Ratownictwo gotowe na otyłość olbrzymią?

Coraz większa liczba pacjentów z nadwagą i otyłością wymusza odpowiednie przygotowanie systemu zdrowia także pod względem sprzętu wykorzystywanego do opieki nad tymi pacjentami w ratownictwie.

Fot. Patryk Ogorzałek / Agencja Gazeta

Otyłość i nadwaga wiąże się z wieloma chorobami współistniejącymi: cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, chorobami układu sercowo-naczyniowego, dną moczanową, zwyrodnieniem stawów czy niewydolnością oddechową. Niesamodzielni otyli pacjenci z ograniczeniami ruchowymi, na pierwszym etapie opieki medycznej zdani są na siłę fizyczną ratowników. Przeniesienie takiego pacjenta z mieszkania, często bez windy, do karetki to duże wyzwanie, dlatego w akcji często niezbędne jest wsparcie dodatkowych zespołów ratowniczych (o ile są dostępne) lub straży pożarnej wyposażonej w nosze bariatryczne, drabiny, dźwigi itp. Sprawna interwencja ratownicza zaczyna się od wywiadu przeprowadzonego przez dyspozytora, który po uzyskaniu informacji o wadze pacjenta, może poprosić o wsparcie dodatkowe zespoły ratownicze (o ile są dostępne) lub inne służby, np. straż pożarną wyposażoną w nosze bariatryczne.

Taka sytuacja miała miejsce w Świnoujściu (woj. zachodniopomorskie), gdzie do ważącego 300 kg mężczyzny wezwano pomoc.

– Pierwszej pomocy pacjentowi udzielił systemowy zespół ratownictwa medycznego, jeżdżący na co dzień zwykłą karetką – mówi Paulina Heigel, rzecznik prasowy WSPR w Szczecinie. – Dodatkowy zespół w karetce bariatrycznej został wysłany na miejsce, aby pomóc w transporcie, jednak ze względu na znaczną wagę i rozmiary pacjenta niezbędne okazało się wezwanie wozu strażackiego, którym bezpiecznie przetransportowano pacjenta do szpitala. W czasie akcji konieczne było m.in. wycięcie fragmentu elewacji budynku. W trakcie działań straży pożarnej ratownicy medyczni monitorowali stan pacjenta i wykonywali medyczne czynności ratunkowe.

W jaki sposób w województwie zachodniopomorskim organizowana jest interwencja ratownicza u pacjenta otyłego?

– Zwykle to osoby wzywające pomoc przekazują dyspozytorowi informację o dużej wadze pacjenta. Jednak czasem dopiero na miejscu okazuje się, że konieczne jest zadysponowanie dodatkowego zespołu ratownictwa medycznego, karetki bariatrycznej z zespołem lub straży pożarnej do pomocy przy transporcie otyłego pacjenta – mówi Paulina Heigel i dodaje: – Po takim zgłoszeniu dyspozytor kieruje do pomocy konieczne wsparcie. Na miejscu ratownicy medyczni komunikują się już bezpośrednio ze strażakami, natomiast obecny na miejscu kierownik zespołu ratownictwa medycznego lub kierownik całej akcji jest w stałym kontakcie z dyspozytorem medycznym, który w razie konieczności podejmuje dalsze działania (np. ustala, do którego szpitala należy zawieźć pacjenta, wysyła na miejsce kolejny zespół ratownictwa medycznego etc.).

W Polsce zespoły ratownictwa medycznego mają do dyspozycji 33 karetki bariatryczne. Jedna z pierwszych tego typu karetek w Polsce została zakupiona dla Krakowskiego Pogotowia Ratunkowego. Jak informuje Joanna Sieradzka, rzecznik KPR, „ambulans ten na co dzień wykorzystywany jest jako karetka transportowa (poza systemem Państwowego Ratownictwa Medycznego), a także jest do dyspozycji na zlecenie placówki medycznej, bądź na wezwanie zespołu systemowego, kiedy należy przewieźć chorego z miejsca zdarzenia do szpitala”. – Drugi ambulans, który w Małopolsce jest w stanie przewieźć pacjentów o większej wadze pracuje w ramach systemu – dodaje rzecznik.

– Patrząc na epidemiologię otyłości w Polsce i na świecie, 33 karetki bariatryczne to zdecydowanie za mało – mówi prof. Piotr Major, chirurg, bariatra, jeden z twórców krakowskiego ośrodka bariatrycznego. – Z moich doświadczeń wynika, że transport pacjenta z olbrzymią otyłością nawet w obrębie województwa małopolskiego, gdzie są dostępne dwa takie ambulanse, nie jest łatwy. Mając na uwadze rosnącą liczbę otyłych powinniśmy dążyć do powiększania liczby karetek dostosowanych do opieki nad pacjentem otyłym.

Czym różni się zwykły ambulans od karetki bariatrycznej? Ta ostatnia dostosowana jest do przewozu pacjentów, których waga przekracza nawet 300 kg. Wyposażona jest w specjalne nosze o nośności do 400 kg (wytrzymałość zwykłych noszy to 270 kg, krzesełka kardiologicznego – 180 kg – przyp. Red.), posiadające specjalną konstrukcję pozwalającą na bezpieczne i wygodne dla pacjenta ich poszerzenie.

– Cała wewnętrzna zabudowa została zaprojektowana specjalnie na potrzeby tego ambulansu – wskazuje rzecznik KPR i wymienia: – Szafki na leki i sprzęt medyczny skonstruowano tak, aby zajmowały jak najmniej miejsca i pozostawiły jak najwięcej przestrzeni wewnątrz. Również krzesełko kardiologiczne jest odpowiednio przystosowane – z poszerzonym siedziskiem i, oczywiście, z mechanizmem płozowym. Większe rozmiary i większą nośność mają również pozostałe elementy wykorzystywane przez ratowników: deska ortopedyczna oraz płachta. Płachta ma też więcej niż zwykle uchwytów – aby mogło ją nieść więcej osób.

– Elementem klasyfikującym pojazd jako karetkę bariatryczną jest wspomagający lub całkowicie automatyczny system załadunku noszy do przestrzeni medycznej ambulansu. Ambulanse bariatryczne dysponowane są podobnie jak pozostałe zespoły ratownictwa medycznego – zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 19 sierpnia 2019 r. – wyjaśnia w odpowiedzi dla MP.PL ministerstwo zdrowia.

Poniżej przedstawiamy wykaz karetek bariatrycznych w Polsce, opracowany dzięki danym udostępnionym MP.PL przez ministerstwo zdrowia.