Zapalenie kaletki łokciowej objawia się miejscowym zaczerwienieniem i obrzękiem tylnej części łokcia. Objawom może towarzyszyć ból i gorączka. Zapalenie kaletki łokciowej może rozwinąć się nawet w kilka godzin. W przypadku bardzo nasilonych dolegliwości wskazana może być wizyta lekarska w trybie pilnym.
Co to jest zapalenie kaletki wyrostka łokciowego i jakie są jej przyczyny?
Kaletka wyrostka łokciowego to ograniczona przestrzeń między tkankami wypełniona niewielką ilością płynu maziowego położona z tyłu łokcia, która ma za zadanie amortyzować tę okolicę w czasie ruchów łokcia – ułatwiać przesuwanie się tkanek względem siebie.
W przypadku, gdy dochodzi do zapalenia w obrębie tej kaletki, okoliczne tkanki puchną, są zaczerwienione i bolesne, a ilość płynu w kaletce może się znacznie zwiększyć.
Przyczyny zapalenia kaletek można podzielić na dwie zasadnicze grupy: jałowe i infekcyjne. W pierwszym przypadku zapalenie nie jest spowodowane drobnoustrojami, ale może stanowić konsekwencję przeciążenia łokcia, urazu, ucisku lub innej formy mechanicznego podrażnienia tej okolicy. Do jałowych zapaleń należą także te na podłożu chorób reumatologicznych (reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów) lub metabolicznych (cukrzyca, dna moczanowa). Do zapaleń infekcyjnych najczęściej dochodzi z powodu zakażenia bakteryjnego kaletki – dostają się do niej bakterie ze skóry, bardzo często po zadrapaniu, skaleczeniu tej okolicy.
Jak często zdarza się zapalenie kaletki łokciowej?
Zapalenie kaletki wyrostka łokciowego to bardzo częsta przypadłość. Zdarza się tak samo często u mężczyzn i kobiet.
Jakie są objawy zapalenia kaletki wyrostka łokciowego?
Zapalenie kaletki wyrostka łokciowego objawia się miejscowym obrzękiem i zaczerwienieniem z tyłu łokcia. W części przypadków obrzęk jest dość spoisty, równomierny, w innych płyn kumulujący się w kaletce powoduje, że w tej okolicy formuje się wyraźnie ograniczona, miękka „kulka” różnych rozmiarów – czasami nawet sporej piłeczki. W większości przypadków pacjenci odczuwają dolegliwości bólowe okolicy łokcia, ale nie zawsze – czasami zmiana nie jest bardzo bolesna, ale sam fakt pojawienia się zgrubienia, deformacji niepokoi pacjentów. Rzadko zapalenie tej kaletki istotnie ogranicza ruchomość łokcia, ale może się zdarzyć, że będzie ograniczać wyprost lub zgięcie tego stawu.
Dolegliwości mogą pojawić się nagle – w ciągu kilku godzin, jednego dnia lub narastać przez dłuższy czas – przez kilka dni, a nawet tygodni. Czasami zapaleniu kaletki towarzyszy podwyższona temperatura ciała.
Co zrobić w przypadku wystąpienia objawów zapalenia kaletki łokciowej?
W przypadku pojawienia się zgrubienia w okolicy łokcia, któremu mogą (ale nie muszą) towarzyszyć dolegliwości bólowe, pacjent powinien zostać skonsultowany przez lekarza ortopedę. W przypadku bardzo silnych objawów wskazana jest konsultacja w ramach ostrego dyżuru. W łagodniejszych przypadkach możliwa jest planowa wizyta w poradni ortopedycznej.
Jak lekarz ustala rozpoznanie zapalenia kaletki wyrostka łokciowego?
Ortopeda konsultujący pacjenta ustala rozpoznanie zapalenia kaletki wyrostka łokciowego na podstawie zebranego wywiadu i badania klinicznego zmienionej okolicy. W większości przypadków jest to wystarczające do postawienia diagnozy i wdrożenia leczenia.
W części przypadków uzasadnione jest poszerzenie diagnostyki o badanie RTG stawu łokciowego (np. po urazach), USG lub nakłucie kaletki i pobranie z niej płynu do badania.
Jakie są metody leczenia zapalenia kaletki wyrostka łokciowego?
Leczenie polega na wyciszeniu stanu zapalnego, do którego doszło w kaletce. W zdecydowanej większości przypadków do zapalenia dochodzi na tle mikrourazów lub przebytego wcześniej stłuczenia tej okolicy i leczenie ogranicza się do postępowania objawowego. Pacjent otrzymuje zalecenia oszczędzania łokcia, chłodzenia bolesnej okolicy oraz przyjmowania doustnie leków przeciwzapalnych – rzadziej lek przeciwzapalny podaje się w zastrzyku bezpośrednio do kaletki.
W przypadkach zapalenia na podłożu infekcji, stosuje się doustne antybiotyki.
W przypadkach związanych z chorobami metabolicznymi lub reumatologicznymi, oprócz postępowania objawowego, weryfikuje się leczenie choroby podstawowej. Często bywa tak, że zapalenie kaletki świadczy, np. o złej kontroli cukrzycy i ta choroba może wówczas wymagać modyfikacji leczenia.
Zdarza się, że zapalenie kaletki wyrostka łokciowego może być pierwszym objawem dny moczanowej, cukrzycy lub choroby reumatologicznej. W takich sytuacjach, oprócz doraźnego opanowania zapalenia, pacjent może wymagać diagnostyki w kierunku tych chorób, a czasami wdrożenia ich leczenia na stałe.
Powyższe postępowanie dotyczy pierwszego epizodu zapalenia kaletki wyrostka łokciowego. W przypadku zapaleń trwających przewlekle mimo takiego leczenia lub nawracających po przebytym leczeniu, diagnostyka w kierunku chorób ogólnych jest już obowiązkowa. Bywają konieczne również bardziej inwazyjne metody leczenia – wówczas częściej lekarze sięgają po zastrzyki przeciwzapalne, w rzadkich przypadkach konieczne jest operacyjne wycięcie kaletki.
Jakie jest rokowanie w zapaleniu kaletki łokciowej?
Rokowanie co do wyleczenia pierwszego zapalenia kaletki wyrostka łokciowego są bardzo dobre. U większości pacjentów po leczeniu przeciwzapalnym i/lub antybiotykoterapii dolegliwości ustępują zupełnie i problem już nie nawraca.
W przypadku braku poprawy po podstawowym leczeniu lub nawrotach choroby, najczęściej okazuje się, że dzieje się to na podłożu chorób ogólnych, które stanowią dla pacjenta większy problem niż samo zapalenie kaletki i mają różne rokowania co do wyleczenia.
Co zrobić, żeby uniknąć zapalenia kaletki łokciowej?
Należy unikać urazów i ucisku okolicy łokcia – uderzania tej okolicy (nawet z niewielką siłą), długotrwałego opierania się na łokciu. Należy również dbać o oczyszczenie i utrzymywanie w czystości ewentualny otarć lub ran skóry w tej okolicy.
Gdy u pacjenta już zdiagnozowano jakieś choroby reumatologiczne lub metaboliczne, konieczna jest ich skrupulatna kontrola i stosowanie się do zaleceń lekarza prowadzącego – internisty, diabetologa, reumatologa – w porozumieniu z lekarzem rodzinnym.
