Dziecko w świecie społecznym
Wakacje są świetnym polem eksperymentowania naszych dzieci z relacjami społecznymi – nawiązywania i podtrzymywania kontaktów, które są ważne i nowe. W czasie, który jest inny niż zorganizowane zajęcia, dzieci uczą się tego, jak są odbierane przez rówieśników, jak same na nich reagują, jakiego rodzaju kontaktu potrzebują i jak same organizują sobie swoje relacje. W tym okresie jest więcej niż na co dzień możliwości zaobserwowania zachowań dzieci, które mają charakter intuicyjny, spontaniczny, pokazujący ich ukryte nastawienia. Możemy zauważyć, czy dziecko chętnie uczestniczy we wspólnych doświadczeniach, czy reaguje lękiem na sytuacje nowe, czy mimo trudności potrafi cieszyć się z danej sytuacji.
Ważne jest, by obserwować dziecko w całym spektrum jego zachowań – zbytnia zależność od innych, ciągłe bycie z innymi nie jest dobre, tak samo jak izolacja, odosobnienie i ciągłe bycie samemu. Przyglądajmy się dziecku, czy jego odosobnienie jest bardziej wyborem czy lękiem przed kontaktem z innymi. Czy jego nadmierna aktywność wobec innych jest chęcią przypodobania się innym i ulegania im. Czy w sytuacjach społecznych dziecko potrafi bardzo elastycznie się zachowywać – współpracować, ale też stawiać granice wobec zachowań naruszających jego poczucie własnej wartości.
Emocje jako komunikaty
– W świecie i dziecka i dorosłych emocje są komunikatami o potrzebach, o tym, co jest dobre i o tym, czego się obawiamy. Są naturalnymi reakcjami podpowiadającymi atak, obronę, przylgnięcie albo zamrożenie. Spędzając czas wakacyjny z dziećmi, rodzice mają możliwość zobaczyć to, jak dziecko reaguje na różne sytuacje. Czy boi się, czy ciągle złości się, czy nie widzi zagrożenia tam, gdzie jest niebezpiecznie, czy bardziej martwi się niż cieszy w sytuacjach wygrywania w grach zespołowych – wyjaśnia psycholożka.
Emocje dziecka są bardzo zmienne, co jest naturalne, bo sytuacje, które przeżywa są bardzo niestałe i różnorodne. Dla rodziców mogą być znakami niepokoju te emocje, które trwają mimo zmieniających się sytuacji, np. ciągły smutek, złość czy lęk. Wtedy warto przyjrzeć się, co dzieje się z dzieckiem, czego ono potrzebuje i na co konkretnie reaguje.
W naszym życiu emocje złości, smutku, strachu i radości są naturalnymi reakcjami na sytuacje w życiu. Ich nieadekwatność do sytuacji bądź uporczywe trwanie mogą być wskaźnikami dla rodziców, że dziecko nie radzi sobie z regulacją emocjonalną. I wtedy jest potrzebna reakcja dorosłego – nazwanie emocji, przeżycie ich z dzieckiem i zaakceptowanie.
– Rolą rodzica jest przygotowanie dziecka do wyjścia w świat. W świat, który jest różnorodny, nieprzewidywalny, bezpieczny, ale bywa też zagrażający. Ważne, by czuło ono realność otaczającej go rzeczywistości i swoich możliwości. Do „walizki życia” rodzice mogą dodawać wszelkie informacje zwrotne do dziecka – jak je postrzegają, jaki widzą w nim potencjał, jak widzą ich radzenie sobie w różnych sytuacjach, jak widzą ich przeżywanie. W czasie wakacji jest mnóstwo okazji, by tak właśnie porozmawiać ze sobą. By dziecko usłyszało, a jednocześnie nauczyło się, jak wielką moc wzmacniającą mogą mieć słowa. Te wzmacniające i przyzwalające – podsumowuje Magdalena Sękowska.
