Pytanie nadesłane do redakcji
Jak powinien być rehabilitowany 7-letni chłopiec, po operacji guza mózgu, po której nie może przełykać? Ma coś w rodzaju dysfagii. Gdzie szukać pomocy?
Kasia
Odpowiedziała
lek. med. Alicja Koczwara
specjalista rehabilitacji medycznej
Oddział Rehabilitacji USD Kraków
LuxMed Krakow
Połykanie jest skomplikowanym procesem, który składa się z 3 etapów;
- przygotowanie pokarmu poprzez rozdrobnienie, zmieszanie ze śliną i uformowanie w kształt możliwy do przełknięcia,
- przejście pokarmu przez gardło,
- transport do żołądka przez przełyk.
Akt połykania jest skoordynowany z oddychaniem, aby nie doszło do przedostania się pokarmu do dróg oddechowych. Ten skomplikowany proces jest regulowany przez nerwy, które swój początek biorą w mózgu w różnych jego okolicach. Uszkodzenie kilku lub pojedynczego nerwu czaszkowego w wyniku samej choroby nowotworowej lub w czasie operacji neurochirurgicznej może być przyczyną zaburzenia tego procesu. Jeżeli dysfunkcja występuje na poziomie jamy ustnej, to istnieje szansa na wyćwiczenie zaburzenia. Jeżeli zaburzenie dotyczy 2 lub 3 fazy połykania, to nie mamy na to bezpośredniego wpływu.
Nie należy czekać na powrót funkcji zbyt długo. Karmienie dziecka sondą powoduje duży dyskomfort pacjenta i może utrudniać rehabilitację ruchową. Nie należy podejmować na własną rękę prób karmienia doustnego, ponieważ przypadkowe dostanie się cząstek pokarmu lub płynu do dróg oddechowych może wywołać zachłystowe zapalenie płuc trudne w leczeniu.
Stan funkcjonalny aparatu oralnego odpowiedzialnego za połykanie powinien ocenić neurologopeda i w zależności od wyniku badania zaleci odpowiednie postępowanie począwszy od prawidłowej, ułatwiającej połykanie pozycji w czasie karmienia.
Jeżeli karmienie doustne nie jest możliwe, celowe jest rozważenie karmienia dziecka przez bezpośrednią przetokę do żołądka, tzw. PEG. Stwarza to poprawę komfortu dziecka, bezpieczeństwo karmienia, dobre odżywienie oraz swobodniejsze niż z sondą oddychanie.
Należy podkreślić, że nie wyklucza to dalszej stymulacji przygotowującej do karmienia doustnego. Ważne jest to, że tę przetokę można w każdej chwili usunąć i kontynuować żywienie doustne.