Konsorcjum złożone ze specjalistów z UG, PG, PAN i dwóch firm opracowało dwie substancje przyspieszające regenerację tkanek - skóry i chrząstki. Naukowcy pracują już nad kolejnymi związkami.
Fot. istockphoto.com
W ramach grantu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) pt. “Nowe technologie farmakologicznej stymulacji regeneracji” REGENNOVA zidentyfikowano dwie substancje, które mają pomagać w gojeniu się ran oraz regeneracji uszkodzonych chrząstek. Na takie zastosowanie tych substancji naukowcy uzyskali właśnie patenty Urzędu Patentowego RP.
Projektem kierowała prof. dr hab. Sylwia Rodziewicz-Motowidło, kierownik Katedry Chemii Biomedycznej Wydziału Chemii Uniwersytetu Gdańskiego. W pracach wzięli udział także specjaliści z Politechniki Gdańskiej, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN w Warszawie oraz firm Medventures sp. z o.o. i Pro Science sp. z o.o.
„Celem projekt REGENNOVA było opracowanie metod farmakologicznej stymulacji regeneracji. Istotą koncepcji medycyny regeneracyjnej jest pobudzenie regeneracji uszkodzonych tkanek lub narządów bez transplantacji tkanek lub komórek do organizmu pacjenta. Medycyna regeneracyjna jest szansą dla ludzi oczekujących na przeszczep narządu, ofiar ciężkich wypadków, jak np. uszkodzenie rdzenia kręgowego, pacjentów cierpiących z powodu chorób cywilizacyjnych jak cukrzyca, rany przewlekłe, choroby sercowo-naczyniowe, odleżyny, czy skutki udaru” - wyjaśnia prof. Rodziewicz-Motowidło.
„Celem projektu było projektowanie, otrzymywanie i badanie aktywności biologicznej peptydów, peptydomimetyków, białek i związków niskocząsteczkowych o aktywności proregeneracyjnej stosowanych w postaci wolnej lub przy użyciu nowoczesnych systemów dostarczania takich jak hydrożele kompozytowe, fibryle peptydowe i sztuczne białka otrzymane metodami inżynierii genetycznej” - dodaje.
Jak wyjaśniają naukowcy, jeden z opatentowanych związków to peptyd zaprojektowany przez rosyjskich naukowców na podstawie sekwencji aminokwasowej hormonu tymopoetyny - substancji odpowiedzialnej m.in. za dojrzewanie ludzkich limfocytów T. „W projekcie REGENNOVA sprawdziliśmy jego potencjał w zakresie procesów regeneracyjnych” - informuje prof. Rodziewicz-Motowidło.
Drugi związek oddziałujący na chrząstkę to także peptyd, który został zaprojektowany już w ramach projektu na podstawie struktury i sekwencji ludzkiego, autologicznego czynnika wzrostu (AGF).
„Czynniki wzrostu posiadają duży potencjał w zakresie procesów regeneracyjnych. Niestety ich działanie pobudza do szybkiego wzrostu także komórki nowotworowe, dlatego peptydy będące ich fragmentami są doskonałą alternatywą. Tym bardziej, że są związkami możliwymi do syntezy chemicznej w laboratorium. W ramach projektu REGENNOVA zaprojektowaliśmy również peptydy na podstawie innego czynnika wzrostu tj. płytkopochodny czynnik wzrostu (PDGF). Na decyzję Polskiego Urzędu Patentowego w zakresie ochrony tych związków właśnie czekamy” - mówi liderka projektu.
Substancja, która ma przyspieszać gojenie jest już w Rosji stosowana w celu pobudzania układu immunologicznego. Jest więc szansa na jego stosunkowo szybkie wprowadzenie do użycia.
„Nasz patent dotyczy innego zastosowania tej substancji w aspekcie stymulacji regeneracji skóry. Przed nami kolejny krok, czyli opracowanie procedury podania opatentowanej substancji aktywnej na ranę oraz testów na dużych zwierzętach. Mamy nadzieję, że ten proces potrwa nie dłużej niż dwa lata. Kolejny etap to proces rejestracji. W przypadku drugiego wynalazku, proces opracowania zastosowania tej substancji jako leku potrwa na pewno dłużej, gdyż terapia wymaga również procesu pobrania komórek macierzystych z tkanki tłuszczowej pacjenta” - mówi profesor.
Tymczasem na horyzoncie widać już kolejne wynalazki, bo badacze zidentyfikowali wiele innych sprzyjających regeneracji związków. W najbliższych miesiącach planują złożenie dwóch następnych zgłoszeń patentowych.
