywołanego przez cerkarie należy unikać kąpieli w płytkich zbiornikach wodnych w rejonach endemicznych, gdyż każde kolejne narażenie skutkuje bardziej nasilonymi zmianami skórnymi i bardziej intensywnym świądem.
Co robić, aby uniknąć zachorowania na zapalenie skóry wywołane przez cerkarie?
Zapalenie skóry wywołane przez cerkarie nie przenosi się z człowieka na człowieka. Należy unikać przebywania szczególnie w płytkiej wodzie przy linii brzegowej w rejonach endemicznego występowania cerkarii, zwłaszcza w miejscach występowania ślimaków. Szczególnie dotyczy to dzieci.
