Neuroartropatia cukrzycowa
Co to jest neuroartropatia cukrzycowa i jakie są jej przyczyny?
Neuroartropatia cukrzycowa jest postępującym uszkodzeniem kości i stawów w przebiegu cukrzycy. Zazwyczaj dotyczy stawów stopy lub stawów kręgosłupa. Rozwija się na skutek stopniowego uszkodzenia nerwów wskutek niewyrównanej cukrzycy, co prowadzi do zaburzeń odczuwania bólu i położenia. Sytuacja ta sprzyja często niezauważalnym dla chorego mikrourazom (czyli bardzo drobnym urazom) prowadzącym do stopniowego zniszczenia stawów.
Jak często występuje neuroartropatia cukrzycowa?
Szacowana częstość zachorowania na neuroartropatię cukrzycową wynosi 0,1-0,4% wszystkich chorych na cukrzycę. Choroba najczęściej rozwija się między 50. a 70. rokiem życia.
Jak objawia się neuroartropatia cukrzycowa?
Zmiany patologiczne najczęściej obejmują stawy stóp. Przebieg choroby można podzielić na dwa okresy:
- Okres ostry objawia się bezbolesnym obrzękiem okolicy uszkodzonego stawu z towarzyszącym zaczerwienieniem i wzrostem ocieplenia skóry. Poprzedzony jest wystąpieniem urazu bądź mikrouszkodzenia, którego chory może nie być świadomy.
- Drugi okres, w którym dochodzi do deformacji stopy, która kształtem przypomina „fotel bujany”.
Co robić w przypadku wystąpienia neuroartropatii cukrzycowej?
W chwili wystąpienia pierwszych objawów neuroartropatii cukrzycowej należy zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub diabetologa prowadzącego. Ważne jest, aby w pierwszej kolejności wykluczyć inne choroby mogące przebiegać z podobnymi objawami, gdyż sposób ich leczenia znacząco różni się między sobą, a nieleczone mogą doprowadzić do poważnych powikłań.
W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie neuroartropatii cukrzycowej?
Najpierw lekarz zbiera wywiad dotyczący rozwoju dolegliwości, a także przebiegu i leczenia choroby podstawowej, czyli cukrzycy. Zapyta o ewentualne urazy, higienę okolic uszkodzonego stawu, inne objawy, choroby towarzyszące i ich leczenie.
Następnie lekarz bada pacjenta ze szczególnym uwzględnieniem chorej okolicy. Do podstawowych metod rozpoznania ostrego okresu choroby należy pomiar temperatury termometrem laserowym nad zmienionym patologicznie miejscem i porównanie z pomiarem nad takim samym zdrowym stawem po drugiej stronie ciała (np. na drugiej stopie). Jeśli różnica temperatur między stawem objętym patologią a analogicznym zdrowym stawem przekracza 2°C, świadczy to z dużym prawdopodobieństwem o rozwoju ostrej fazy neuroartropatii. Kolejnym krokiem w diagnostyce jest wykonanie zdjęcia radiologicznego zajętego stawu. Rozpoznanie fazy przewlekłej neuroartropatii cukrzycowej również opiera się głównie na typowym obrazie w badaniu RTG.
Jakie są metody leczenia neuroartropatii cukrzycowej?
Bardzo ważne jest wczesne wykrycie ostrego procesu choroby. W leczeniu stosuje się przede wszystkim unieruchomienie z odciążeniem zajętego stawu. Należy także ściśle kontrolować leczenie cukrzycy, a w razie potrzeby je zmodyfikować. Najczęściej zaleca się leżenie w łóżku z lekko uniesioną kończyną oraz włączenie intensywnej insulinoterapii.
W leczeniu przewlekłej fazy choroby stosuje się leczenie ortopedyczne. Zakłada się opatrunek gipsowy lub indywidualnie dobrane obuwie korekcyjne dostosowane do kształtu stopy, aby zminimalizować możliwość otarcia skóry i innych uszkodzeń.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie neuroartropatii cukrzycowej?
Skuteczność leczenia neuroartropatii cukrzycowej zależy od stopnia zniszczenia stawów. W zmianach zawansowanych ze znacznym zniekształceniem stopy, całkowity powrót do zdrowia i sprawności fizycznej nie jest możliwy. W zmianach wczesnych, wdrożenie odpowiedniego leczenia umożliwia zatrzymanie procesu chorobowego i uniknięcie trwałego kalectwa.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia neuroartropatii cukrzycowej?
Przewlekły charakter zmian prowadzących do powstania neuroartropatii cukrzycowej wymaga bardzo rygorystycznego przestrzegania prawidłowych wartości glikemii, unikania urazów stóp, a także noszenia odpowiednio dobranego obuwia.
Co robić, aby uniknąć zachorowania na neuroartropatię cukrzycową?
Najważniejszym elementem profilaktyki rozwoju neuroartropatii cukrzycowej jest prawidłowe wyrównanie glikemii, stężenia cholesterolu i ciśnienia tętniczego. Neuroartropatia cukrzycowa jest powikłaniem cukrzycy, dlatego też jej profilaktyka obejmuje przede wszystkim ścisłe przestrzeganie zaleceń dotyczących leczenia cukrzycy i systematyczną kontrolę efektów leczenia. Bardzo ważne jest unikanie urazów, w tym mikrourazów, a więc noszenie odpowiednio dobranego obuwia, sprawdzanie dotykiem wnętrza butów przed ich założeniem, noszenie skarpet bezszwowych, unikanie chodzenia boso oraz przestrzeganie zasad prawidłowej pielęgnacji stóp.
