×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Testy skórne

Testy skórne to najważniejsze badanie wykorzystywane w diagnostyce alergii. Pozwalają one na proste, szybkie i bezpieczne potwierdzenie uczulenia na różne alergeny.

Wyróżniamy:

  • testy śródskórne
  • testy punktowe
  • testy płatkowe.

Testy śródskórne polegają na wstrzyknięciu śródskórnym (igła nie przebija skóry, a więc takie wstrzyknięcie nie jest bolesne) małej ilości alergenu.

Testy punktowe polegają na nałożeniu na skórę kropelki roztworu zawierającego alergen, a następnie delikatnym nakłuwaniu skóry igłą. Są one bezpieczniejsze, ale mniej czułe - ujemny wynik testu punktowego nie oznacza braku uczulenia.

Testy płatkowe wykonuje się, nakładając na skórę krążek bibuły nasączony roztworem zawierającym alergen.

Do wszystkich rodzajów testów stosuje się wystandaryzowane roztwory alergenów, zawierające ich ściśle określone ilości. Dodatkowo stosuje się zwykle 2 roztwory kontrolne - kontrolę dodatnią (czyli roztwór alergenu, który zawsze powinien powodować reakcję) i kontrolę ujemną (czyli roztwór, który nigdy nie powinien powodować reakcji.

Jeśli roztwór zastosowany jako kontrola dodatnia nie powoduje reakcji bądź reakcję powoduje kontrola ujemna, wynik testu nie nadaje się do interpretacji i badanie trzeba powtórzyć. Brak reakcji na kontrolę dodatnią często jest wynikiem nieodstawienia leków przeciwhistaminowych przed wykonaniem testów skórnych.

Zwykle testy skórne punktowe i śródskórne wykonuje się na skórze przedramienia, rzadziej na skórze pleców, natomiast testy płatkowe zwykle na skórze pleców.

Wskazania do wykonania testów skórnych

Testy skórne wykorzystuje się do wykrywania uczulenia na alergeny. Testy punktowe i śródskórne są najbardziej przydatne w wykrywaniu uczulenia na alergeny wziewne, jad owadów oraz alergii na leki (nie dotyczy to nadwrażliwości na kwas acetylosalicylowy, czyli aspirynę). Są one mniej czułe w wykrywaniu uczulenia na alergeny pokarmowe. Testy płatkowe są stosowane w celu wykrycia przyczyn atopowego zapalenia skóry i nie są użyteczne w diagnostyce astmy.

Warto pamiętać, że dodatnie wyniki testów skórnych lekarz powinien interpretować, pamiętając o zgłaszanych dolegliwościach. Dodatnie wyniki testów skórnych występują nawet u 15-30% osób bez objawów alergii.

Przeciwwskazania do wykonania testów skórnych

Przed wykonaniem testów skórnych należy koniecznie odstawić leki przeciwhistaminowe. Czas hamującego działania na odczyny skórne zależy od rodzaju leku, ale może sięgać nawet 30-60 dni! Niemniej w przypadku większości stosowanych obecnie leków przeciwhistaminowych czas ten jest krótszy niż 2 tygodnie.

Ponadto w dniu wykonywania testów nie wolno stosować kosmetyków na powierzchnię skóry, na której będzie wykonywany test.

Testów skórnych nie powinno się wykonywać w czasie ciąży. Sam test nie stanowi zagrożenia dla zdrowia dziecka, ale istnieje niewielkie ryzyko wystąpienia silnej uogólnionej reakcji, która może mieć szkodliwy wpływ na zdrowie dziecka.

Testów płatkowych nie powinno się wykonywać po okresie długotrwałego przebywania na słońcu (np. po wakacjach) oraz u osób stosujących glikokortykosteroidy ogólnoustrojowo albo miejscowo na skórę pleców.

Interpretacja wyniku testów punktowych i śródskórnych

Testy skórne
Testy skórne
Fot. Testy skórne

Miejsce wykonania testu ocenia się po 15-20 minutach. W miejscu wkłucia pojawia się bąbel i rumień (zaczerwienienie). Wynik jest dodatni, jeżeli wielkość bąbla jest co najmniej o 3 mm większa niż bąbla spowodowanego przez roztwór kontroli ujemnej. Nasilenie reakcji miejscowej określa się liczbą „+” - od 1 do 4. Im większa liczba, tym silniejsza reakcja.

Płatkowe testy skórne są najlepszym badaniem służącym do identyfikacji alergenów kontaktowych. Potencjalne alergeny nakłada się na skórę za pomocą specjalnych komór umocowanych na przylepcu. Komory wypełnia się testowanymi substancjami, a następnie nakleja na skórę pleców. Alergeny pozostają na skórze badanego przez 48 godzin. Reakcję skórną ocenia się bezpośrednio po zdjęciu przylepców oraz w ciągu kolejnych dni (w 48., 72. oraz 96. godzinie od chwili nałożenia alergenów na skórę). Zmiany skórne, które pojawiają się w trakcie wykonywania testów płatkowych, mogą być bardzo różne i  ich interpretacja wymaga doświadczenia.

W ocenie odczynów skórnych lekarze używają systemu Międzynarodowej Grupy Badającej Wyprysk Kontaktowy (Ang. International Contact Dermatitis Research Group - ICRDG). W tym systemie „-” oznacza brak odczynu skórnego, „?” lub „ą” - reakcję wątpliwą, „+” - słabą reakcję z nieznacznym rumieniem, naciekiem i grudkami, ale bez pęcherzyków, natomiast „++” oznacza silny odczyn z obrzękiem lub pojedynczymi pęcherzykami, a „+++” bardzo silny odczyn ze zlewającymi się grudkami pęcherzykowymi lub owrzodzeniami.

Reakcje, które cechuje błyszcząca skóra lub krostki, uważa się za odczyny podrażnieniowe i oznacza symbolem „R”. Uzyskany wynik trzeba dokładnie omówić z lekarzem i nie należy próbować interpretować go samemu. W celu uzyskania wiarygodnych wyników testów płatkowych przed ich wykonaniem należy odstawić zarówno stosowane miejscowo inhibitory kalcyneuryny i glikokortykosteridy, jak i leki przeciwhistaminowe, przeciwleukotrienowe i glikokortykosteroidy podawane ogólnoustrojowo.

20.06.2017
Zobacz także
  • Uczulenie? Alergia? Co to znaczy?
  • Kalendarz pylenia
  • Najpopularniejsze alergeny
Wybrane treści dla Ciebie
  • Pokrzywka
  • Ostre, okresowe i przetrwałe alergiczne zapalenie spojówek
  • Astma ciężka (oporna na leczenie)
  • Dieta dla osób dorosłych z alergią na białka jaja
  • Dopełniacz
  • Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja)
  • Dieta w eozynofilowym zapaleniu przełyku
  • Astma aspirynowa
  • Alergia na leki
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta