Zmiany fizjologiczne związane z karami cielesnymi i przemocą słowną
Stosowanie kar cielesnych i przemocy słownej przez rodziców powiązano ze zmianami w anatomii mózgowia, które są możliwe do zobrazowania w rezonansie magnetycznym (MR). W jednym z badań, obejmujących młodych dorosłych, u których w sposób przedłużony i powtarzający się stosowano surowe kary cielesne, stwierdzono zmniejszoną objętość istoty szarej w okolicy przedczołowej oraz gorsze wyniki oceny ilorazu inteligencji (IQ). W podobnym badaniu, obejmującym młodych dorosłych bez urazu w wywiadzie, narażonych na przemoc słowną ze strony rodziców, stwierdzono zmiany w szlakach istoty białej. W ostatnich badaniach potwierdzono związek kar fizycznych ze stężeniem kortyzolu, którego zwiększone stężenie może wywoływać toksyczny stres z następowymi zmianami w architekturze mózgowia.
Surowa przemoc słowna wywiera szkodliwy wpływ na samoocenę dziecka oraz związana jest z problemami zdrowia psychicznego wśród dzieci i młodzieży. Jej stosowanie u dzieci przed 13. rokiem życia wiązało się z częstszym występowaniem zaburzeń zachowania w wieku młodzieńczym oraz objawów depresyjnych pomiędzy 13. a 14. rokiem życia. Zachowanie nastolatków wpływa na zachowania rodziców – złe pozwalało przewidzieć częstsze wprowadzanie surowej dyscypliny przez rodziców u dzieci pomiędzy 13. a 14. rokiem życia. W jednym z badań stwierdzono ponadto, że ciepło emocjonalne i troska rodziców nie wpływała na odległe skutki surowej dyscypliny słownej – zachowanie nastolatków oraz występowanie objawów depresyjnych.
Promowanie skutecznych metod wychowawczych
Dwa najsilniejsze czynniki wpływające na akceptację stosowania kar cielesnych to: normy społeczne oraz akceptacja takich metod przez specjalistów. Dlatego korzystne może być udzielanie porad zniechęcających do stosowania jakiejkolwiek formy kar cielesnych. Należy informować rodziców, że dawanie klapsów, choć wydaje się przerywać zachowanie dziecka, jest nieskuteczne długofalowo. Należy im jednocześnie przedstawić metody wychowawcze pozwalające zastąpić stosowane dotychczas kary cielesne. Być może rodzice stosujący karanie poprzez klapsy jako ostateczne rozwiązanie stosowaliby ten sposób rzadziej (lub wcale), jeżeli znaliby inne skuteczne metody wychowawcze.
Najlepszym sposobem uczenia akceptowalnego zachowania, polecanym przez wiele źródeł, jest pozytywne wzmacnianie. Kierowanie do dzieci słów: „Lubię kiedy robisz...”, to prosty sposób na wzmacnianie pożądanego zachowania. American Academy of Pediatrics zaleca stosowania zdrowych sposobów wychowawczych, takich jak: pozytywne wzmacnianie właściwych zachowań, wyznaczanie granic, określanie oczekiwań. Nie zaleca dawania klapsów, uderzania, grożenia, obrażania, poniżania lub zawstydzenia.
Zalecenia
1. Rodzice i opiekunowie w złości, ani w konsekwencji złego zachowania, nie powinni stosować kar cielesnych (w tym uderzania, klapsów), ani żadnych innych metod, w tym przemocy słownej, powodujących upokorzenie lub wstyd.
2. Pediatrzy mogą przekazywać:
- porady dotyczące skutecznych metod wychowawczych pomagających rodzicom w nauce akceptowalnych zachowań dzieci
- informacje dotyczące szkodliwych skutków i braku skuteczności stosowania kar cielesnych
- opinię, że choć większość dzieci, u których stosowano dawanie klapsów wyrasta na szczęśliwych, zdrowych nastolatków aktualne dane naukowe sugerują, że dawanie klapsów nie jest konieczne i może powodować odległe szkody.
