Znieczulenie miejscowe nasiękowe to jeden z rodzajów znieczulenia miejscowego. Zwane jest inaczej infiltracyjnym i polega na podaniu leku znieczulającego śródskórnie, podskórnie lub domięśniowo w bezpośrednią okolicę miejsca operowanego przez ostrzyknięcie. Stosuje się je głównie, podobnie jak inne znieczulenia miejscowe, do blokady zakończeń nerwowych, aby umożliwić operację bez znoszenia świadomości. Przy znieczuleniu nasiękowym, stosowany lek blokuje przewodnictwo nerwów czuciowych lokalnie, stężenie leku jest małe, a jego ilość zależy od wielkości obszaru, który ma być znieczulany. Efekt znieczulenia jest szybko zauważalny, a jego czas zależy od zastosowanego leku.
Szczególną postać znieczulenia nasiękowego stosuje się przy odcinkowym znieczuleniu dożylnym, przy którym lek znieczulający podaje się do żyły kończyny wcześniej uciśniętej mankietem (w której krążenie przerwano za pomocą opaski uciskowej).
Jakie są wskazania do znieczulenia nasiękowego?
Znieczulenie nasiękowe jest mniej inwazyjne i powoduje mniej działań niepożądanych. Stosuje się je w niektórych zabiegach laryngologicznych, urologicznych, dermatologicznych, okulistycznych, stomatologicznych, a także w drobnych zabiegach chirurgicznych. Jego odmianę w postaci tzw. bloku Biera, czyli odcinkowego znieczulenia dożylnego stosuje się w chirurgii kończyn.
Znieczulenie nasiękowe stosuje się często w okulistyce, w leczeniu zaćmy. Postęp medycyny spowodował, że przy niektórych zabiegach nie jest wymagane już znieczulenie, które powoduje unieruchomienie gałki ocznej i obniża ciśnienie wewnątrzgałkowe, dlatego można decydować się na znieczulenie nasiękowe w postaci kropli i dokomorowe.
Znieczulenie nasiękowe stosuje się również w trakcie znieczulenia ogólnego w celu leczenia bólu pooperacyjnego. W takich przypadkach wykonuje je kończący zabieg chirurg, który ostrzykuje zaszytą ranę pooperacyjną.
Jak przebiega znieczulenie nasiękowe?
Znieczulenie nasiękowe charakteryzuje się dużą objętością leku przy małym jego stężeniu. Do znieczulenia stosuje się takie środki, jak lignokaina, prokaina, mepiwakaina, prilokaina, bupiwakaina. W praktyce anestezjologicznej najczęściej stosuje się lignokainę, bupiwakainę i ropiwakainę. Działanie większości leków przedłuża dodanie adrenaliny, która obkurczając lokalne naczynia krwionośne i zmniejsza wchłanianie podanej substancji. Środkiem znieczulającym ostrzykuje się wybrane miejsce. Znieczulenie to wykonuje się zazwyczaj w warunkach ambulatoryjnych, takich jak szpitalne oddziały ratunkowe, poradnie chirurgiczne, czy gabinety stomatologiczne.
Jak przygotować się do znieczulenia nasiękowego i jakie są przeciwwskazania do jego stosowania?
Samo znieczulenie nasiękowe nie stanowi wskazania, żeby pacjent pozostawał na czczo.
Przeciwwskazania do znieczulenia nasiękowego to głównie nadwrażliwość lub uczulenie na stosowane leki. Bezwzględnym przeciwwskazaniem będzie też stan zapalny w okolicy, gdzie podawany ma być lek, gdyż w takiej sytuacji nie wystąpi działanie znieczulające. Względnym przeciwwskazaniem jest padaczka.
Jakie powikłania mogą wystąpić po znieczuleniu nasiękowym?
Powikłania najczęściej związane są z toksycznym lub uczulającym działaniem leków znieczulających, zależą od dawki i stężenia leku i są znacznie większe w razie przypadkowego podania donaczyniowego. Leki te nie powinny znaleźć się bezpośrednio w układzie krwionośnym pacjenta. Dlatego bardzo istotna jest prawidłowa technika znieczulenia, polegająca między innymi na ciągłym sprawdzaniu położenia igły podającej lek. Część leków znieczulających miejscowo ma indywidualne działania toksyczne. Pierwsze objawy niepożądane to zawroty głowy, uczucie metalicznego smaku w ustach, parestezje i drżenia mięśniowe. W razie silniejszej reakcji – utrata przytomności, drgawki, zaburzenia oddychania, spadek rzutu serca i arytmie. Mimo wszystko, znieczulenia miejscowe obarczone są dużo mniejszym ryzykiem powikłań niż znieczulenie ogólne. Pacjent pozostaje świadomy, jego stan kontrolowany jest przez anestezjologa lub lekarza wykonującego znieczulenie, jest też bezpieczniejszy pod kątem kardiologicznym. Działania niepożądane wynikają z podaży zbyt dużej dawki lub z przypadkowego podania donaczyniowego. Pacjent krótki czas po zabiegu powinien być obserwowany.
