Duża liczba leukocytów w moczu

Pytanie nadesłane do redakcji:

Duża liczba leukocytów w moczu po antybiotykach jest normalna, ale tylko na dwa miesiące, a potem znowu to samo, co robić, przecież nie można brać cały czas antybiotyków?

Odpowiedział:

dr n. med. Robert Drabczyk
specjalista chorób wewnętrznych
nefrolog
Oddział Nefrologii i Stacja Dializ
Szpital Wojewódzki, Bielsko-Biała

W pytaniu brak istotnych informacji pozwalających ocenić problem kliniczny, takich jak: płeć i wiek osoby, obecność dolegliwości i objawów towarzyszących zmianom w moczu (gorączka, dolegliwości dyzuryczne), występowanie chorób przewlekłych (np. cukrzyca), problemy urologiczne lub ginekologiczne obecnie lub w przeszłości. Okresowa obecność nadmiernej liczby leukocytów w moczu najczęściej jest spowodowana zakażeniem układu moczowego. Fakt, że po zastosowaniu antybiotyku wynik badania moczu jest prawidłowy, wskazuje na zakażenie jako przyczynę leukocyturii. Kilkakrotne w ciągu roku epizody sugerują, że występuje nawracające zakażenie układu moczowego.

W pierwszej kolejności należy potwierdzić lub wykluczyć zakażenie układu moczowego jako przyczynę zmian w moczu. W tym celu, w razie wystąpienia dolegliwości, należy zgłosić się do lekarza, który przeprowadzi wywiad i badanie fizykalne oraz zleci wykonanie badań laboratoryjnych (badanie ogólne moczu oraz posiew moczu). Jednocześnie lekarz na podstawie zebranych informacji oceni, czy jest to niepowikłane zapalenie pęcherza, czy też należy podejrzewać tzw. powikłane zakażenie układu moczowego, gdyż występują nieprawidłowości anatomiczne lub czynnościowe układu moczowego. W przypadku kobiety należy wykluczyć problem dotyczącym narządu rodnego (np. zapalenie pochwy), a w przypadku mężczyzny dokonać oceny pod kątem schorzeń gruczołu krokowego. W razie wątpliwości niezbędne jest badanie przez ginekologa lub urologa.

Jeżeli wyniki tych badań potwierdzą obecność zakażenia, należy przyjmować lek przeciwbakteryjny co najmniej przez 3 dni. Ustąpienie dolegliwości i prawidłowy wynik badania moczu po zakończeniu leczenia potwierdzą prawidłowe rozpoznanie i skuteczność leczenia.

Gdy ponownie wystąpią dolegliwości dyzuryczne, należy wykonać badanie ogólne moczu. Obecna nieprawidłowa liczba leukocytów będzie wskazywać na zakażenie układu moczowego. W takiej sytuacji mamy do czynienia z problemem nawracających zapaleń pęcherza, co jest dość częste u kobiet.

W zapobieganiu zakażeniom układu moczowego pomocne może być przestrzeganie pewnych zasad, takich jak:

• picie odpowiednio dużej ilości płynów w ciągu doby (około 1,5 litra); wypicie dodatkowej szklanki napoju przed stosunkiem płciowym
• po wystąpieniu potrzeby oddania moczu nie należy tej czynności odwlekać; zawsze należy oddać mocz po stosunku płciowym
• należy codziennie myć narządy płciowe oraz zawsze przed stosunkiem płciowym; należy podcierać się w kierunku od przodu do tyłu, co zapobiega przemieszczaniu bakterii z okolicy odbytu w okolicę ujścia cewki moczowej
• w przypadku stosowania środków plemnikobójczych, zwłaszcza z krążkiem pochwowym, zmiana na inną metodę antykoncepcji w porozumieniu z lekarzem
• codzienne picie soku z żurawin (około 1 litra), który hamuje przyleganie bakterii do błony śluzowej dróg moczowych; dostępne są również tabletki zawierające wyciąg z owoców żurawin.

Jeżeli u kobiet nawroty zakażenia mają wyraźny związek z aktywnością seksualną, mogą one w porozumieniu z lekarzem przyjmować profilaktyczną pojedynczą dawkę antybiotyku po stosunku płciowym. U kobiet po menopauzie korzyść może przynieść dopochwowe stosowanie estrogenów, które pomagają przywrócić prawidłową florę bakteryjną, co hamuje rozwój bakterii wywołujących zakażenie układu moczowego.