Rak jelita grubego jest drugim najczęstszym nowotworem złośliwym w Polsce. Rozwija się ze zmian łagodnych – polipów. Taka przemiana trwa najczęściej kilkanaście lat. Dlatego można zapobiec rozwojowi raka, poddając się badaniu odpowiednio wcześnie i usuwając polipy
Fot. istockphoto.com
Ani polipy, ani rak we wczesnym stadium zazwyczaj nie powodują objawów. Istotą profilaktycznej kolonoskopii jest odnalezienie tych bezobjawowych zmian i – o ile to możliwe – ich usunięcie. Takie postępowanie pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka jelita grubego nawet o 60–90 proc.
Czy ten program jest dla Ciebie
Tak, jeśli:
- masz imienne zaproszenie na badanie (jest ważne do końca roku, w którym skończysz 64 lata)
- jesteś w wieku 50–65 lat – niezależnie od wywiadu rodzinnego
- jesteś w wieku 40–49 lat – nie masz objawów raka jelita grubego, ale przynajmniej jeden Twój krewny pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo, dzieci) ma raka jelita grubego
- jesteś w wieku 25–49 lat – masz potwierdzenie z poradni genetycznej, że pochodzisz z rodziny z zespołem Lyncha lub zespołem polipowatości rodzinnej gruczolakowatej – FAP (w ramach programu badań przesiewowych możesz wykonać tylko pierwsze badanie).
Do badania nie są kwalifikowane osoby, które miały wykonaną kolonoskopię w ciągu ostatnich 10 lat.
Cele programu
Obniżenie ryzyka zachorowania na raka jelita grubego oraz leczenie nowotworów we wczesnym stadium rozwoju. Wcześnie wykryty rak jest bardzo często wyleczalny.
Kto i gdzie realizuje program
Program realizowany jest w placówkach w całej Polsce.
Zobacz listę placówek wykonujących badania (obowiązującą do końca 2021 roku).
Jak się zgłosić
Na kolonoskopię profilaktyczną możesz zapisać się telefonicznie lub – po wypełnieniu ankiety (będącej jednocześnie skierowaniem) – osobiście w ośrodku, który realizuje program. Ankieta może być wypełniona samodzielnie lub przez lekarza każdej specjalności.
Co Cię czeka w ramach programu
W ramach programu wykonywana jest kolonoskopia, czyli badanie, które wykrywa łagodne zmiany – polipy, z których rozwija się rak jelita grubego. Usunięcie wykrytych w czasie badania polipów znacznie ogranicza ryzyko choroby. Bezobjawowy rak wykrywany jest u jednej osoby na 125 badanych. Kolonoskopia umożliwia obejrzenie wnętrza jelita grubego przy użyciu giętkiego przyrządu wyposażonego w kamerę i źródło światła (kolonoskop). Jest to badanie bezpieczne, które w szczególnych przypadkach może się odbyć w znieczuleniu – wymagane są wtedy aktualne badania krwi.
Kolonoskopię wystarczy zrobić raz w życiu. Dalsze postępowanie zależy od tego, czy badanie wykryje jakieś zmiany.
Co przygotować
Jeśli zdecydujesz się na badanie, musisz się do niego odpowiednio przygotować. Najlepiej, jeśli na 3 dni przed badaniem przejdziesz na dietę płynną. Możesz pić kawę, herbatę, wodę czy soki, a także jeść zupy – jednak bez warzyw i dodatków.
W dniu poprzedzającym badanie możesz zjeść jedynie śniadanie, bez napojów gazowanych i mleka. Po południu (około godz. 14:00) powinieneś zacząć przyjmować specjalny preparat do oczyszczenia okrężnicy. Reakcją organizmu będą liczne wypróżnienia, pod koniec treścią płynną, klarowną, o zabarwieniu żółtym. Od tego momentu nie możesz jeść, aż do badania.
Jak długo będziesz czekać
Jeśli posiadasz zaproszenie na badanie, to zawiera ono proponowaną datę badania. Istnieje możliwość zmiany terminu.
Jeśli nie masz zaproszenia, a chcesz wziąć udział w programie, to termin wizyty ustali placówka, do której się zgłosisz.
Okres realizacji programu
Program jest realizowany do końca 2021 roku.
Szczegółowe informacje o programie
Program badań przesiewowych raka jelita grubego (PBP) jest zadaniem Narodowej Strategii Onkologicznej. W ramach PBP od 2000 roku wykonywana jest bezpłatna profilaktyczna kolonoskopia. Od 2012 roku w ramach PBP wysyłane są imienne, jednokrotne zaproszenia na kolonoskopię do osób w wieku 55-64 lata.
Zobacz więcej informacji o programie badań przesiewowych raka jelita grubego.
Instytucja odpowiedzialna za program
Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy.
