Banki mleka to profesjonalne laboratoria zajmujące się bezpiecznym pozyskiwaniem mleka kobiecego, przechowywaniem go, badaniem i dostarczaniem potrzebującym dzieciom, które z przyczyn losowych nie mogą być karmione mlekiem własnej mamy. Te sytuacje nie zdarzają się często, ponieważ większość mam jest w stanie wytworzyć mleko dla swoich maleństw, nawet po porodach przedwczesnych, ale jednak mamy z nimi do czynienia. Aby zapewnić mleko ludzkie wszystkim noworodkom, banki mleka powinny być nieodłącznym elementem systemu opieki nad matką i dzieckiem, zwłaszcza dla dzieci długotrwale leczonych w szpitalu.
Fot. iStock.com
Bank mleka - dla kogo jest przeznaczone zgromadzone tam mleko?
Działalność banków mleka trzeba traktować jako stwarzanie równych szans wszystkim dzieciom w dostępie do najlepszego naturalnego pokarmu. Gromadzenie mleka w banku gwarantuje prawidłowe zagospodarowanie jego nadwyżek z korzyścią dla potrzebujących dzieci, wśród których większość stanowią wcześniaki i noworodki chore. Pozostaje to w zgodzie ze wskazaniami Amerykańskiej Akademii Pediatrii (American Academy of Pediatrics – AAP 2012), stanowiskiem Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (2021) oraz wspólną rezolucją WHO i UNICEF 1980, która mówi, że mleko kobiece pochodzące z profesjonalnego banku mleka jest drugim, po mleku własnej matki, pokarmem z wyboru do stosowania u noworodków i niemowląt.
Jakie są najczęstsze przyczyny korzystania z banku mleka?
Zapewnienie dziecku dostępu do mleka własnej mamy, gdy nie może być karmione bezpośrednio z piersi to podstawa działania oddziału szpitalnego. Bywają jednak sytuacje, gdy tego mleka jest w danym momencie zbyt mało. Jedną z częstszych przyczyn jest poród przedwczesny. Noworodki urodzone przed 37. tygodniem ciąży, dla których pokarm mamy ma szczególne znaczenie terapeutyczne, paradoksalnie są w grupie ryzyka dzieci karmionych sztucznie.
Banki kierują się regułą pierwszeństwa, zapewniając optymalne żywienie dzieci urodzonych przedwcześnie, szczególnie chorych, które narażone są na długą hospitalizację, martwicze zapalenie jelit i sepsę, karmienie bowiem mlekiem kobiecym znacząco zmniejsza zapadalność na te choroby. Noworodki donoszone w stanie ciężkim, dzieci przed operacją lub po niej, czy dzieci będące pod opieką hospicjum też mają szansę skorzystać z pomocy.
Czy dziecko karmione mlekiem z banku mleka jest bezpieczne?
Banki mleka powstały w celu zapewnienia bezpieczeństwa żywieniowego. Mają one zagwarantować dziecku korzyści zdrowotne wynikające z otrzymywania mleka kobiecego przy minimalizowaniu ryzyka zakażeń i kontaktu z potencjalnie niebezpiecznymi substancjami. W celu wyeliminowania ryzyka badany jest pokarm, badana jest też sama dawczyni. Potencjalne dawczynie mleka udzielają wywiadu epidemiologicznego na temat przebytych chorób oraz trybu życia i są kierowane na badania krwi. Po zakwalifikowaniu dawczyni uzyskuje ona instrukcje jak bezpiecznie odciągać i dostarczać mleko. Samo mleko jest badane pod kątem czystości mikrobiologicznej, a następnie pasteryzowane.
Należy podkreślić, że karmienie bankowanym mlekiem musi iść w parze z prowadzeniem stymulacji laktacji u mamy biologicznej. Sytuacje niedoboru mleka są zazwyczaj przejściowe. Wiele razy dzieje się tak, że mama wcześniaka, która korzystała z banku mleka, potem sama staje się dawczynią mleka dla innych dzieci.
Nieformalne dzielenie się mlekiem kobiecym
Nieformalne dzielenie się mlekiem kobiecym ułatwia Internet. Oferty kupna/sprzedaży można znaleźć w serwisach ogłoszeniowych i na forach społecznościowych. Europejskie banki mleka, których jest już ponad 200 (w tym także polskie) działają jako organizacje non-profit i sprzeciwiają się wszelkiej komercjalizacji dzielenia się pokarmem. Europejskie Stowarzyszenie Banków Mleka (EMBA) stoi na stanowisku, że wszelkie formy pośredniczenia między dawczyniami a biorcami, które uwzględniają odpłatność dawczyniom za pozyskane mleko, są uznawane za nieetyczne i powinny zostać zabronione.
Oddawanie własnego pokarmu innym potrzebującym dzieciom jest uznawane za formę humanitaryzmu i altruizmu kobiet, które się tego podejmują, dlatego działania te powinny funkcjonować w strukturach organizacji ochrony zdrowia, być szanowane i nie podlegać komercjalizacji.
