Ból łokcia jest częstym objawem, który może być spowodowany urazem (np. upadkiem na łokieć), chorobami przewlekłymi (np. reumatoidalnym zapaleniem stawów, łuszczycowym zapaleniem stawów), a także mieć wiele banalnych, niegroźnych przyczyn – np. przeciążenia przy powtarzających się ruchach podczas uprawiania sportu. Częstą przyczyną bólu łokcia jest „łokieć tenisisty”.
Ból łokcia
Ból łokcia jest dość częstym objawem, który może mieć związek:
- z wcześniejszym urazem
- przeciążeniem tej okolicy (np. podczas aktywności sportowej)
- może wystąpić samoistnie.
Ból łokcia może mieć charakter przejściowy – występować np. tylko w nocy lub okresowo, pojawiać się przy konkretnych ruchach lub występować stale.
Ból łokcia może być spowodowany zaburzeniami dotyczącymi samego stawu, otaczających go tkanek miękkich lub może pochodzić z innego źródła – np. szyi, barku lub nadgarstka.
Ból bocznej (zewnętrznej) części łokcia
Powszechną przyczyną bólu łokcia jest entezopatia. Entezopatia to stan, w którym dochodzi do uszkodzenia struktury ścięgna lub więzadła w miejscu, w którym przyczepia się ono bezpośrednio do kości. Najczęstszą przyczyną bólu bocznej części łokcia, czasem z promieniowaniem do przedramienia, jest tzw. łokieć tenisisty. Jest to entezopatia wspólnego przyczepu ścięgien prostowników nadgarstka do nadkłykcia bocznego kości ramiennej – to okolica położona po bocznej, zewnętrznej stronie łokcia. Objawem łokcia tenisisty jest punktowy ból w okolicy bocznej łokcia, który może promieniować po górnej powierzchni przedramienia do nadgarstka.
Ból pojawia się i nasila przy wykonywaniu czynności, takich jak:
- naciskanie klamki
- odkręcanie słoika
- czesanie się
- podnoszenie lub obracanie ciężkich przedmiotów
- rzadko występuje w spoczynku.
Przeczytaj więcej: Łokieć tenisisty
Ból wewnętrznej części łokcia
Za ból wewnętrznej części łokcia może odpowiadać inna entezopatia, która występuje rzadziej – „łokieć golfisty”. Wówczas nieprawidłowości dotyczą przyczepu wspólnego ścięgien zginaczy nadgarstka do nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej, czyli okolicy położona po przyśrodkowej, wewnętrznej stronie łokcia. Ból obejmuje wewnętrzną część łokcia i może promieniować do przedramienia.
Przeczytaj więcej: Łokieć golfisty
Czasem zdarza się, że pacjent może mieć oba ta zaburzenia jednocześnie w obu łokciach.
Ból i obrzęk łokcia
Obrzęk łokcia zwykle jest spowodowany zapaleniem kaletki wyrostka łokciowego. Z tyłu łokcia pojawia się obrzęk, który może mieć postać „kulki”, może pojawić się zaczerwienienie, nadmierne ucieplenie tej okolicy. Zwykle ruchomość łokcia nie jest ograniczona.
Przeczytaj więcej: Zapalenie kaletki wyrostka łokciowego
Niemożność wyprostowania ręki w łokciu
Jeśli do nieprawidłowości doszło w stawie łokciowym, może pojawić się obrzęk i ból łokcia. Objawy te są jednak zwykle mniej dokuczliwe niż to, że pacjent nie może wyprostować ręki w łokciu. Do zapalenia błony maziowej doprowadzić mogą:
- reumatoidalne zapalenie stawów
- spondyloartropatie zapalne, takie jak reaktywne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, lub zapalenie stawów towarzyszce nieswoistym zapaleniom jelit,
- zapalenie stawów związane z odkładaniem kryształów, jak dna moczanowa lub pseudodna
- septyczne bakteryjne zapalenie stawów.
U sportowców, zwłaszcza trenujących dyscypliny, podczas których może dochodzić do przeciążenia stawu łokciowego przez rzucanie, uderzanie lub inne obciążanie kończyny górnej (np. bokserzy, gimnastycy) może dojść do utraty płynności ruchu w stawie łokciowym bez objawów zapalenia.
Ból łokcia od kręgosłupa
Ból łokcia może mieć też swoją przyczynę poza stawem łokciowym. Przyczyną bólu łokcia może być radikulopatia szyjna, czyli dysfunkcja korzeni nerwowych szyjnego odcinka kręgosłupa, do której dochodzi, kiedy zwyrodnieniowe wyrośla kostne lub krążek międzykręgowy (tzw. dysk) uciska na nerwy. Ucisk ten może powodować ból szyi oraz ból promieniujący wzdłuż obszaru, który unerwia dany nerw. Często towarzyszą mu zaburzenia czucia, drętwienie oraz zaburzenia ruchomości w okolicy szyi, obręczy barkowej (barku) i kończyn górnych.
Radikulopatia szyjna wraz z nieprawidłowościami dotyczącymi barku mogą objawiać się bólem w okolicy łokcia. Zwykle ból taki jest odczuwany głęboko w łokciu, a ruchy łokciem nie wpływają na jego natężenie. Towarzyszyć temu mogą objawy, takie jak:
- parestezje (nieprzyjemne wrażenia, takie jak drętwienie, mrowienie, pieczenie, kłucie)
- niedoczulica, brak tkliwości (podczas dotykania łokieć nie boli)
- obrzęk łokcia
- nasilenie bólu przy ruchach barku lub szyi.
Ból łokcia po urazie
Urazy łokcia mogą także być przyczyną bólu łokcia. W wyniku urazu może dojść do zwichnięcia stawu łokciowego. Przy upadku na łokieć może dojść do złamania wyrostka łokciowego. Do głównych objawów złamania wyrostka łokciowego należą:
- ból łokcia
- obrzęk – często bardzo silny
- zasinienie
- ograniczenie ruchomości.
Przeczytaj więcej: Złamanie wyrostka łokciowego
Ból łokcia w nocy i parestezje (nieprzyjemne doznania) w palcu małym i serdecznym
Jeśli bólowi łokcia, który występuje głównie w nocy, towarzyszą nieprzyjemne doznania (parestezje), takie jak mrowienie, drętwienie, pieczenie w palcach – małym i serdecznym, to przyczyną może być zespół kanału łokciowego. Jest to stan spowodowany uciskiem na nerw łokciowy, a objawy zwykle nasilają się przy zginaniu łokcia. Zwykle najbardziej uciążliwe są objawy dotyczące palców, a ból łokcia jest objawem towarzyszącym, który pojawia się najczęściej w nocy.
Przeczytaj więcej: Zespół kanału łokciowego
Ból tylnej części łokcia – tendinopatia przyczepu mięśnia trójgłowego
Mięsień trójgłowy jest głównym mięśniem umożliwiającym prostowanie ręki w łokciu. Rzadko może występować tendinopatia (zapalenie ścięgna) przyczepu mięśnia trójgłowego – głównie u osób podnoszących ciężary lub których praca polega na powtarzalnym prostowaniu łokcia, przełamując opór.
Objawami są ból w tylnej części łokcia przy prostowaniu ręki w łokciu, pokonując opór i tkliwość (ból) w miejscu przyczepu mięśnia trójgłowego.
