COVID-19 przyczyną załamania realizacji szczepień przeciwko odrze

Co najmniej 117 mln dzieci w 37 krajach nie otrzyma szczepienia przeciwko odrze na czas – alarmuje UNICEF. Powodem jest trwająca pandemia COVID-19, związane z nią obciążenie zasobów ochrony zdrowia w wielu krajach i odraczanie szczepień dzieci w celu zmniejszenia ryzyka transmisji SARS-CoV-2. Stwarza to zagrożenie wybuchu kolejnej pandemii.

Fot. istockphoto.com

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że w 2018 roku z powodu odry i jej powikłań na świecie zmarło 140 000 osób, w większości dzieci <5. roku życia. Wstępne dane za 2019 rok wskazują, że na odrę na świecie zachorowało 524 718 osób, a w ciągu pierwszych trzech miesięcy 2020 roku (dane do 4 kwietnia br.) prawie 30 000 osób. To oznacza, że mimo pandemii COVID-19 odra nie zniknęła.

W biedniejszych regionach świata realizacja szczepień ochronnych często odbywa się poza gabinetem lekarskim, w miejscach, gdzie gromadzi się duża liczba osób (szkoły, kościoły, meczety). Z uwagi trwającą pandemię WHO zaleciła, aby biedniejsze kraje, jeżeli nie ma w nich aktywnych ognisk odry, odroczyły realizację szczepień. Do tej pory zrobiły tak 24 kraje, m.in. Nigeria, Ukraina, Uzbekistan. WHO wyraźnie podkreśla jednak, że realizacja szczepień ochronnych jest kluczowa dla zachowania zdrowia i życia. Przerwanie realizacji szczepień ochronnych, nawet na krótki czas, może zwiększyć ryzyko wybuchu ognisk epidemicznych chorób, którym można zapobiegać poprzez szczepienia. Dlatego zaleca, aby rządy poszczególnych krajów same oszacowały ryzyko, które może wiązać się z czasowym wstrzymaniem realizacji szczepień.

UNICEF apeluje o dokładne rejestrowanie dzieci, które nie otrzymały należnych dawek szczepionki, aby można było je sprawnie uzupełnić, kiedy tylko stanie się to możliwe. Sytuacja w biednych regionach świata jest jednak szczególnie trudna. Właściwie nie ma tam żadnych rejestrów szczepień, więc ich uzupełnienie też będzie utrudnione. Eksperci obawiają się, że wiele dzieci po prostu nie zostanie zaszczepionych, co będzie miało poważne konsekwencja dla zdrowia i życia ich oraz całych populacji.

Zakłócenia w realizacji rutynowych szczepień, w tym przeciwko odrze, dotyczą także bogatszych regionów Europy czy Ameryki Północnej. Często bardziej z powodu obaw przed transmisją SARS-CoV-2 niż rzeczywistą niemożnością wykonania szczepień. WHO wydała zalecenia dotyczące realizacji rutynowych szczepień ochronnych w czasie pandemii COVID-19 w Regionie Europejskim. Wyraźnie wskazuje w nich, że wizyty szczepienne powinny być realizowane tak długo, jak tylko pozwalają na to zastosowane metody walki z epidemią COVID-19. Priorytetowo należy traktować realizację schematów szczepienia pierwotnego, zwłaszcza przeciwko odrze, polio i innych szczepionek skojarzonych. Zalecenia WHO są zgodne ze stanowiskiem amerykańskich Centers for Disease Control and Prevention oraz American Academy of Pediatrics, które wskazują, że realizacja szczepień w pierwszych 2 latach życia dziecka jest priorytetowa (p. Zalecenia CDC dotyczące rutynowych szczepień ochronnych w czasie pandemii COVID-19).

Dr Robin Nandy, odpowiedzialny w UNICEF za szczepienia ochronne nie ma wątpliwości, że znalezienie równowagi między ochroną przed rozprzestrzenianiem się SARS-CoV-2 a ochroną przed powrotem chorób zakaźnych, którym można zapobiegać poprzez szczepienia, to kwestia „trudna i delikatna”. Musimy pogodzić się z trudnościami w realizacji rutynowych szczepień. Szczepiąc dzieci, nie możemy przyczyniać się do rozprzestrzeniania COVID-19, ale nie możemy dopuścić, aby w jakimkolwiek kraju, który podnosi się po pandemii, doszło do wybuchu epidemii odry albo błonicy.