Dziś po raz siódmy jest obchodzony Światowy Dzień Nerki. Jest to okazja, by wzbudzić dyskusję o tym, jak ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu są nerki, jak o nie dbać, jakie są pierwsze objawy chorób nerek, a jeśli już ktoś choruje, jakie są możliwości leczenia, aby utrzymać maksymalną możliwą aktywność życiową.
- W Polsce z powodu chorób nerek cierpi 4-4,5 miliona osób, czyli prawie 12% społeczeństwa. Co 9. Polak nawet nie wie, że ten problem dotyczy również jego, ponieważ choroba nerek może nie dawać żadnych objawów. Przede wszystkim narażone są na nią osoby z cukrzycą, miażdżycą, nadciśnieniem tętniczym i nawracającymi infekcjami dróg moczowych – mówi prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, Kierownik Kliniki Nefrologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego. - Musimy pamiętać, że uszkodzenie nerek to nie jest tylko problem osób, które już na coś chorują – może dotknąć każdego z nas, nawet jeżeli jesteśmy przekonani o swoim doskonałym zdrowiu - dodaje.
Gdy nerki nie są już w stanie oczyszczać organizmu z toksyn, szkodliwych produktów przemiany materii i nie spełniają innych ważnych funkcji, niezbędne jest podjęcie leczenia nerkozastępczego. - Nie każdy wie, że jeszcze 40 lat temu z braku dostępu do dializ ludzie umierali, nawet ci bardzo młodzi. Teraz do dializoterapii (zarówno otrzewnowej, jak i hemodializy) ma dostęp każdy pacjent, który jej potrzebuje. Obie metody są jednakowo skuteczne i u prawie połowy pacjentów możliwe jest zastosowanie każdej z nich. Zdarza się też, że pacjenci w ciągu swojego życia leczeni są hemodializą i dializą otrzewnową. Decyzja o wyborze metody jest podejmowana wspólnie przez pacjenta i lekarza po przeanalizowaniu czynników medycznych, ale też stylu życia i oczekiwań pacjenta – mówi prof. Gellert.
Pacjenci z przewlekłą chorobą nerek mogą obawiać się, że ze względu na stan zdrowia i konieczność leczenia, nie będą mogli prowadzić normalnego trybu życia. Rajmund Michalski, dializowany otrzewnowo przez rok, a obecnie będący po przeszczepieniu nerki, mówi: Przez ostatnich 20 lat choroba nerek postępowała i na początku 2012 roku nerki niemalże przestały działać. Szybko została podjęta decyzja o dializie otrzewnowej. Gdyby 2 lata temu ktoś mi powiedział, że będę żył tylko dzięki rurce w brzuchu i wodnym roztworom glukozy, to bym nie uwierzył. Dzisiaj jestem wdzięczny lekarzom, że pomogli mi podjąć decyzję o tej metodzie leczenia, ponieważ dzięki dializie otrzewnowej wykonywanej w domowym zaciszu, mogłem realizować swoje plany zawodowe oraz rodzinne i co bardzo istotne, mój organizm był bardzo dobrze przygotowany do operacji przeszczepu nerki, którą przeszedłem kilka tygodni temu.
Światowy Dzień Nerki jest wspólną inicjatywą Międzynarodowego Towarzystwa Nefrologicznego oraz Międzynarodowej Federacji Fundacji Nerek. W Polsce działania edukacyjne związane ze Światowym Dniem Nerki prowadzi m.in. Ogólnopolska kampania edukacyjna na rzecz jakości życia osób dializowanych "Dializa domowa – życie bez granic", adresowana do osób rozpoczynających dializoterapię, ich rodzin i opiekunów, a także do poszukujących wiedzy na temat możliwości aktywnego życia podczas leczenia. Założeniem kampanii jest przekonanie osób cierpiących na przewlekłą chorobę nerek, że terapia nerkozastępcza nie musi oznaczać dla nich zmian uniemożliwiających aktywny styl życia i tym samym nie musi wykluczać z normalnego funkcjonowania w społeczeństwie.
W ramach kampanii w 2013 roku organizowane są akcje informacyjne "Dbaj o nerki! Masz je na całe życie" w wybranych szpitalach w Polsce. Akcje zostaną skierowane do szerokiego grona odbiorców, zarówno do pacjentów z przewlekłą chorobą nerek, jak i osób doświadczających innych chorób, u których PChN może pojawić się jako choroba współistniejąca, ich rodzin, opiekunów czy bliskich.
Nefrotest
10 tysięcy osób oddało już krew by przebadać swoje nerki w akcji NEFROTEST w całej Polsce. Kampania odbyła się dotąd w 15 miastach. Kulminacyjnym punktem akcji NEFROTEST w każdej z lokalizacji były masowe badania przesiewowe w kierunku chorób nerek. Podstawowym celem kampanii NEFROTEST jest edukacja – uświadomienie Polakom roli, jaką w organizmie człowieka grają nerki, oraz faktu, iż choroby układu moczowego można najczęściej wykryć za pomocą prostych badań. Chorobę rozpoznaną na wczesnych etapach można całkowicie wyleczyć albo znacznie spowolnić jej rozwój.
- Wczesne wykrycie choroby nerek jest kluczem do skutecznej terapii. Zastosowanie właściwego leczenia pozwala przywrócić zdrowie większości pacjentów – mówi prof. Marian Klinger, patron naukowy kampanii NEFROTEST i Krajowy Konsultant w dziedzinie Nefrologii.
- Przewlekła choroba nerek może się rozwijać skrycie nawet 20 i więcej lat , zanim dojdzie do ich objawowej niewydolności. Nierzadkie są sytuacje , gdy nieświadomy choroby pacjent trafia do lekarza czy na oddział ratunkowy, gdzie stwierdza się konieczność natychmiastowego podjęcia dializoterapii, bo rozwinęła się już skrajna niewydolności nerek. Ratujemy jego życie, a często przygotowujemy do przeszczepu nerek. Oba sposoby leczenia są wielkim wysiłkiem dla pacjenta i jego organizmu – mówi Teresa Rydzyńska, prezes Fresenius Medical Care, największej w Polsce sieci stacji dializ.
Tymczasem nefrolodzy są zgodni, że choroby układu moczowego zdiagnozowane na czas, można skutecznie leczyć farmakologicznie lub znacznie spowolnić ich rozwój.
Wsparcie lekarzy rodzinnych
Od dziewiątej edycji kampanii, która odbyła się w Lubaniu, jesienią 2012 roku, organizatorzy przekazują pulę bezpłatnych skierowań na badania przesiewowe nerek lekarzom POZ w powiecie, w którym odbywa się akcja. - To właśnie lekarz rodzinny może jako pierwszy zauważyć niepokojące objawy chorób układu moczowego i odpowiednio zareagować, znacznie zwiększając szanse pacjenta na wyleczenie. Przesyłamy lekarzom POZ skierowania na bezpłatne testy krwi (kreatynina z eGFR) i moczu (badanie ogólne) i prosimy o ich przekazanie osobom, których stan zdrowia może wskazywać na problemy z układem moczowym. To znacznie rozszerza zasięg naszej akcji - mówi Zbigniew Dembiecki, wiceprezes B.Braun Avitum.
- Bardzo ważnym jest aby szczególną troska i opieką otoczyć osoby z czynnikami ryzyka rozwoju chorób nerek takimi jak.: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby sercowo-naczyniowe czy też dodatni wywiad w kierunku chorób nerek w rodzinie. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym obserwujemy zmianę profilu chorób powodujących przewlekłą niewydolność nerek. Szczególnie ważną jest cukrzyca, która stanowi najczęstszą (w ponad 25%) przyczynę włączenia chorego do dializoterapii oraz nadciśnienie tętnicze (około 12%). Dzięki takiej strategii zwiększamy szansę dotarcia do osób zagrożonych skrytym rozwojem choroby nerek – mówi dr Dariusz Aksamit, prezes Nefron Izby Gospodarczej Medycyna Polska.
Kampania NEFROTEST została zainaugurowana w Światowym Dniu Nerek (11 marca 2010). Organizowana jest przez Nefron Sekcję Nefrologiczną Izby Gospodarczej Medycyna Polska (organizację zrzeszającą właścicieli stacji dializ w Polsce) oraz lokalnego partnera prowadzącego w danej lokalizacji stację dializ. W ramach akcji w piętnastu miastach przebadanych zostało bezpłatnie i bez skierowania ponad 10 tys. chętnych. Były to kolejno: Świebodzin, Zgierz, Wodzisław Śląski, Ostróda, Legnica, Białystok, Pszczyna, Płońsk, Lubań, Tomaszów Lubelski, Stargard Szczeciński, Gniezno, Głubczyce, Jędrzejów i Ostrołęka. Kilkuset przebadanych, których wyniki nie mieściły się w normach, trafiło do dalszej diagnostyki. Kolejna akcja badania krwi w ramach NEFROTESTU– już 26 marca 2013 roku odbędzie się w Bielsku-Białej.
Większość z ponad 10 tysięcy przebadanych jest zdrowa. Jednak u ponad 860 osób kreatynina i eGFR były powyżej normy. Może to świadczyć o chorobie nerek. Najwięcej nieprawidłowych wyników, ok. 29%, pojawiło się w Białymstoku (NEFROTEST wiosną 2012). Najmniej w Legnicy – 1% (NEFROTEST w marcu 2012). Średnio eGFR (wskaźnik filtracji kłębuszkowej, potocznie mówiąc wskaźnik sprawności nerek) był powyżej normy u 8 % poddających się badaniom. Dane te potwierdzają statystyki światowe, które mówią, że we współczesnym społeczeństwie jedna dziesiąta populacji (8-10%) może mieć kłopoty związane z niewydolnością nerek. Zgodnie z tymi wyliczeniami – chorują 4 miliony Polaków – większość nawet nie domyśla się, że ich nerki są chore.
- Najważniejszym celem naszej kampanii jest upowszechnianie wiedzy o roli nerek w organizmie i uwrażliwienie Polaków na choroby nefrologiczne. Organizujemy darmowe, przesiewowe testy w wybranych miastach, ale mamy świadomość, że nie dotrzemy do każdego zakątka Polski i nie przebadamy wszystkich. Możemy tylko, albo aż, namawiać by Polacy się badali - mówi Ryszard Zając, Dyrektor Naczelny Diaverum Polska.
