×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Ropień okołomigdałkowy

dr n. med. Mariola Zagor, otorynolaryngolog
Klinika Otorynolaryngologii, Wydział Lekarsko-Dentystycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
lek. med. Paulina Czarnecka
Kliniczny Oddział Otolaryngologiczny, 4 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ we Wrocławiu
lek. med. Marlena Janoska-Jaździk
Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny w Warszawie

Co to jest ropień okołomigdałkowy i jakie są jego przyczyny?

Ropień okołomigdałkowy to zbiornik treści ropnej znajdujący się w przestrzeni okołomigdałkowej (między torebką otaczającą migdałek podniebienny a boczną ścianą gardła). Ropień okołomigdałkowy najczęściej występuje jednostronnie, ropnie obustronne należą do rzadkości.

Najczęściej powstanie ropnia jest powikłaniem nieprawidłowo leczonej lub nieleczonej anginy wywołanej przez paciorkowce beta-hemolizujące grupy A lub ostrego stanu zapalnego migdałków spowodowanego przez inne bakterie, np. gronkowca złocistego lub Haemophilus influenzae. Zdarzają się przypadki rozwoju ropnia okołomigdałkowego bez wcześniejszego zakażenia. W tym przypadku jako miejsce wyjścia ropnia podejrzewa się gruczoły ślinowe umiejscowione za migdałkami.

Jak często występuje ropień okołomigdałkowy?

Mimo że zapalenie migdałków jest najczęściej spotykane u dzieci, ropień okołomigdałkowy występuje w tej grupie wiekowej stosunkowo rzadko. Najbardziej narażoną grupą są nastolatki i młodzi dorośli. Problem często dotyczy również dorosłych.

W dzisiejszych czasach, kiedy znacznie wzrosła rozpoznawalność anginy i prawidłowo leczy się ją antybiotykami, częstość występowania ropni okołomigdałkowych znacznie się zmniejszyła, ale mimo to są one częstą przyczyną konsultacji laryngologicznych na SOR. Istnieją jednakże czynniki ryzyka sprzyjające rozwojowi ropnia. Należą do nich między innymi choroby dziąseł i przyzębia, palenie tytoniu czy przewlekłe zapalenie migdałków.

Jakie są objawy ropnia okołomigdałkowego?

Zazwyczaj pierwszym, mało charakterystycznym objawem rozwijającego się ropnia okołomigdałkowego jest ból gardła, często obecny już wcześniej z powodu infekcji migdałków. Potem często następuje pozorna poprawa, ropień powiększa się i po 2–5 dniach dołączają kolejne objawy. Możliwe jest większe natężenie bólu po chorej stronie. W miarę rozwoju ropnia pojawiają się:

  • wysoka gorączka,
  • dreszcze,
  • ból głowy,
  • trudności z całkowitym otwarciem jamy ustnej (szczękościsk),
  • problemy z przełykaniem (w tym również śliny),
  • nieprzyjemny zapach z ust,
  • jednostronny obrzęk twarzy, okolicy kąta żuchwy lub szyi (często bolesny przy dotyku),
  • kurcz szyi po stronie infekcji (chory utrzymuje pochyloną głowę, stara się nią nie ruszać gwałtownie),
  • powiększenie węzłów chłonnych po stronie ropnia,
  • ból ucha po stronie ropnia (spowodowany upośledzeniem wentylacji ucha środkowego i promieniowaniem bólu),
  • zmiana głosu na „kluskowaty”.

W badaniu pacjenta uwagę zwraca charakterystyczny szczękościsk. Zazwyczaj migdałek po stronie ropnia jest znacznie powiększony, co powoduje przesunięcie języczka na stronę zdrową. Błona śluzowa jest zaczerwieniona, okolica migdałka obrzęknięta, może być widoczne wyraźne uwypuklenie, jeśli ropień osiągnął znaczne rozmiary. Z powodu dokuczliwego bólu gardła utrudniającego przełykanie, pacjent może wykazywać objawy odwodnienia. Czasem, jeśli szerokość otwartej jamy ustnej na to pozwala, laryngolog może spróbować zbadać ropień palcem.

Jak lekarz stawia diagnozę ropnia okołomigdałkowego?

Lekarz stawia diagnozę na podstawie starannie zebranego wywiadu i badania pacjenta. W razie wątpliwości lub w celu pewnego potwierdzenia rozpoznania laryngolog spróbuje aspiracji treści ropnej za pomocą igły i strzykawki. W przypadku znacznych wątpliwości diagnostycznych może być wskazane wykonanie tomografii komputerowej.

Jakie są sposoby leczenia ropnia okołomigdałkowego?

Ropień okołomigdałkowy można leczyć zapobiegawczo za pomocą antybiotyków, zazwyczaj podawanych dożylnie ze względu na szybszy efekt terapeutyczny. Niestety, w wielu przypadkach leczenie zapobiegawcze nie jest wystarczające, dlatego bardzo często wybiera się od razu metody chirurgiczne, stosowane w osłonie antybiotyku. Wykonuje się nacięcie i drenaż ropnia w znieczuleniu miejscowym, w pojedynczych wypadkach trzeba użyć krótkiego znieczulenia ogólnego, np. jest to postępowanie z wyboru w przypadku małych dzieci.

Jeśli ropień był spowodowany stanem zapalnym migdałków, a pacjent skarży się na nawracające anginy lub leczy się z powodu przewlekłego zapalenia migdałków zaleca się planowe ich usunięcie, ponieważ mogą być źródłem ponownych infekcji, a ropnie okołomigdałkowe mogą nawracać.

W przypadku znacznego odwodnienia pacjenta może być konieczne dożylne podawanie płynów. Zwykle istnieje także potrzeba leczenia przeciwbólowego.

Jakie są powikłania ropnia okołomigdałkowego?

Powikłania ropnia okołomigdałkowego występują bardzo rzadko, jednakże nie należy ich lekceważyć. Nieleczony ropień znacznych rozmiarów może doprowadzić do blokady dróg oddechowych, trudności w oddychaniu. Jest on również potencjalnym źródłem dalszych, poważnych infekcji bakteryjnych tkanek szyi, żuchwy czy klatki piersiowej (np zapalenia wsierdzia), a nawet sepsy. W przypadku pęknięcia ropnia, jego treść może zostać zaaspirowana i spowodować zapalenie płuc.

Jak można zapobiec powstaniu ropnia okołomigdałkowego?

W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia ropnia okołomigdałkowego należy jak najszybciej rozpocząć leczenie w przypadku wystąpienia anginy paciorkowcowej lub bakteryjnej. Antybiotykoterapii nie należy przerywać po wstępnej poprawie, ale kontynuować do końca okresu zalecanego przez lekarza. W przypadku przewlekłego zapalenia migdałków, należy rozważyć ich usunięcie, co może zapobiegać pojawieniu się ropnia okołomigdałkowego w przyszłości.

09.01.2018
Zobacz także
  • Ostre i przewlekłe zapalenie gardła
  • Przerost migdałków
  • Zapalenie gardła i migdałków
  • Ostre zapalenie błony śluzowej jamy ustnej
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta